LUSADISU SAMBU NA MABUTA | MAKWELA
Kana Nkwelani na Nge Kele ti Bikalulu Yina Ke Pesaka Nge Kiseku
Nge ke sepelaka kusala mambu na kintulumukina; kansi nkwelani na nge ke zolaka nde mambu yonso kuvanda na programe.
Nge ke vandaka muntu ya pima mpi ya nsoni-nsoni; kansi nkwelani na nge ke zolaka kuvanda na kati ya bantu.
Keti nkwelani na nge kele ti kikalulu yina ke pesaka nge kiseku? Kana nge ke landa kutula dikebi na kikalulu yango, yo lenda tula makwela na beno na kigonsa. Ya kieleka Biblia ke tubaka nde “muntu yina ke tubila diambu mosi konso ntangu ke kabulaka banduku ya ngolo.”—Bingana 17:9.
Na kisika ya kubika nde kifu mosi ya nkwelani na nge ke vandaka ti yo kusala nde beno wakana diaka ve mbote na makwela na beno, mbala ya nkaka nge lenda sala yonso sambu na kukuma kutadila kifu yango ti bangindu ya mbote.
Na disolo yai, beto ta tubila:
Mutindu ya mbote ya kutadila mwa bifu yina nkwelani na nge ke vandaka ti yo ya ke pesaka nge kiseku
Kikalulu ya kwelani na nge yina me kumaka kupesa nge kiseku lenda vanda kikalulu mosi ya mbote yina bendaka nge na yandi. Beto tadila bambandu yai tatu:
“Mbala mingi, bakala na mono ke salaka mambu malembe-malembe to yandi ke kudibongisaka malembe-malembe ntangu yo ke lomba kubasika. Kansi kikalulu yina mosi ke salaka nde yandi vanda ntima nda, ata na lweka na mono. Bantangu ya nkaka, mutindu na yandi yina ya kusala mambu ke pesaka mono makasi, kansi bantangu ya nkaka mono ke zolaka kumona kikalulu yina na yandi.”—Chelsea.
“Nkento na mono ke yidikaka mambu mpi ke landilaka mambu yonso ya fioti-fioti, yandi ke zolaka kuzaba kana mambu yonso ke tambula mbote, kikalulu ya mutindu yina lenda pesa muntu makasi. Kansi kikalulu na yandi ya kulandila mambu ya fioti-fioti ke salaka nde yandi sala ve mambu kukonda kudibongisa.”—Christopher.
“Bantangu ya nkaka, bakala na mono ke kipaka ve makambu, yo ke pesaka mono makasi. Kansi, mutindu na yandi yina ya kusala mambu ke vandaka na kati ya bikalulu yina mono ke zolaka kumona na yandi. Mono ke sepelaka ti kikalulu na yandi yina ya pima ntangu mambu ya mpasi ke basikaka.”—Danielle.
Yai kele mambu yina Chelsea, Christopher mpi Danielle me bakisa: Mambu ya mbote mpi bifu ya nkwelani mosi lenda monana mutindu ya nkaka, kansi yo kele kaka kikalulu yango yina mosi. Yo yina, nge lenda katula ve mambu ya mbote yina kifu yango ke nataka na mbala mosi. Kiteso mosi mpi, nge lenda katula ve simu mosi ya mbongo ya kibende.
Ya kieleka, bikalulu ya nkaka ke vandaka ve ata ti kima mosi ya mbote. Mu mbandu, Biblia ke tuba nde bantu ya nkaka “ke waka makasi nswalu.” (Bingana 29:22) Yo yina, muntu yonso fwete sala bikesa sambu na kukatula “kimbeni ya ngolo ya mitindu yonso, makasi, nganzi, makelele, mafingu.” a—Baefezo 4:31.
Kansi ata nkwelani na nge kele ti kikalulu mosi ya ke pesaka nge makasi, landa ndongisila yai ya Biblia: “Beno landa kukanga-ntima na mambu ya bantu ya nkaka . . . ata muntu mosi kele na makambu.”—Bakolosai 3:13.
Katula yo, sala yonso sambu na kutadila kikalulu yango ti bangindu ya mbote. Mbala ya nkaka, yo kele kikalulu yango yina ya bendaka nge na nkwelani na nge na luyantiku. Bakala mosi na zina ya Joseph ke tuba nde: “Kutula ngindu kaka na mwa kikalulu yina ke pesaka nge makasi kele bonso kutula kaka dikebi na ndilu ya diama yina ke lwadisaka, kansi nge ke sepela ve na mutindu yo ke sema.”
Bangiufula yina ta sadisa nge
Ntete-ntete, konso muntu na kati na beno fwete tadila yandi mosi bangiufula yai ke landa. Na nima, beno lenda tubila bamvutu beno zole.
Keti nge ke yindula nde nkwelani na nge kele ti kikalulu mosi ya ke basisaka mavwanga na makwela na beno? Kana yo kele mpidina, inki kele kikalulu yango?
Keti kikalulu yango yina kele kibeni mbi, to yo ke pesaka nge makasi?
Keti kikalulu yango kele na mwa mambu ya mbote? Kana yo kele mpidina, inki kele mwa mambu yango, sambu na nki kikalulu yango kele mfunu na kimuntu ya nkwelani na mono?
a Tala masolo “Mutindu ya Kuyala Makasi na Nge,” “Comment éviter les mots qui blessent,” mpi “Comment arrêter de se disputer.”