Bai pa asuntu

Bíblia sta di akordu ku siênsia?

Bíblia sta di akordu ku siênsia?

Respósta di Bíblia

 Sin. Nbóra Bíblia é ka un livru di siênsia, el é izatu óras ki el ta pâpia di asuntus di siênsia. Odja alguns izénplu ki ta mostra ma Bíblia ku siênsia sta di akordu. Tanbê, odja ma kuzê ki Bíblia ta fla sobri asuntus di siênsia é txeu diferenti di kuzê ki txeu algen ta kriditaba na ténpu ki el skrebedu.

  •   Séu ku Téra tevi un komésu. (Génesis 1:1) Diferenti di kel-li, txeu stória antigu ta fla ma séu ku Téra ka kriadu, má es kumesa ta izisti di un kuza ki ka staba organizadu. Gentis di Babilónia ta kriditaba ma séu ku Téra nase di deuzis ki ben di dôs mar. Otus stória ta fla ma séu ku Téra ben di un ovu jiganti.

  •   Séu ku Téra é kontroladu tudu dia pa leis natural ki ta faze sentidu envês di ideias di deuzis. (Jó 38:33; Jeremias 33:25) Stórias inventadu na mundu interu ta inxina ma pesoas ta sufri pamodi kuzas ki ta kontise ki es ka staba ta spéra i alvês pamodi kuzas kruel ki deuzis ta faze.

  •   Téra sta sustedu riba di vaziu. (Jó 26:7) Txeu povu na ténpu antigu ta kriditaba ma mundu éra sima un disku patalaxa ki staba riba di un jiganti ô un animal, sima un búfalu ô tartaruga.

  •   Agu ta ivapora di mar ô otus fonti i el ta kai na txon na fórma di txuba, névi ô granizu i el ta bai pa rius i nasenti. (Jó 36:27, 28; Eclesiastes 1:7; Isaías 55:10; Amós 9:6) Gregus na ténpu antigu ta kriditaba ma éra agu di mar ki ta fikaba baxu txon ki ta baba pa riu. Dja ten uns 300 anu ki pesoas inda ta kriditaba na kel-li.

  •   Montanhas ta bira grandi i ta bira pikinoti. Kes ki ta izisti oji dja staba baxu di mar na pasadu. (Salmo 104:6, 8) Má, alguns stória inventadu ta fla ma deuzis faze montanhas sima es é oji.

  •   Linpéza ta proteje saúdi. Kel Lei ki dadu pa nason di Israel, tinha régras sobri laba dipôs di poi mô na un algen mortu, izola kes algen ki tinha duénsas ki ta pega i ntera dretu pupú di algen. (Levítico 11:28; 13:1-5; Deuteronómio 23:13) Má, na ténpu ki kes lei li dadu pa israelitas, kes algen di Ijitu ta kuraba kes frida abértu ku un mistura ki tinha pupú di algen.

Ten algun éru di siênsia na Bíblia?

 Óras ki nu ta izamina Bíblia dretu nu ta odja ma respósta é nau. Odja alguns ideia eradu ki txeu algen ten sobri si Bíblia é izatu óras ki el ta pâpia di siênsia:

 Stória inventadu: Bíblia ta fla ma séu ku Téra kriadu na 6 dia di 24 óra.

 Verdadi: Bíblia ka ta fla kel data sértu ki Deus faze séu ku Téra. (Génesis 1:1) Tanbê, kes dia di kriason ki sta na Génesis kapítlu 1 pode reprizenta piriúdus ki dura txeu ténpu. Na verdadi, Bíblia tanbê ta txoma kel piriúdu interu ki séu ku Téra kriadu di un ‘dia’. — Génesis 2:4.

 Stória inventadu: Bíblia ta fla ma plantas kriadu antis di sól. Pur isu ka podia tinha fotosíntizi. a — Génesis 1:11, 16.

 Verdadi: Bíblia ta mostra ma sól, ki é un di kes stréla ki sta na ‘séu’, kriadu antis di plantas. (Génesis 1:1) Duránti kel primeru ‘dia’ ô ténpu di kriason, sô un lus fraku ta txigaba na Téra. Má na kel tirseru ‘dia’ di kriason, sima atimosféra ba ta fika más klaru, kel lus di sól entra más txeu ki ta daba pa es faze fotosíntizi. (Génesis 1:3-5, 12, 13) Foi sô dipôs di algun ténpu ki ta daba pa odja sól di manera klaru li di Téra. — Génesis 1:16.

 Stória inventadu: Bíblia ta fla ma sól ta jira na vólta di Téra.

 Verdadi: Eclesiastes 1:5 ta fla: ‘Sól ta nase i sól ta kanba; Dipôs el ta volta faxi pa lugar undi el ta nase otu bês.’ Má, kel testu li sô sta ta mostra movimentu ki ta parse ma sól ta faze pa ken ki sta ta odja-l li di Téra. Mésmu oji, un algen pode uza palavras sima “sól ta nase” i “sól ta kanba”, má el sabe ma é Téra ki ta jira na vólta di sól.

 Stória inventadu: Bíblia ta fla ma Téra é planu.

 Verdadi: Bíblia ta uza kes palavra ‘tudu kantu di mundu’ pa fla ‘ti kel párti más lonji di Téra’. Má kel-li ka krê fla ma Téra é planu ô ma el ta bai ti un pónta. (Atos 1:8; nóta di rodapé) Di mésmu manera, kes palavra ‘kuatu kantu di Téra’ ka krê fla ma Téra ten kuatu kantu. Óras ki nu ta lé kes palavra li nu ta ntende ma el sta pâpia di Téra interu. — Isaías 11:12; Lucas 13:29.

a Fotosíntizi é kel prosésu ki plantas ta uza dióksidu di karbonu, lus di sól, agu ô otus kuza na txon pa es produzi kumida ki es meste i oksijéniu.