Mu ye kwa litaba za mwahali

Kana Litaba za Mwa Bibele Licincizwe?

Kana Litaba za Mwa Bibele Licincizwe?

 Batili. Hamulaho wa kubapanya miputo ya kwaikale, kufumanwi kuli litaba za mwa Bibele halisika cinciwa kusina taba kuli nelikopiswanga ni kubeiwa fa lika zekona kusinyeha ka bunolo.

Kana taba yeo italusa kuli hakuna mafosisa anaaezizwe litaba zeo hane lisweli kukopiswa?

 Kunani miputo ya kwaikale ya Bibele yemiñata yefumanwi. Yemiñwi ya miputo yeo yashutana ni yemiñwi, mi taba yeo ibonisa kuli nekunani mafosisa anaaezizwe kwa kukopisa litaba zeo. Buñata bwa mafosisa ao ki amanyinyani mi hasika cinca taluso ya litaba. Nihakulicwalo, kunani mafosisa amatuna asikai, mi amañwi ku ona naabeilwe ka bomu kuli bacince litaba za mwa Bibele. Halunyakisiseñi mitala yemibeli ya mafosisa ao:

  1.   Kwa 1 Joani 5:7, mwa Libibele zeñwi zene tolokilwe kale, kunani manzwi alatelela: “mwa lihalimu, Ndate, Linzwi, ni Moya Okenile; mi zetaalu zeo ki nto iliñwi.” Nihakulicwalo, miputo yapili yakale ifa bupaki bwa kuli manzwi ao naasiyo mwa litaba zapili Bibele hane iñozwi. Manzwi ao naatilo ekezwa feela hasamulaho. a Taba yeo itahisize kuli mwa Libibele zeñwi za mwa linako zaluna ili zetolokilwe hande, manzwi ao azwisiwe.

  2.   Libizo la Mulimu lifumaneha hañata-ñata mwa miputo ya kwaikale ya Bibele. Nihakulicwalo, mwa Libibele zeñata zetolokilwe, batoloki bayolisize libizo leo ka malumbatina acwale ka “Mulena” kamba “Mulimu.”

Ki nto mañi yekona kulukolwisa kuli mwa Libibele zetolokiwa cwale hakusana hahulu mafosisa inge mone kuinezi kwamulaho?

 Kacenu, sekunani miputo yemiñata hahulu mi kubunolo kufumana mafosisa. b Kubapanya miputo yeo kutahisize kuli luzibeñi ka za kunepahala kwa litaba zeñozwi mwa Bibele?

  •   Hanaabulela ka za litaba ze mwa Mañolo A Siheberu (zebiziwanga hañata kuli “Testamente Yakale”), caziba yabizwa William H. Green naaize: “Litaba zeo za kwamulaho liñozwi ni kutolokiwa hande luli kufita litaba lifi kamba lifi za kwaikale.”

  •   Hanaama kwa Mañolo A Sigerike A Sikreste, kamba “Testamente Yenca,” caziba wa litaba za mwa Bibele yabizwa F. F. Bruce naañozi kuli: “Bupaki bwa litaba zeñozwi mwa “Testamente Yenca” ki bobuñata hahulu kufita bupaki bwa litaba zene ñozwi ki licaziba za kwamulaho, litaba za mwa Bibele linani bupaki bobusa konwi kukakanywa ki mutu.”

  •   Mutompehi Frederic Kenyon, caziba yomutuna wa miputo ya Bibele, naabulezi kuli mutu “wakona kuswala Bibele mwa lizoho lahae ni kulukuluha kubulela kuli ki Linzwi la Mulimu la niti kuzwa kwamulaho kutofita kacenu.”

Ki mabaka afi amañwi alukolwisa kuli litaba ze mwa Bibele linepahezi?

  •   Bakopisi ba Majuda ni Bakreste nebabukelelize litaba zebonisa mafosisa amatuna ane baezize batu ba Mulimu. c (Numere 20:12; 2 Samuele 11:2-4; Magalata 2:11-14) Kuzwa fo, nebabukelelize litaba zeama kunyaziwa kwa sicaba sa Juda bakeñisa kusautwa kwabona, mane ni litaba zepatulula lituto zene baikupulezi batu babañwi. (Hosea 4:2; Malaki 28, 9; Mateu 23:8, 9; 1 Joani 521) Ka kukopisa litaba zeo ka kunepahala, bakopisi bao nebabonisize kuli basepahala ni kuli bakuteka hahulu Linzwi la Mulimu lelikenile.

  •   Kusina kukakanya, Mulimu yena yanaasusumelize batu kuñola Bibele ukonile kutahisa kuli litaba ze mwateñi lisike zacinciwa. d (Isaya 40:8; 1 Pitrosi 1:24, 25) Mulelo wa Mulimu nesi feela wa kuli batu ba kwaikale batusiwe ki ze mwa Bibele, kono mane ni luna kacenu. (1 Makorinte 10:11) “Kakuli lika kaufela zeneñozwi kwamulaho neliñolezwi kululuta, kuli ka buitiiso bwaluna ni ka kuomba-ombiwa ki Mañolo lukone kuba ni sepo.”—Maroma 15:4.

  •   Jesu ni balateleli bahae nebaamanga kwa Mañolo A Siheberu kusina kukakanya ka za haiba litaba zeo nelinepahalile.—Luka 4:16-21; Likezo 17:1-3.

a Manzwi ao afumanehi mwa miputo yecwale ka Codex Sinaiticus, Codex Alexandrinus, Vatican Manuscript 1209, original Latin Vulgate, Philoxenian-Harclean Syriac Version, kamba mwa Syriac Peshitta.

b Ka mutala, sekufumanwi miputo ya Sigerike yefitelela 5,000 yebizwanga kuli Testamente Yenca, kamba Mañolo A Sigerike A Sikreste.

c Bibele habonisi kuli batu baitusisa Mulimu habafosangi. Bibele mane ibulela kuli: “Hakuna mutu yasaezi sibi.”—1 Malena 8:46.

d Bibele ibonisa kuli nihaike kuli Mulimu naasabulelelangi bañoli ba Bibele linzwi ni linzwi lene baswanela kuñola, Mulimu naaetelela mihupulo ya batu bane bañozi Bibele.—2 Timotea 3:16, 17; 2 Pitrosi 1:21.