Yenda he misamu

Ngano ntia ntangu Nzambi kabatika mu yirika nza?

Ngano ntia ntangu Nzambi kabatika mu yirika nza?

Mvutu ya Bibila

 Bibila ka ditâka ko ntia ntangu Nzambi kabatika mu yirika nza mpe bilumbu bikwa kasa mu yirika yo. Bibila mbo ditâka kwa ti: “Ku mbatukulu, Nzambi wayirika zulu na mutoto.” (Mbatukulu 1:1) Bibila ka ditomo’â hanaka nkatika ntangu ya “mbatukulu” ko. Kâ, misamu mi banzonzelaka mu mukanda wa Mbatukulu mbo mitâka ti mbatukulu ntete ntangu sambanu peleko “bilumbu” bia ndiyilukulu (création) yayôka.

 Bilumbu bia ndiyilukulu, ngano nkatika bilumbu biena?

 Kâni. Mu Bibila, ntelo ya “tilumbu” yilendi zonzela ntangu za swaswana, tintwari na misamu mi bata zonzela. Mu tifwani, verse yimosi ya Bibila yizonzelaka ntangu yayansoni ya ndiyilukulu ntiana tilumbu timosi.​—Mbatukulu 2:4.

 Nti biayôka mu bilumbu bisambanu bia ndiyilukulu?

 Nzambi watitula mutoto wabâ na “kani buma mpe [walembo] bâ na tima” mu mbuka yaketi bâ bantu. (Mbatukulu 1:2) Ha manima, Yandi wayizi sala luzingu ha mutoto. Bibila bikunku bisambanu bia misamu dizonzelaka miayizi salama mu bilumbu peleko ntangu ya ndiyilukulu. Nti biayôka mu bilumbu bisambanu bia ndiyilukulu:

  •  Tilumbu 1: Nzambi wasa ti mutsamina watûla ha zulu mutoto, ni tio tiasa ti mpimpa na mwini zalandasanaka.​—Mbatukulu 1:3-5.

  •  Tilumbu 2: Nzambi wasala luyalanganu, peleko wahambasa mamba na mutoto mpe mamba makatuka ha zulu mutoto.​—Mbatukulu 1:6-8.

  •  Tilumbu 3: Nzambi wayumisa mutoto. Yandi wasala mpe miti, matiti na bikola.​—Mbatukulu 1:9-13.

  •  Tilumbu 4: Nzambi wasa ti ntangu, ngonda na mbwetete biamoneka tûka ha mutoto.​—Mbatukulu 1:14-19.

  •  Tilumbu 5: Nzambi wasala bibulu bibâka mu mamba, na bibulu bipulumukaka mu zulu.​—Mbatukulu 1:20-23.

  •  Tilumbu 6: Nzambi wasala bibulu bikwe yende ha mutoto na bantu.​—Mbatukulu 1:24-31.

 Ha manima ma tilumbu tia bisambanu, Nzambi wahuma mu bungu dia tisalu tiandi, mpila mosi wabika mu yirika bima.​—Mbatukulu 2:1, 2.

 Ngano mukanda wa Mbatukulu na sianse wukwelanaka?

 Misamu mia Bibila mizonzelaka ndiyilukulu ka zena ndongokolo ko zi bataluzulaka kwa misamu mia sianse. Kâ, mpila yayôkela misamu mizonzelaka, mu bakisa bantu ba mu ntama na beto mu bakula. Misamu mia ndiyilukulu ka miyayanaka ko na mio mitâka sianse. Muntu wa sianse wu batâka nkumbu Robert Jastrow tsonekene ti: “Astronomi na mukanda wa Mbatukulu, mu misamu mia fioti fioti kwa balembo wisakana; kâ mu misamu mia mfunu wisana bawisanaka: Misamu minataka tûka mbatukulu tii ha basarila muntu, mbala mosi kwa miabatika mpe mu ntangu yimosi ya delakana.”

 Ntia ntangu basala ngonda, mbwetete na ntangu?

 Ntangu, ngonda na mbwetete za batisarila ku “zulu” ku “mbatukulu.” (Mbatukulu 1:1) Kâ kampe mutsamina ka weri’â tûlaka ha mutoto ko mu bungu ti buyongongo bweri zungirilaka mutoto. (Mbatukulu 1:2) Buna, ni bu sa ti mutsamina wabatika mu moneka tilumbu tia ntete, mpasi mu zaba kwe weri tûkaka. Tilumbu tia biyà, zulu diayizi tsema. Bibila ditêle ti ntangu, ngonda na mbwetete zabatika mu “hana mutsamina ha mutoto.” Ntelo yo yisongele bwe mutsamina weri monekenaka tûka ha mutoto.​—Mbatukulu 1:17.

 Mu mabanza ma Bibila, ngano mutoto mvula zikwa wena?

 Bibila ka dizonzelaka mvula ze na mutoto ko. Mbatukulu 1:1 mbo yitâka kwa ti nza, na mutoto mpe, ye na mbatukulu. Nsangu zo ka zitelanamaka mitieno mia matieleka mia sianse ko, ka mitelamanaka mpe misamu mitâka sianse mu mvula ze na mutoto ko.