КʹЬТЕБА ПИРОЗ НӘ КʹЬТЕБА ЗАНДАРИЙЕ ЙӘ, ЛЕ ТЬШТЕД КӦ ТЕДА НЬВИСАР ЬН, БУ РʹИЙА КӦ АХЬРИЙЕ ВӘДЬКӘ. ДИНА ХԜӘ БЬДЬНӘ ЧӘНД МӘСӘЛА.

Гәло дәстпека гәрдуна мә һәйә?

Ԝәхтәки зандар дьготьн, кӧ дәстпека гәрдуне тʹӧнә. Ньһа әԝана әʹшкәрә ԛәбул дькьн у дьбежьн, кӧ дәстпека гәрдуне һәбу. Дь Кʹьтеба Пирозда һе пешийа ԝан һʹәму тьшта гәләк әʹшкәрә дәрһәԛа ве йәке һатьбу готьне (Дәстпебун 1:1).

Әʹрд чь щурʹәйи йә?

Ԝәʹде бәре гәләк мәрьв баԝәр дькьрьн, кӧ әʹрд пәʹн ә. Ле дь ԛьрна пенщада Б.Д.М., зандаред Йунани һатьн сәр нетәкә ӧса, кӧ рʹубаре дьнйайе һәйә. Ле гәләк ԝәхт пешийа ве йәке дь ԛьрна һʹәйштада Б.Д.М., ньвискʹаре Кʹьтеба Пироз бь наве Ишайа, дәрһәԛа «әʹрде» ньвиси. Дәԝса хәбәра «әʹрд» әԝи да хәбате хәбәра, кӧ ӧса жи дькарә бе дәрбазкьрьне ча «рʹубаре дьнйайе» (Ишайа 40:22). Дь ԝәлгәрʹандьнед Кʹьтеба Пирозә дьнда әв хәбәр ӧса жи те ԝәлгәрʹандьне, ча «тʹопа әʹрде».

Гәло әʹзман дькарә һьлшә йан бьрьзә?

Зандаре Йунани бь наве Аристотел йе кӧ ԛьрна чарада Б.Д.М.-да дьжит, һин дькьр кӧ рʹьзандьн тʹәне ль сәр әʹрде дьԛәԝьмә, чьмки әʹзмана бь стерка тʹьжә, тʹӧ щар нькарә бә һьлшандьне йан рʹьзандьне. Нава гәләк ԛьрнада әв фькьр бәла бьбу. Ле дь ԛьрна 19-да зандар саз кьрьн идеа ентропийайе. Демәк идеа ԝе йәке, кӧ һʹәму тьшт, фьрԛи тʹӧнә ль әʹзмен йан сәр әʹрде, дькарә бьрʹьзә. Йәк жь зандара кӧ аликʹарийе да сәва кӧ әв фькьр пешда бьвә, Лорд Келвин бу. Әԝи дина хԝә дабу, кӧ Кʹьтеба Пироз дәрһәԛа әʹрд у әʹзман тьштәкә һʹәԝас дьбежә: «Әԝ һʹәму ԝе мина кʹьнщан кәвьн бьбьн» (Зәбур 102:25, 26, ДО). Анәгори гьлийед жь Кʹьтеба Пироз, Келвин баԝәр дькьр, кӧ Хԝәде дькарә ча бежи рʹьзандьн йан һьлшандьна ви щурʹәйи бьдә сәкьнандьне, сәва кӧ әʹфринед Ԝи кʹӧта нәбьн (Ԝаиз 1:4).

Гәрдуна мә ль сәр чь һатийә дардакьрьне?

Аристотел һин дькьр, кӧ һʹәму әʹндәмед әʹзмани бь рʹубаре кристал суркьри нә у һәр йәк жь ԝана нава һәвда у кʹурайа әʹрдеда рʹьнд рʹуньштьнә. Ԛьрна 18-да Д.М.-да, зандар ԛәбул кьрьн идеа ԝе йәке, кӧ стерк у гәләк гәрдунед дьн, ль сәр тʹӧ тьшти дардакьри ниньн. Ле дь кʹьтеба Ибода, йа кӧ ԛьрна 15-да Б.Д.М.-да һатьбу ньвисаре, әм дьхуньн ԝәки Әʹфьрандар «ль сәр нинбуйе дьне» дардакьрийә (Ибо 26:7).

КʹЬТЕБА ПИРОЗ НӘ КʹЬТЕБА МЕДИСИНАЙЕ ЙӘ, ЛЕ ПРИНСИПЕД КӦ ТЕДА НЬВИСАР ЬН ПЕШДА ӘʹЙАН ДЬКӘ ЗАНӘБУНА КЕРҺАТИ БОНА СЬҺʹӘТ-ԚӘԜАТЕ.

Башԛәкьрьна мәрьвед нәхԝәш.

Ԛануна Муса шьроԝәдькьр ԝәки мәрьвед бь кʹотибуне нәхԝәш, гәрәке жь йед дьнена бьһатана башԛәкьрьне. Тʹәне дь ԛьрна 14 у 15-да һʹәким дәстпекьрьн һин бьн әве принсипе бьдьнә хәбате, чь кӧ керһати дәркʹәт (Ԛануна Кʹаһинтийе сәре 13 у 14).

Хԝәшуштьн паши ԝе йәке, чахе дәсте хԝә дьдьнә щьнийаз.

Һʹәта ԛьрна 19 тьште ӧса гәләк бәлабуйи бу, чахе дохдьр сәр щьнийаза дьхәбьтин, паше жи дәсте хԝә нәдьшуштьн у дәрбера дьчун щәм мәрьвед сах, кӧ ԝан бьньһерʹьн у ԛәнщ кьн. Жь бо ве йәке гәләк нәхԝәши пешда һатьн. Ле пешийа ԝе йәке дь Ԛануна Мусада һатьбу готьне, ԝәки кәсе кӧ дәсте хԝә дабу щьнийазе мәрьв, дьһатә һʹәсабе нәпаԛьж. Дь ван дәрәщада ав гәрәке бьрʹәшандана сәр ԝи, кӧ бе паԛьжкьрьне (Жьмар 19:11, 19).

Чʹәлкьрьна әʹдәба.

Һәр сал, нив милйона зарʹа зедәтьр дьмьрьн жь бо нәхԝәшийед һал, һәчʹи зәʹф жь бо ԝе йәке, кӧ әʹдәбед мәрийа ча лазьм ә найенә кʹӧтакьрьне. Ԛануна Мусада дьһатә готьне, кӧ әʹдәбед мәрийа гәрәке бенә чʹәлкьрьне, демәк жь мәрийа дурхьстьне (Ԛануна Дӧщари 23:13).

Ԝәʹде сьнәткьрьне.

Дь ԛануна Хԝәдеда дьһатә готьне, ԝәки гәде вьрни гәрәке ль рʹожа һʹәйшта бьһата сьнәткьрьне (Ԛануна Кʹаһинтийе 12:3). Щәм зарʹед вьрни, бь нормал паши һʹәфтийа пешьн, хун дәстпедькә тир бә. Ләма жи ԝәʹде бәре, тьштәкә бе хоф у баш бу, һәрге мәрьв һʹәфтек зедәтьр һивийе бун у паше зарʹед хԝә сьнәт дькьрьн.

Һәвгьредан ортʹа сьһʹәт-ԛәԝата емосийали у физики.

Леколинкʹаред медисинайе у зандар дьбежьн, кӧ емосийед баш мәсәлә, шабун, һеви, рʹазибун, у һазьрбун кӧ бьбахшиньнә мәрийа, гәләк баш һʹӧкӧм дькьн ль сәр сьһʹәт-ԛәԝате. Кʹьтеба Пироз дьбежә: «Дьле ша мина дәрмане керһати йә, ле дьле хәм у хәйал һʹьшкбуна һʹәстуйа йә» (Мәтʹәлок 17:22).