Kĩla ũthi ũvoonĩ ũla wĩ vo

VE ŨLA WOOMBIE?

Ũĩmĩ wa Mbaka

Ũĩmĩ wa Mbaka

 Mbaka ya mũsyĩ nĩyendete mũno kwĩthesya. Mbaka no ĩtũmĩe lovo ya ĩvinda yĩla ĩtakomete kwĩthesya. Kĩla kĩmĩtetheeasya kwĩthesya nesa ũndũ yĩtheasya nĩ ũĩmĩ wayo ũla ũseũvĩtwʼe kwa nzĩa ya ũsengyʼo.

 Kwasũanĩa ũndũ ũũ: Ũĩmĩ wa mbaka wĩthĩawa na tũindo tũnini 290 tũilye ta kĩsanũi na tũsyaĩtye ĩtina. Tũindo tũu twĩthĩawa twĩ twetu ta waa wa mũndũ. Kĩla kamwe ka tũindo tũu kethĩawa na kalima kakusasya mata yĩla mbaka yatũnga ũĩmĩ kanywʼanĩ wayo. Mbaka yĩendeee kwĩnyeenya, kĩla kamwe ka tũindo tũu kalikaa nthĩnĩ wa wia kakavaka mata kĩkondenĩ kyayo.

Tũla tũindo tũilye kĩsanũi twĩ tũnenevangye

 Ũĩmĩ wa mbaka no ũvake mililita 48 (1.6 oz) sya mata kĩkondenĩ kyayo na wianĩ wayo kĩla mũthenya. Mata asu methĩawa na mũthemba ũmwe wa syĩndũ iseũvawʼa nĩ mwĩĩ syĩtawa enzymes ila syanangaa syĩndũ ila itonya kũthokoanyʼa mbaka. Ti ũu wʼoka, yĩla mata ala mbaka yeevaka maendeee kũnyaa, kĩu nĩkĩtumaa muutĩa ũla wĩ mwĩĩnĩ wayo ũoleka. Ũndũ ũsu ũmĩtethasya mũno nũndũ ndĩthĩawa na syĩndũ mbingĩ sya kumya yuutĩa.

 Yĩla kaindo kamwe ka tũu tũilye kĩsanũi kavĩlwa kalũma wianĩ, yĩnyeenyaa na vinya mwingangĩ na kĩu kĩituma wia ũlingũka na ĩndĩ kaindo kau kayuma vala keelũmĩte. Ũndũ ũngĩ nĩ kana tũindo tũu nĩtũthũaa kĩkonde kyayo, na ũu ũituma yĩwʼa nesa. Ala mekaa ũkunĩkĩli nĩmasyaisye ũĩmĩ wa mbaka maseũvya kĩsanũi kya mũthemba mũna mayenda kũtatĩthya. Mũndũ aitũmĩa kĩsanũi kĩu kũsanũa nzwʼĩĩ yake, atũmĩaa vinya mũnini, na kĩsanũi kĩtheaa mĩtũkĩ kyathambwʼa. O na ĩngĩ nĩkĩlingũaa nzwʼĩĩ ethĩwa nĩyĩlingĩte. Ala maseũvisye kĩsanũi kĩu monaa ũĩmĩ wa mbaka no ũtethye andũ kwĩsa kũmanya nzĩa nzeo sya kũthambya syĩndũ iilye ta syĩ wia. O na no ũmatetheesye kũseũvĩĩsya nzĩa ila matũmĩaa kũvaka ndawa kana mauta kĩkondenĩ kũla kwĩ nzwʼĩĩ.

 We wĩona ata? Ũĩmĩ wa mbaka weekie kwĩyumĩlya? Kana weekie kũmbwa?