Aiee, Mbivilia ndĩmanyĩasya kana nthĩ nĩyĩanene. a Mbivilia ti ĩvuku ya saenzi. Ĩndĩ, vaiĩ kĩndũ kĩ Mbivilianĩ kĩleanĩte na maũndũ ma saenzi ala maminĩte kũĩkĩĩthwʼa. Maũndũ ala Mbivilia ĩwetete “nĩmalũlũmĩlwʼe tene na tene.”​—Savuli 111:8.

•  Yo Mbivilia yonanasya ata yĩla ĩkwasya “ikotonĩ [kana, konanĩ] inya sya nthĩ?”

•  Nata ĩũlũ wa kĩla Ndevili wamwonisye Yesũ ĩvinda yĩla wamũtataa?

 Ndeto “ikotonĩ inya sya nthĩ” na “itulu sya nthĩ” ila itũmĩĩtwe Mbivilianĩ iyaĩlĩte kwoneka ta syĩkwonanyʼa nthĩ nĩ kĩndũ kĩ na kona inya ianene kana kĩ na mĩthya. (Isaia 11:12; Yovu 37:3) Vandũ va ũu, itũmĩĩtwe kwa nzĩa ya ngelekanyʼo kwonanyʼa nthĩ yonthe. O na Mbivilia yaĩtye kana ve “wumĩlonĩ wa syũa na ũthũĩlonĩ wa syũa na [ve] ngalĩko ya ĩũlũ na ngalĩko ya ĩtheo.”​—Luka 13:29.

 Veonekana kana ndeto ya Kĩevelania “ikotonĩ” kana “itulu sya nthĩ” yaumanĩte na ndeto “nthwau.” Kwosana na ĩvuku The International Standard Bible Encyclopedia, “nũndũ nthwau sya nyũnyi itũmĩkaa kũsũvĩa tũswii twayo, [ndeto ĩsu ya Kĩevelania] yonanasya kĩndũ kĩtambũũkye vyũ.” O na ĩngĩ ĩvuku yĩu yongelete kwasya ndeto isu itũmĩkĩte ĩvukunĩ ya Yovu 37:3 na ya Isaia 11:12 “syonanĩtye ndee, mĩvaka, kana mũthya wa nthĩ.” b

 Nĩ kana amũtate Yesũ, “Ndevili [amũtwaie] kĩĩmanĩ kĩtũlu mũno, na amwonyʼa mosumbĩ onthe ma nthĩ na ũnene wamo.” (Mathayo 4:8) Andũ amwe monaa mũsoa ũsu ta ũmanyĩasya kana mũndũ no aũngame vandũ vana na ayona nthĩ yonthe. Ĩndĩ o na vamwe na ũu, ndeto “kĩĩmanĩ kĩtũlu mũno” itũmĩĩtwe kwa nzĩa ya ngelekanyʼo ĩndĩ ti kwonanyʼa vandũ vana vatũlu. Kwaekai twone nĩkĩ ũndũ ũsu nĩwosanĩte na kĩlĩko.

•   Vaiĩ kĩĩma o na kĩva ĩũlũ wa nthĩ vala ũtonya kũlĩsa ũkethĩa nĩwene mosumbĩ onthe ma nthĩ.

•   Ndevili ndaamwonyʼa Yesũ o mosumbĩ onthe ma nthĩ me oka, ĩndĩ amwonisye vamwe na “ũnene wamo.” Ũndũ ũsu wĩonanyʼa kana maũndũ asu mayaĩ moneka mũndũ aũngye vandũ vana, kwoou nĩvatonyeka Ndevili akethĩwa oonisye Yesũ maũndũ asu woninĩ. Ũu no ũndũ ũmwe na ũndũ ũtonya kwonyʼa mũndũ sinema ya mavisa ma kũndũ kwĩ kĩvathũkanyʼo ĩũlũ wa nthĩ ũtũmĩĩte masinĩ ya kwonanyʼa mavisa (projector) na kĩndũ ta televiseni.

•   Ũndũ ũngĩ ta ũsu ũeleetwe ĩandĩkonĩ ya Luka 4:5 ũla waĩtye kana Ndevili amwonisye Yesũ “mosumbĩ onthe ma nthĩ kwa kavenyʼa,” na kwa wʼo vaiĩ mũndũ ũtonya kwĩka ũu na metho make tũ. Kĩu kĩonanyʼa kana Ndevili amwonisye Yesũ mosumbĩ onthe ma nthĩ na ũnene wamo atũmĩĩte nzĩa ingĩ eka e kwa kũmwonyʼa na metho make tũ.