Kĩla ũthi ũvoonĩ ũla wĩ vo

Kĩla ũthi nthĩnĩ wa ũvoo ũla wĩ vo

We Nĩwĩsĩ?

We Nĩwĩsĩ?

Nĩ kĩmanyĩo kĩva Ayuti maĩ nakyo kyatumie Yesũ aweta kana ti ũseo kwĩvĩta?

MĨAONĨ ya Mose andũ nĩmanengetwe mwanya wa kwĩvĩta ve kĩtumi kĩseo. Ĩndĩ ĩvindanĩ ya Yesũ andũ mavikĩte vandũ ũkethĩa meĩvĩta vakuvĩ kĩla ũndũnĩ. Makilasya maneena ũndũ makevĩta nĩ kana maĩkĩĩthye kana nĩ wa w’o. O na kau meekaa ũu mayenda kũĩkĩĩthya kĩla meũneena, maũtwĩkĩthĩtye ũndũ wa ngũĩ, ĩndĩ Yesũ nĩwoonanisye kana ũu ndwaaĩle. Vandũ va ũu aisye atĩĩ: “Kũneena kwenyu kwĩthĩwe, Ĩĩ, ĩĩ; Aiee, aiee.”—Mt. 5:33-37; 23:16-22.

Ĩvuku yĩmwe (Theological Dictionary of the New Testament) nĩyonanĩtye kana no tũmanye “ũndũ Ayuti malikĩtwe mũno wĩana nĩ kĩmanyĩo kya kũatĩĩsya ndeto sya kwĩvĩta ĩtina wa vakuvĩ kyonthe kĩla meũneena” twasisya ũndũ yĩla ĩvuku yĩngĩ yĩtawa Talmud yĩtatĩte mũno vyũ kũelesya nĩ kwĩvĩta kwĩva kweetĩkĩlĩkĩte na nĩ kwĩva kũteetĩkĩlĩkĩte.

Ti Yesũ e weka waleanile na kĩmanyĩo kya kwĩvĩta vate kĩtumi kĩseo. Kwa ngelekany’o, mũandĩki ũmwe wa maũndũ ma tene makonetye Ayuti weetawa Flavius Josephus nĩwaeleisye ũũ ĩũlũ wa kĩkundi kĩna kya ndĩni ya Kĩyuti: “Mayĩvĩtaa o na vanini nũndũ monaa kwĩvĩta ne kũthũku kwĩ kũkengana, na maasya kana ethĩwa mũndũ ndaĩkĩĩwa atawetete Ngai, no nginya ethĩwe e mũkengani.” Namo maandĩko angĩ ma Ayuti metawa Wisdom of Sirach, kana Ecclesiasticus, (23:11) maĩtye atĩĩ: “Mũndũ ũmanyĩĩte kwĩvĩta nĩ mũndũ ũtaatĩĩaa mĩao o na vanini.” Kwoou Yesũ nĩwaleile vyũ kĩmanyĩo kya kwĩvĩtaa o mũndũ asũanĩa. Ethĩwa tũneenaa ũw’o mavinda onthe, vai vata wa kwĩvĩta tũyenda andũ maĩkĩĩe ndeto sitũ.