Bai pa asuntu

AJUDA PA FAMÍLIA

Kuzê ki N ta faze si nha fidju sta ta sufri bullying ô abuzu di kolégas?

Kuzê ki N ta faze si nha fidju sta ta sufri bullying ô abuzu di kolégas?

 Si bu fidju konta-u ma el sta ta sufri bullying ô abuzu di kolégas na skóla, kuzê ki bu debe faze? Bu ta pidi pa skóla kastiga kel algen? Bu ta inxina bu fidju faze mésmu kuza? Antis di bu toma un disizon, odja alguns informason sobri bullying ô abuzu di kolégas. a

 Kuzê ki N debe sabe sobri abuzu di kolégas?

 Kuzê ki é bullying ô abuzu di kolégas? Bullying ô abuzu di kolégas é óras ki un algen ta tratadu di manera mariadu di propózitu i kel-li ta kontise txeu bês. Es pode trosa ku kel algen, da-l ku mô ô ti sota-l. Má, kel-li ka krê fla ma tudu insultu ô abuzu ki ta fazedu é bullying.

 Pamodi ki é inportanti sabe dretu kuzê ki é bullying ô abuzu? Alguns algen ta fla ma es fazedu abuzu pamodi kalker konportamentu ki ta inkomoda-s, ka ta nporta si é un kuza pikinoti ô nau. Má, kuzê ki ta kontise si pai ku mai kria prubléma ku kalker kuza ki kontise ku ses fidju? Es pode sen da kónta poi ses fidju ta pensa ma el ka ta konsigi rezolve prublémas el sô. Má, si un mininu prende lida ku kes situason el ta djuda-l gósi i óras ki el bira más grandi.

 Konsedju di Bíblia: ‘Ka bu ofende faxi.’ — Eclesiastes 7:9.

 Kuzê ki nu ta prende: Nbóra ten alguns situason ki bu meste djuda bu fidju, ten otus situason ki pode djuda-l prende lida ku difikuldadis i rezolve prublémas ku algen. — Colossenses 3:13.

 Má, i si bu fidju fla-u ma algen sta ta kontinua ta trosa ku el ô ta faze-l algun otu tipu di abuzu?

 Modi ki N pode djuda nha fidju?

  •   Obi-l ku paxénxa. Tenta sabe (1) kuzê ki sta kontise i (2) pamodi ki el sta ta sufri abuzu. Ka bu txiga un konkluzon rápidu antis di bu sabe tudu kuza ki sta nvolvidu. Pergunta bu kabésa: ‘Kuzas ki sta kontise pode ser diferenti di kel ki N sta pensa?’ Pa bu sabe tudu kuza ki kontise, talvês é bon pâpia ku profesor di bu fidju ô pai ku mai di kel otu mininu.

     Konsedju di Bíblia: ‘Óras ki un algen responde antis di obi informason é tolisi i ta pô-l na vergónha.’ — Provérbios 18:13.

  •   Si bu fidju sta ta fazedu abuzu, djuda-l ntende ma modi ki el ta reaji pode midjora ô piora situason. Pur izénplu, Bíblia ta fla: ‘Un respósta mansu ta branda raiba, má un palavra duru ta omenta raiba.’ (Provérbios 15:1) Nton, si el tenta diskonta, situason pode bira más piór.

     Konsedju di Bíblia: ‘Ka nhos paga mal ku mal, nen insultu ku insultu.’ — 1 Pedro 3:9.

  •   Splika bu fidju ma si el ka paga mal ku mal, ka krê fla ma el é fraku. Má, kel-li krê fla ma el ka sta dexa kel otu algen kontrola-l. Di kel manera li, bu fidju ta konsigi ganha kel algen sen el faze mésmu kuza.

     Kel-li é inda más inportanti si bu fidju sta ta sufri abuzu pa internet. Fika ta troka mensájen pa internet ta poi kel algen ta kontinua ku kel abuzu i pode ti poi otus algen ta akuza bu fidju di faze abuzu tanbê. Pur isu, alvês midjór kuza ki el pode faze é ka responde. Kel-li é un manera ki pode poi kel algen ki sta faze abuzu ta para i bu fidju pode konsigi kontrola kel situason.

     Konsedju di Bíblia: ‘Undi ki ka ten lenha, lumi ta paga’. — Provérbios 26:20.

  •   Na alguns kazu, bu fidju pode ivita algen ô lugaris undi el pode sufri abuzu. Pur izénplu, si el sabe na undi ki kel algen ô grupu ta kustuma ta sta, el pode bai pa otu kaminhu. Asi el ta ivita prubléma.

     Konsedju di Bíblia: ‘Algen prudenti ta odja prigu i el ta sukundi, má kes algen ki ka ten spiriénsa ta kontinua ta bai i es ta kai na prublémas.’ — Provérbios 22:3.

Talvês bu ten ki pâpia ku profesor di bu fidju ô ku pai ku mai di kel mininu

 TENTA FAZE SI: Djuda bu fidju pensa na rezultadus negativu i puzitivu di disizons ki el pode toma. Pur izénplu:

  •  Kuzê ki pode kontise si el ka liga kel algen ki faze-l abuzu?

  •  I si el fla kel algen ku firméza pa para?

  •  I si el konta algun responsável di skóla ma algen sta ta faze-l abuzu?

  •  I si el tenta ser sinpátiku ô konta algun piada pa kalma kel situason?

 Ka ta nporta si bu fidju sta sufri abuzu na skóla ô pa internet, kada kazu é diferenti. Pur isu, tenta atxa un soluson djuntu ku bu fidju. Dexa-l sabe klaru ma bu ta da-l tudu apoiu ki el meste pa lida ku kel situason.

 Konsedju di Bíblia: ‘Un amigu di verdadi ta ama tudu óra i el é un irmon ki nase pa ténpu di frónta.’ — Provérbios 17:17.

a Óras ki kel artigu li sta ta pâpia di fidju, el ta sirbi pa fidju matxu i pa fidju-fémia tanbê.