Beto ke landaka bandongisila yina Biblia ke pesaka na yina me tala nzo-nkanda. Konso Mbangi ya Yehowa ke sadilaka kansansa na yandi yina me longamaka na Biblia sambu na kuzaba mutindu yandi lenda sadila bandongisila yina ya Biblia na mambu bonso yai. a

•  Nzo-nkanda kele mfunu

•  Yo ke lombaka kutadila nzo-nkanda ti mabanza ya mbote

•  Banzo-nkanda ya nda lenda bebisa bikalulu ya mbote ya muntu mpi kinduku na yandi ti Nzambi

•  Keti Bambangi ya Yehowa ke vandaka ti ekodime?

 Nzo-nkanda ke sadisaka muntu na kukuma ti “mayele mpi mayele ya kuyindula,” bikalulu yina Biblia ke kumisaka mingi. (Bingana 2:10, 11; 3:21, 22) Katula yo, Yezu songaka balongoki na yandi na kuvanda balongi ya mambu yina yandi pesaka bo nsiku ya kulonga. (Matayo 28:19, 20) Yo yina, beto ke siamisaka mpi ke sadisaka bantu ya dibundu na beto na kusala nzo-nkanda ya mbote, na kuvanda ti makuki ya kutanga, ya kusonika, mpi ya kusolula ti bantu, b mpi makuki ya kuzaba mambu ya me tala mabundu mpi mambu ya nkaka ya bantu me yikamaka kusala.—1 Bakorinto 9:20-22; 1 Timoteo 4:13.

 Bamfumu ya leta ke bakaka mpi nzo-nkanda na valere mpi mbala mingi bo ke lombaka batoko na kumanisa nzo-nkanda ya primere mpi ya sekondere. Beto ke zitisaka bansiku yina ya leta mpi beto ke zitisaka nsiku yai ya Biblia: “Bika konso muntu kulemfuka na bamfumu ya nene,” to baluyalu. (Baroma 13:1) Katula yo, beto ke siamisaka bana na beto na kudipesa na nzo-nkanda mpi na kusala yonso yina bo lenda sala, kansi bo ve na kusala kaka mwa fioti. c Sambu Ndinga ya Nzamgi ke tuba nde: “Mambu yonso yina beno ke sala, beno sala yo na moyo mvimba bonso sambu na Yehowa, kansi sambu na bantu ve.”—Bakolosai 3:23.

 Nzo-nkanda ke sadisaka beto na kulungisa bampusa ya dibuta na beto. Biblia ke tuba nde: “Kana muntu ke lungisa ve banzala ya bantu na yandi, mpi mingi-mingi ya bantu ya nzo na yandi, yandi me buya lukwikilu mpi yandi kele mbi kuluta muntu yina kele ve ti lukwikilu.” (1 Timoteo 5:8) Nzo-nkanda lenda sadisa beto na kulungisa mukumba yina Nzambi me pesaka beto ya kulungisa bampusa ya mabuta na beto. Mutindu mukanda mosi (World Book Encyclopedia) ke tuba, lukanu ya nzo-nkanda ke vandaka kibeni ya “kusadisa bantu na kukuma bantu ya mfunu na bwala . . . bonso bantu ya kisalu yina ke salaka nde ekonomi ya bwala kutombuka.” Muntu yina me tanga nzo-nkanda mbote mpi me zaba kisalu, ke vandaka ti makuki ya kulungisa bampusa ya dibuta na yandi kukonda mpasi mpi na mutindu ya me fwana, kuluta muntu yina me zaba ve kisalu mpi ya me tangaka ve.—Bingana 22:29.

 Bibuti ke lungisaka mpi bampusa ya bana na bo mutindu bo ke yidikilaka bo mambu sambu bo vanda ti luzingu ya mbote ntangu bo ta kuma bambuta, mpi nzo-nkanda lenda sadisa mingi na diambu yai. (2 Bakorinto 12:14) Beto ke siamisaka bibuti na kukotisa bana na bo nzo-nkanda ata bo ke zinga na kisika yina nzo-nkanda kele ve ya mpamba to yo kele ntama, to mpi nzo-nkanda yango ke wakana ve na mambu yina bantu me yikamaka kusala na bwala na bo. d Beto ke pesaka mpi bibuti bandongisila ya mfunu sambu bo landilaka nzo-nkanda ya bana na bo. e

 Beto ke tadilaka mbote-mbote inki nzo-nkanda beto ta sala. Biblia ke tuba nde: “Muntu ya kukonda mayele ke ndimaka mambu yonso, kansi muntu ya mayele ke tadilaka konso kitambi na yandi.” (Bingana 14:15) Beto ke sadilaka ndongisila yai ntangu beto ke tadilaka mbote-mbote inki nzo-nkanda beto ta sala diaka na nima ya kumanisa nzo-nkanda ya sekondere, mbongo yina yo ta lomba mpi valere na yo. Mu mbandu, mbala mingi kubaka formasio sambu na kusala kisalu mosi buna ke sadisaka beto na kusadila ntangu na mutindu ya mbote.

 Malongi ya Biblia me luta banzo-nkanda ya kinsuni na valere. Malongi ya Biblia me swaswana ti malongi ya nzo-nkanda ya kinsuni sambu yina ya Biblia ke sadisaka bantu na kuzaba Nzambi, sambu kuzaba yandi ke pesaka nzila ya kuguluka. (Yoane 17:3) Biblia ke longaka mpi bantu na kuvanda ti bikalulu ya mbote, disongidila “mambu ya lunungu, ya mbote, mpi ya me fwana, nzila ya mvimba ya mambu ya mbote.” (Bingana 2:9) Ntumwa Polo tangaka banzo-nkanda yina beto lenda fwanisa ti iniversite bubu. Ata mpidina, yandi ndimaka nde nzayilu ya Yezu Kristu vandaka mfunu mingi. (Bafilipi 3:8; Bisalu 22:3) Bubu yai mpi, Bambangi ya Yehowa ya nkaka me tangaka banzo-nkanda mingi, ata mpidina bo ke ndimaka nde malongi ya Biblia me luta yo na valere. f

 Kingana mosi ya Biblia ke tuba nde: “Muntu ya mayele ke monaka kigonsa mpi ke bumbanaka.” (Bingana 22:3) Bambangi ya Yehowa ke monaka nde mambu yina ke salamaka na ba-iniversite to na banzo-nkanda ya nkaka ya nda, lenda bebisa bikalulu ya mbote ya muntu mpi kinduku na yandi ti Nzambi. Yo yina, Bambangi mingi ya Yehowa ke buyaka kudikotisa to kukotisa bana na bo na bisika ya mutindu yina. Bo ke monaka nde mbala mingi na banzo-nkanda yina, bo ke pusaka bantu na kuvanda ti bangindu yai ya luvunu:

•   Ngindu ya luvunu: Mbongo ke pesa kiese mpi ke taninaka

   Mbala mingi bantu ke tubaka nde kana muntu me sala banzo-nkanda ya nda, yo ta sadisa yandi na kuzwa kisalu ya mbongo mingi. Yo yina bana mingi ya nzo-nkanda ke kwendaka na iniversite sambu bo zwa ntete-ntete mbongo mingi. Bankaka ke yindulaka nde mbongo ta pesa bo kiese mpi yo ta tanina bo. Kansi Biblia ke tuba nde kuyindula mutindu yina kele buzoba. (Longi 5:10) Kima ya kulta mfunu kele nde Biblia ke longaka nde “zola ya mbongo kele musisa ya mambu ya mbi ya mitindu yonso” mpi mbala mingi yo ke pusaka muntu na kuvanda diaka ve ti lukwikilu. (1 Timoteo 6:10) Bambangi ya Yehowa ke salaka kibeni ngolo sambu bo bwa ve na mutambo ya “kiyeka ya kimvwama ya ke kusaka.”—Matayo 13:22.

•   Ngindu ya luvunu: Banzo-nkanda ya nda lenda pesa muntu lukumu

   Mu mbandu Nika Gilauri, yina vandaka mfumu ya baministre na Georgie, sonikaka bangindu yai yina bantu mingi ya insi na bo ke vandaka ti yo: “Diplome ya inversite kele bonso kidimbu ya lukumu na Georgie. . . . [Na ntangu ya ntama,] batoko yina vandaka ve kubaka diplome yango vandaka kupesa mabuta na bo nsoni.” g Kansi Biblia ke kebisa beto na yina me tala kusosa lukumu ya nsi-ntoto yai. Yezu songaka bamfumu ya mabundu ya ntangu na yandi yina vandaka kusosa lukumu ya mutindu yina nde: “Inki mutindu beno lenda kwikila, kana beno ke ndima nkembo yina ke katuka na kati na beno mosi?” (Yoane 5:44) Iniversite lenda pusa muntu na kukuma lulendo, kikalulu yina Nzambi ke zolaka ve ata fioti.—Bingana 6:16, 17; 1 Piere 5:5.

•   Ngindu ya luvunu: Konso muntu fwete kuditudila bansiku na yina me tala mambu ya mbote mpi ya mbi

   Bambangi ya Yehowa ke ndimaka bansiku ya Nzambi na yina me tala mambu ya mbote mpi ya mbi. (Yezaya 5:20) Kansi, na kutadila disolo yina basikaka na zulunalu mosi (Journal of Alcohol and Drug Education), bupusi yina bo ke pusaka bana mingi ya nzo-nkanda na iniversite ke salaka nde bo “baka balukanu yina ke wakana ve ti mambu yina bo ke zabaka nde yo kele mbote to mbi.” h Mambu yai ke wakana ti ndongisila yai ya Biblia: “Banduku ya mbi ke bebisaka bikalulu ya mbote.” (1 Bakorinto 15:33) Na ba-iniversite, mambu yina Nzambi ke buyaka mu mbandu, kulauka malafu, kusadila droge mpi kuvukisa nitu ti muntu yina kele ve nkwelani na nge ke salamaka mingi mpi nkutu bo ke siamisaka bantu na kusala buna.—1 Bakorinto 6:9, 10; 2 Bakorinto 7:1.

•   Ngindu ya mbi: Banzo-nkanda ya nda kele mutindu ya kuluta mbote ya kutomisa insi-ntoto

   Beto me buya ve nde kana bantu mingi ke salaka banzo-nkanda ya nda, yo ke vandaka ve sambu na kusosa kimvwama, lukumu, kudisepedisa na mutindu ya mbi, kansi sambu na kutomisa luzingu na bo mpi kutomisa insi-ntoto. Yo kele balukanu ya mbote, kansi Bambangi ya Yehowa ke tadilaka mambu na mutindu ya nkaka. Kiteso mosi ti Yezu, beto ke monaka nde Kimfumu ya Nzambi muntu ta tomisa insi-ntoto. (Matayo 6:9, 10) Kansi beto ke kangaka ve maboko na ntangu beto ke kinga nde Kimfumu ya Nzambi kukwisa kumanisa bampasi ya insi-ntoto. Nkutu, kaka bonso Yezu, beto ke longaka ‘nsangu ya mbote ya Kimfumu’ na ntoto ya mvimba sambu na kusadisa konso mvula bantu mingi na kusoba luzingu na bo sambu yo kuma mbote kuluta. i—Matayo 24:14.