Bibilia ndĩtwĩraga mũthenya ũrĩa Jesu Kristo aaciarirũo, o ta ũrĩa mabuku marĩa marĩ haha mũhuro maronania:

•   “Mũthenya ũrĩa Kristo aaciarirũo ndũĩkaine.”—New Catholic Encyclopedia.

•   “Mũthenya ũrĩa guo Kristo aaciarirũo ndũĩkaine.”—Encyclopedia of Early Christianity.

 ‘Jesu aaciarirũo rĩ?’ O na gũtuĩka Bibilia ndĩcoketie kĩũria kĩu ĩmwe kwa ĩmwe, nĩ ĩtaarĩirie maũndũ merĩ meekĩkire hĩndĩ ya gũciarũo kwa Jesu, marĩa matũmaga andũ aingĩ makinyĩrĩre kuona atĩ Jesu ndaaciarirũo Dicemba 25.

Gũtiarĩ hĩndĩ ya heho

1.   Kwĩandĩkithia. Kahinda kanini thutha wa Jesu gũciarũo, Kaisari Augusuto nĩ aarutire watho atĩ “andũ a mabũrũri mothe makeandĩkithie.” Andũ othe magĩrĩirũo kwĩandĩkithia “o mũndũ itũũra rĩake kĩũmbe,” ũndũ ũrĩa ũngĩabatarire mũndũ gũthiĩ thabarĩ ta ya kiumia kĩmwe kana makĩria. (Luka 2:1-3) Watho ũcio, ũrĩa kwahoteka warutirũo nĩ ũndũ wa maũndũ megiĩ kũruta igooti na kwandĩkithio jeshi-inĩ, nĩ ma ndũngĩakenirie andũ aingĩ. O na kũrĩ ũguo, Augusuto ndangĩathire andũ makeandĩkithie mathiĩ ngʼendo ndaihu ũguo kũrĩ hĩndĩ ya heho.

2.   Ngʼondu. Arĩithi “maaikarĩte werũ-inĩ, magaikaragia ũhiũ wao ũtukũ.” (Luka 2:8) Ibuku rĩa, Daily Life in the Time of Jesus riugaga atĩ mahiũ maikaraga kũndũ nja “kiumia kĩmwe mbere ya Pasaka [Mũthia-inĩ wa Machi]” nginya gatagatĩ-inĩ ka Novemba. Ibuku rĩu riugaga atĩ: “Mĩeri-inĩ ya heho mahiũ maaikaraga kũndũ thĩinĩ; ũndũ ũcio wiki nĩ wonanagia atĩ mũthenya ũrĩa andũ makũngũyagĩra Krismasi, ũrĩa ũkoragwo hĩndĩ ya heho, ndũngĩkorũo ũrĩ mũthenya ũrĩa Jesu aaciarirũo tondũ mabuku ma Injili moigaga atĩ arĩithĩ hĩndĩ ĩyo maarĩ nja na mahiũ mao.”

Ihinda rĩa heho rĩtanambĩrĩria

 No twĩcirĩrie ihinda rĩrĩa Jesu aaciarirũo tũngĩtara kuuma hĩndĩ ya gĩkuũ gĩake mĩeri-inĩ ya mbere ya mwaka wa 33, Nisani 14 hĩndĩ Pasaka. (Johana 19:14-16) Jesu aarĩ na kĩndũ mĩaka 30 rĩrĩa aambĩrĩirie ũtungata wake wa mĩaka ĩtatũ na nuthu, kwoguo no mũhaka akorũo aaciarirũo Oktomba mwaka wa 2.—Luka 3:23.

 Andũ makũngũyagĩra Krismasi Dicemba 25 nĩkĩ angĩkorũo gũtirĩ ũira wa kuonania atĩ Jesu Kristo aaciarirũo mũthenya ũcio? Ibuku rĩa Encyclopædia Britannica riugaga atĩ atongoria a kanitha mathurire mũthenya ũcio nĩguo “ũtwarane na thigũkũ ya kĩpagani ya Roma ya gũkũngũĩra ‘gũciarũo kwa riũa,’” hĩndĩ ya heho. Narĩo ibuku rĩa The Encyclopedia Americana, riugaga atĩ mũthenya ũcio wathurirũo ũringane na thigũkũ ĩyo ya kĩpagani “nĩ getha andũ arĩa matigĩte ũpagani magetĩkĩra Ũkristiano magucĩrĩrio.”