ခရံာ်ဖိတဖၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢးအိၣ်မူမၤထွဲ ဒ်တၢ်မၢဖိပီလူး အတၢ်ကွဲးလၢလာ်အံၤအသိးလီၤ.

အဝဲစံးဝဲလၢပအဲၣ်ဒိး “မၤတၢ်လၢအဂ့ၤအဘၣ်ဝဲ ကိးဆၢကိးကတီၢ်လီၤ.” တၢ်အံၤအဲၣ်ဒိးစံးဝဲ တၢ်မနုၤလဲၣ်.

ပှၤအါတက့ၢ် ကွၢ်လီၤအသးလၢ မဲာ်ထံကလၤ ကိးဂီၤဒဲး တချုးလၢအဝဲသ့ၣ် ဟးထီၣ်ဆူတၢ်ချၢန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. ခီဖျိလၢအဝဲသ့ၣ် အဲၣ်ဒိးဖျါအဂ့ၤကတၢၢ်အဃိလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်န့ၢ်ဒံး ပတၢ်အိၣ်ဖျါလၢခိ ဒီးပတၢ်ကူတၢ်သိးန့ၣ်အိၣ်ဝဲလီၤ. နီၢ်နီၢ်တၢ်အိၣ်လၢပသးပူၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်အရ့ဒိၣ်န့ၢ်ဒံး တၢ်အိၣ်ဖျါလၢခိလီၤ.

ကစၢ်ယွၤအကလုၢ်ကထါ စံးဝဲလိၤလိၤလၢ ပဝဲပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိန့ၣ် ပကူၣ်ထီၣ်ဖးလီၤလၢ ပကမၤတၢ်အၢတၢ်သီလီၤ. ၁ မိၤၡ့ ၈:၂၁ စံးဝဲလၢ “ပှၤကညီအသးကူၣ်ထီၣ်တၢ်မၤ အအၢအသီလၢ အဖိၣ်သၣ်ခွါထီၣ်လံၤလံၤ” လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပကဘၣ်ဒုးပနီၢ်ကစၢ် အတၢ်တလၢတပှဲၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်မၢဖိပီလူး ဘၣ်ဒုးတၢ်ဒီး အတၢ်ဒဲးဘးဒ်လဲၣ်န့ၣ် အဝဲတဲဖျါထီၣ်ဝဲလၢ– “အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, ဖဲဒၣ်ပှၤလၢညါခီ, ယမုာ်လၤလၢယွၤအတၢ်သိၣ်တၢ်သီလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ဒီးယထံၣ်တၢ်သိၣ်တၢ်သီအဂၤ, အိၣ်လၢယဂီၤတဖၣ်အပူၤ, လၢအဒုးလိာ်ယၤလိာ်အသးဒီး ယသးအတၢ်သိၣ်တၢ်သီ, ဒီးဒုးကဲကုၢ်ယၤလၢ တၢ်ဒဲးဘးအတၢ်သိၣ်တၢ်သီ အိၣ်လၢယဂီၤတဖၣ်အပူၤလီၤ.” —ရိမ့ၤ ၇:၂၂, ၂၃.

အဒိ ဖဲပအဲၣ်ဒိးမၤတၢ်အၢဒီး တၢ်တတီတလိၤအခါ တလိၣ်လၢပလူၤပိာ်ထွဲ ပတၢ်မိၣ်န့ၢ်သးလီလၢ အအၢသ့ၣ်တဖၣ်အံၤအခံဘၣ်. ပအိၣ်ဒီးပနီၢ်ကစၢ် အတၢ်ဆၢတဲာ်လီၤ. တၢ်တတီတလိၤ အိၣ်ဝးတရံးပှၤသနာ်က့ ဖဲပဆၢတဲာ်လီၤပသးလၢ ပကဂ့ၢ်လိာ်ကွံာ်တၢ်ဆိကမိၣ်အအၢအသီ အဆၢကတီၢ်န့ၣ် ပအိၣ်မူတီတီလိၤလိၤသ့ဝဲလီၤ.

ပကမၤတၢ်တီတီလိၤလိၤအဂီၢ် ပကဘၣ်အိၣ်ဒီးလုၢ်လၢ် သကဲာ်ပဝးလၢအဂ့ၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ လီၤသးအုးဒိၣ်မးလၢ ပှၤအါဂၤ တဆိကမိၣ်ဘၣ်ဃး လုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝးအဂ့ၢ်အါအါလၢၤဘၣ်. အဝဲသ့ၣ်ဟ့ၣ်တၢ်ဆၢကတီၢ်အါလၢ အနီၢ်ခိက့ၢ်ဂီၤအဂီၢ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ် မ့ၢ်ဆိကမိၣ်လၢ ကဘၣ်မၤတၢ်တတီတလိၤတစဲး ဒ်သိးအတၢ်အိၣ်မူ အတၢ်အိၣ်သး ကကိညၢ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်တူၢ်လိာ်ဝဲလီၤ. လံာ် The (Honest) Truth About Dishonesty စံးဝဲလၢ– “ပမၤတၢ်တတီတလိၤ ဘၣ်ဆၣ် ပမၤအီၤတုၤဒၣ်ထဲ အပတီၢ်လၢ ပဆိကမိၣ်လီၤပသးဒံးလၢ ပမၤတၢ်တီတီလိၤလိၤလီၤ.” ဒ်သိးပကဆၢတဲာ်လီၤပသးလၢ ပတူၢ်လိာ်တၢ်တတီတလိၤသ့ထဲလဲၣ်န့ၣ် တၢ်နဲၣ်လိလၢ ပနာ်န့ၢ်အီၤသ့မ့ၢ်အိၣ်ဝဲ တခါခါဧါ. အိၣ်ဝဲလီၤ.

ပှၤလၢအကကွဲၢ်တဖၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ လံာ်စီဆှံမၤလၢပှဲၤထီၣ် တၢ်လိၣ်ဘၣ်အံၤ လၢလၢပှဲၤပှဲၤလီၤ. လံာ်စီဆှံအိၣ်ဒီး တၢ်နဲၣ်လိအဂ့ၤကတၢၢ်လၢ တၢ်သကဲာ်ပဝးလၢအဂ့ၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၉:၇) လံာ်စီဆှံအိၣ်ဒီးတၢ်နဲၣ်လိလၢ ကဲဘျုးကဲဖှိၣ်လၢ ဟံၣ်ဖိဃီဖိ အတၢ်အိၣ်မူ, တၢ်ဖံးတၢ်မၤ, လုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝးဒီး နီၢ်သးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်နဲၣ်လိလၢ လံာ်စီဆှံအပူၤန့ၣ် အဘျုးအိၣ်ဝဲတုၤလီၤလၢ ပစိၤခဲအံၤလီၤ. လံာ်စီဆှံအတၢ်သိၣ်တၢ်သီဒီး အတၢ်ဘျၢသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် အဘျုးအိၣ်လၢ ပှၤကိးကလုာ် ဒီးပှၤကိးဂၤဒဲးအဂီၢ်လီၤ. ပသိၣ်လိပသးလၢ ပကမၤတၢ်တီတီလိၤလိၤသ့ ခီဖျိလၢပဖးလံာ်စီဆှံ, ဆိကမိၣ်ထံ တၢ်လၢအစံးဝဲ ဒီးမၤထွဲအတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်န့ၣ်လီၤ.

 ဒ်သိးပကဟးဆှဲး တၢ်တတီတလိၤအဂီၢ် ထဲဒၣ်ပသ့ၣ်ညါ လံာ်စီဆှံတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီန့ၣ် တလၢပှဲၤဒံးဘၣ်. ခီဖျိလၢ ပအိၣ်မူဘၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်လၢ အအၢအသီ ဒီးပှၤအါဂၤဆီၣ်ထွဲပှၤလၢ ပကတူၢ်လိာ်တၢ်အိၣ်မူလၢ အတတီတလိၤအဃိ ပကဘၣ်ဃ့ဘါထုကဖၣ်ဆူ ကစၢ်ယွၤအအိၣ် ဒ်သိးကမၤစၢၤပှၤဒီး ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါပှၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. (ဖံလံးပံၤ ၄:၆, ၇, ၁၃) ပမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် ပကအိၣ်ဒီးတၢ်သးဒူ လၢပကမၤတၢ်အဘၣ် ဒီးမၤတၢ်တီတီလိၤလိၤထီဘိန့ၣ်လီၤ.

ဒ်တၢ်မၤလိလၢ အမဲာ်ညါပာ်ဖျါဝဲအသိး ဟံၣ်တိၣ်ၡံၣ် ဒိးန့ၢ်ဘၣ်အဘျုးအဖှိၣ်လၢ အဝဲမ့ၢ်ပှၤမၤတၢ်ဖိလၢ အမၤတၢ်တီတီလိၤလိၤတဂၤအဃိန့ၣ်လီၤ. ခဲအံၤအဝဲမၤသကိးဒီး တၢ်မၤခိၣ်တဂၤလၢ အပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤအီၤ ခီဖျိလၢအမၤတၢ်တီတီလိၤလိၤအဃိန့ၣ်လီၤ. ဟံၣ်တိၣ်ၡံၣ် စံးဝဲလၢ “ယသးခုလၢ ယဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤလၢ အပျဲယၤလၢ ယကပၢၤဃာ် ယသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်လၢအကဆှီန့ၣ်လီၤ.”

ပှၤအါဂၤစ့ၢ်ကီး တူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ် ဟံၣ်တိၣ်ၡံၣ်အသိးလီၤ. ပှၤလၢအဒိးန့ၢ်ဘၣ်အဘျုးခီဖျိလၢ အိၣ်မူပိာ်ထွဲ လံာ်စီဆှံအတၢ်ဘျၢလၢအစံးဝဲ ပကဘၣ် “မၤတၢ်လၢအဂ့ၤအဘၣ်ဝဲ ကိးဆၢကိးကတီၢ်” န့ၣ်အိၣ်ဝဲအါဂၤလီၤ. ပကသမံသမိးကွၢ်တၢ်အဒိတနီၤလီၤ.

• သးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်လၢ အကဆှီ

  ခၠၢရံၣ် အိၣ်လၢကီၢ်အၣ်ယလဲၣ်စံးဝဲလၢ “ယဟးထီၣ်ကၠိဖဲ ယသးအိၣ် ၁၃နံၣ်ဒီး ယမၤသကိးဃုာ်တၢ်ဒီး တၢ်ဘျၣ်တဖၣ်လီၤ. အဃိ ယတၢ်ဟဲနုာ် ၉၅ မျးကယၤ န့ၣ်ယဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤ ခီဖျိလၢ တၢ်တတီတလိၤအပူၤလီၤ. လၢခံယထီၣ်ပှၢ်ဒီး ယၤဒီးယဝၤ ပမၤလိလံာ်စီဆှံဒီး ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်လီၤ. ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ယဟိဝၤ *ယွၤသးဟ့ဝဲ တၢ်တတီတလိၤအဃိ ပဆၢတဲာ်လီၤပသးလၢ ပကဆီတလဲကွံာ်ပတၢ်အိၣ်မူန့ၣ်လီၤ. ဖဲ ၁၉၉၀ နံၣ်န့ၣ်ပဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်ပသးဆူ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ် ဒီးပဒိးဘျၢထံလီၤ.—ကတိၤဒိ ၆:၁၆-၁၉.

  “လၢအပူၤကွံာ်န့ၣ် ယဟံၣ်ပူၤပှဲၤဝဲဒီး တၢ်ဖိတၢ်လံၤလၢယဟုၣ်န့ၢ်ဝဲလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ခဲအံၤ တမ့ၢ်ဒ်န့ၣ်လၢၤဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ယအိၣ်ဒီးသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်လၢ အကဆှီလီၤ. ယမ့ၢ်ဆိကမိၣ်က့ၤ တၢ်ဆၢကတီၢ် အါနံၣ်အါလါလၢ ယမၤတ့ၢ်တၢ်တတီတလိၤန့ၣ် ယစံးဘျုးစံးဖှိၣ်ဘၣ် ယဟိဝၤယွၤလၢ အတၢ်သးကညီၤဖးဒိၣ်အဃိလီၤ. ခဲအံၤ ယသ့ၣ်ညါလၢ ယမၤတၢ်ဘၣ် ယဟိဝၤယွၤအသးအဃိ ကိးနၤဒဲးယမံဘၣ်လၢ တၢ်သူၣ်မံသးမုာ်အပူၤလီၤ.”

  စီနံၣ် အိၣ်လၢဟီခီၣ် စံးဝဲလၢ “ဖဲပှၤပှ့ၤတၢ်ဖိတဂၤ အဲၣ်ဒိးဟ့ၣ်ယၤ ခိၣ်ဖး ဒ်သိးယကမၤတၢ်တတီတလိၤအခါ ယတတူၢ်လိာ်ဘၣ်. ဖဲယတၢ်မၤခိၣ် နၢ်ဟူဘၣ်ဝဲအခါ အဝဲစံးဘၣ်ယၤလၢ– ‘နကစၢ်ယွၤ ဒုးကဲထီၣ်နၤလၢ ပှၤလၢပနာ်န့ၢ်အီၤသ့တဂၤလီၤ. နမၤတၢ်လၢ ပခီပနံာ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤတခါလီၤ.’ ခီဖျိလၢ ယဂုာ်ကျဲးစၢးမၤတၢ်တီတီလိၤလိၤအဃိ ယအိၣ်ဒီးသးလၢ အသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်လၢ အကဆှီလၢ ယဟိဝၤယွၤအမဲာ်ညါလီၤ. တကးဒံးဘၣ် ယမၤစၢၤယဟံၣ်ဖိဃီဖိ ဒီးပှၤအဂၤ ဒ်သိးကမၤဝဲဒ်အံၤလီၤ.”

• တၢ်သူၣ်မံသးမုာ်

  ထီမ် အိၣ်လၢ U.S.A စံးဝဲလၢ “ယမၤတၢ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်အစ့တၢး (International bank) ဒ်ပှၤမၤစၢၤတၢ်မၤခိၣ်တဂၤ အသိးန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်မၤအံၤအပူၤ ပှၤအါဂၤ မၤတၢ်တတီတလိၤ ဒ်သိး ကထူးထီၣ်တီၤထီၣ်အဂီၢ်လီၤ. ပှၤအါဂၤအတၢ်ထံၣ်န့ၣ်မ့ၢ် ‘ပမ့ၢ်မၤတၢ်တတီတလိၤထဲတစဲးဖိ ဒ်သိးပတၢ်ဖံးတၢ်မၤ ကလဲၤထီၣ်လဲၤထီဒီး ပကထူးထီၣ်တီၤထီၣ်အဂီၢ်န့ၣ် တကမၣ်ဘၣ်.’ ဘၣ်ဆၣ် ခီဖျိလၢ ယမၤတၢ်တီတီလိၤလိၤအဃိ ယအိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်မံသးမုာ်လီၤ. ယဆၢတဲာ်လီၤယသးလၢ ယကမၤတၢ်တီတီလိၤလိၤဒီး ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီးတၢ်လၢ အကဟဲကဲထီၣ်အသးတမံၤလၢ်လၢ်န့ၣ်လီၤ. ယတၢ်မၤကစၢ်သ့ၣ်ညါဝဲလၢ ယတလံၣ်အဝဲသ့ၣ်ဒီး တလံၣ်တၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်ဘၣ်.

• တၢ်ပာ်ကဲလီၤသး

  ခၣ်အိၣ်ရံၣ် အိၣ်လၢကီၢ်ယပၣ်စံးဝဲလၢ “ယတၢ်မၤခိၣ် ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါယၤလၢ ယကလံၣ်တၢ် ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဖိတၢ်လံၤလၢအလီၤမၢ်ဝဲလၢ တၢ်မၤလီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ယတမၤဘၣ်. ဖဲပှၤသ့ၣ်ညါဘၣ်က့ၤ ပှၤဟုၣ်တၢ်တဖၣ်အခါ ယတၢ်မၤကစၢ် စံးဘျုးစံးဖှိၣ်ယၤလၢ ယမၤတၢ်တီတီလိၤလိၤအဃိန့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးပကမၤတၢ် တီတီလိၤလိၤ လၢဟီၣ်ခိၣ်လၢ အတတီတလိၤအံၤအပူၤန့ၣ် ပလိၣ်ဘၣ်တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အကတၢၢ်န့ၣ် ပှၤဂၤကပာ်ကဲပှၤ ဒီးနာ်န့ၢ်ပှၤလီၤ.

တၢ်မၤတၢ်တီတီလိၤလိၤ အဘျုးန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် သးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်လၢအကဆှီ, တၢ်သူၣ်မံသးမုာ် ဒီးတၢ်ပာ်ကဲလီၤသးန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်နတူၢ်လိာ်ဧါ.