Mu Bibila, ntêlo yi babangulu mu “mvumbukulu” mu ntêlo ya Greke yatûka ya atanasise, yizololo tâ “telama” peleko “bâ wa telama.” Muntu wa fwa wuvumbukaka, ku luzingu wukâlaka; mpila mosi kwa wubâka na muntu wukabâ ntete kafwa.​—1 Bisi-Korente 15:12, 13.

 Ni bu sa ti ntêlo ya “mvumbukulu” ka yena mu Matsonoko ma Hebre ko, ma bavulu tâka Ancien Testament, ndongosolo ya mvumbukulu tubakilaka mô. Mu tifwani, mu nzila ya mbikuri Ozea, Nzambi wakanisina ti: “Mbo nibakatula mu ngolo za Ndiamu; mbo nibakûla mu lufwa.”​—Ozea 13:14; Yobe 14:13-15; Izaya 26:19; Daniele 12:2, 13.

 Ngano bantu kwe bavumbukila kwe ba fwa? Bantu bakaka ku zulu bavumbukilaka kwe ba fwa mu bâ mitinu na Kristo. (2 Bisi-Korente 5:1; Nzabukusu 5:9, 10) Bibila “mvumbukulu ya ntete ” ditâka yo na “mvumbukulu ya ntangu ya ntete.” Ntêlo za zole zisongele ti mvumbukulu ye kô yilanda. (Nzabukusu 20:6; Bisi-Filipe 3:11) Mvumbukulu yo yakaka ha mutoto yiyilamana, ha bâ bantu babîngi bavumbuka kwe ba fwa.​—Mikunga 37:29.

 Bwe bantu bavumbukila kwe ba fwa? Nzambi kwe Yezu kahanaka lenda dia vumbula bantu ba fwa. (Za 11:25) Yezu mbo kakârisa ku luzingu bô babansoni bê mu “ndiambu za mbambukulu,” muna muntu na timuntu tiandi, bifu biandi na mabanza mandi. (Za 5:28, 29) Bô babaka mvumbukulu ya ba fwa ku zulu nitu ya timpeve babahanaka; mpe bô babakaka mvukulu ya ba fwa ha mutoto nitu ya mbote ya tinsuni na ya verela babahana.​—Izaya 33:24; 35:5, 6; 1 Bisi-Korente 15:42-44, 50.

 Nani vumbuka kwe ba fwa? Bibila ditêle ti “mbo kubâ mvumbukulu ya bantu ba sungama na ya bô balembolo ba sungama.” (Bisalu 24:15) Bantu ba sungama ni bantu ba kwikama, ntiana Noa, Sara, na Abrahame. (Mbatukulu 6:9; Bahebre 11:11; Zaki 2:21) Bantu balembolo ba sungama ni bô balembo zitisa mitieno mia Nzambi mu bungu ti ka babaka bweso ko bwa zaba mio na bwa landa mio.

 Kâ, bantu bakaka batatamanaka mu sarila mbi ka bavutu’â soba ko. Bawu ka bavumbuka kwe ba fwa ko. Bu bafwaka, mankululu bafukaka mpe ka kwena tivuvu ko mu bungu dia bawu tia kâla ku luzingu.​—Matie 23:33; Bahebre 10:26, 27.

 Mvumbkulu ya ba fwa ntia ntangu yibâ? Bibila diatâ ti mvumbukulu ya ku zulu mu ntangu Kristo kabâ hô yaketi lungana, ntangu yabatika mu 1914. (1 Bisi-Korente 15:21-23) Mvumbukulu ya ha mutoto mbo yiyilama mu ntangu ya luyâlu lwa funda dia mvula lwa Yezu Kristo, mutoto bu wubâ paradi.​—Like 23:43; Nzabukusu 20:6, 12, 13.

 Mu bungu dia nti we wa delakana mu kwikila mu mvumbukulu ya ba fwa? Mu Bibila binsamu 9 bie mô bitomo zonzelaka mvumbukulu, za singasa bantu babâ hâna. (1 Mitinu 17:17-24; 2 Mitinu 4:32-37; 13:20, 21; Like 7:11-17; 8:40-56; Za 11:38-44; Bisalu 9:36-42; Bisalu 20:7-12; 1 Bisi-korente 15:3-6) Mvumbukulu ya Lazare kwe ba fwa ya nzitukulu yabâ, mu bungu ti tûka bilumbu 4 kafwa Yezu bu kamuvumbula ha meso ma kumbu dia bantu. (Za 11:39, 42) Mbeni zandi pe ka zabâ na lenda ko dia kala musamu wo, ntiangu badinga mu honda Yezu na Lazare.​—Za 11:47, 53; 12:​9-​11.

 Bibila disongele ti Nzambi lenda die nandi na nsatu ya vumbula bantu kwe ba fwa. Mu nsimu’andi ya nzitukulu, lendi bambukila misamu miamiansoni mia bantu ba kavumbula mu ngolo zandi za nzitukulu. Nzambi lendi vumbula bantu ba fwa, mpe nsatu ni yo ye nandi! Bibila bu dizonzelaka mvumbukulu, mbo ditâka ti “mbo kabâ na nsatu yayingi ya vutu môna bisalu bia moko mandi.”​—Yobe 14:15.

Mabanza ma bungungu mu mvumbukulu

 Tinsamu: Mvumbukulu ni vukana kwa nitu na tilundi.

 Matieleka: Bibila mbo dilongesaka ti tilundi ni muntu wawansoni, ka lweka ko lwa muntu lutatamanaka mu zinga ha manima ma lufwa. (Mbatukulu 2:7, note; Ezekiele 18:4) Muntu wu bavumburi kwe ba fwa ka wuvukanaka na tilundi tiandi ko; tilundi tia moyo tivutu bâka.

 Tinsamu: Bantu bakaka bu babavumbulaka ni mu ba fukisa hô nkatika bendo.

 Matieleka: Bibila ditâka ti “bô bayirika misamu mia mbi” mbo babaka “mvumbukulu ya mfundusu.” (Za 5:29) Kâ, mfundusu yo misamu mi bayirika ha manima ma mvumbukulu’awu yisikamana, ka mia ntete’â ko. Yezu watâ: “Bantu ba fwa bawâ zu dia Mwana wa Nzambi, mpe bô basa keba mbo bazinga.” (Za 5:25) Bô ‘basa keba,’ peleko bô batumama, mu misamu mi balongoka ha manima ma mvumbukulu’awu kwe ba fwa, mbo babâ na nkumbu zatsonama mu “rulo ya luzingu.”​—Nzabukusu 20:12, 13.

 Tinsamu: Muntu bu wuvumbukaka kwe ba fwa, nitu ni yo kwa yatoko bâ nandi bavutu mu kârisilaka.

 Matieleka: Ha manima ma lufwa, nitu ya muntu bola yibolaka.​—Ezekiele 3:19, 20.