Кʹьтеба Пирозда найе готьне дәрһәԛа рʹожа конкрет, кӧ кʹәнге Иса Мәсиһ һатийә буйине, чаԝа кӧ ван канийада те готьне:

•   «Рʹожа буйина Мәсиһ тʹӧ кәс ньзанә» (New Catholic Encyclopedia).

•   «Дәрһәԛа рʹожа буйина Мәсиһйә конкрет, тʹӧ кәс һаш жь пе тʹӧнә йә» (Encyclopedia of Early Christianity).

 Рʹаст ә Кʹьтеба Пирозда найе готьне кӧ «Иса Кʹәнге Һатә Буйине?», ле дӧ дәрәщә һәнә кӧ избат дькьн, ԝәки Иса 25 Кануна Пешьн нәһатийә буйине.

Зьвьстане нибу

1.   Навньвисар. Һьнә ԝәхт пешийа буйина Иса, Аԝгустойе Ԛәйсәр фәрман да, «кӧ һʹәму мәрьвед Императорийа Рʹомайе бенә навньвисаре». Һәр кәс гәрәке шәһәре хԝәда бьһата навньвисаре, жь бо чь жи әԝана гәрәке һʹәфтеки йан һе зедә рʹеда буна, кӧ бьгьһиштана шәһәре хԝә (Луԛа 2:1-3). Әв фәрман һатьбу дайине, ԝәки тʹопкьрьна хәрщ у газикьрьна әскәрийе һеса кьн, ле ԝе щьмәʹте хԝәш нәһата һәрге һәр дәмсалада әв йәк бьһата дәʹԝакьрьне. У нә бь логики бу, һәрге Аԝгусто ԝәʹде зьвьстана сар зоре бьнәлийед хԝә бькьра, ԝәки бенә навньвисаре.

2.   Пәз. Шьван «шәве хԝәйитийа кәрийе пәзед хԝә дькьрьн» (Луԛа 2:8). Ве кʹьтебеда Жийина Һәррʹожи Ԝәʹде Исада, те готьне кӧ кәрийе пез шәв дәрва дьман, «демәк һʹәфтек пешийа Щәжьна Дәрбазбуне [хьлазийа Адаре]» һʹәта ниве Мьждаре. У ӧса жи те готьне: «Зьвьстане әвана һӧндӧрʹда бун, у жь ве йәке те кʹьфше, ԝәки рʹожа буйина Иса, йа кӧ зьвьстане дәрбаз дькьн, нә рʹаст ә, у чар кʹьтебед Мьзгинийейә пешьнда жи те готьне, ԝәки шьван дәштеда бун».

Дәстпека пайизе

 Әм дькарьн ԝәʹде буйина Исайә нә конкрет пебьһʹәсьн, һәрге жь рʹожа мьрьна ԝи пашда һʹәсаб кьн, демәк жь рʹожа Щәжьна Дәрбазбуне 14 Нисане, сала 33 Д.М. (Йуһʹәнна 19:14-16). Хьзмәтийа Иса дәстпебу гава әԝ ԝәкә 30 сали бу, у се сал у нив кʹьшанд, демәк әԝ дәстпека пайизе, сала 2 Б.Д.М., һатә буйине (Луԛа 3:23).

 Һәрге избати тʹӧнә нә кӧ Иса 25 Кануна Пешьн һатийә буйине, ԝәки ӧса нә чьрʹа ве рʹоже кʹьфш дькьн? Әнсиклопедийа Британида те готьне, кӧ дьԛәԝьмә сәрԝеред дере әв рʹож бьжартьнә, «ԝәки әв щәжьн бькʹәвә рʹожа дәрбазкьрьна щәжьна пʹутпʹарьсти, йа кӧ Рʹомайа ча ‹буйина хӧдане тәʹвейә нә алткьри›» кʹьфш дькьрьн, у әв ԝәʹде рʹожвәгәрʹа зьвьстане дәрбаз дькьрьн, демәк гава шәв у рʹож дьбунә ԝәк һәв. Ль гора Әнсиклопедийа Американа, гәләк леколинкʹаред Кʹьтеба пироз дьбежьн, кӧ әв йәк һатьбу кьрьне ԝәки бона «кәсед пʹутпʹарьст, йед кӧ религийа Мәсиһити ԛәбул кьрьнә, әв религийа дьһа ԛимәт бә».