“Rawt u, htoi tu u; na a nhtoi du ra ai; Yehowa a hpung shingkang na ntsa e dan hkung nga ai” ngu Esaia 60:1 hta tsun da ai. Ndai chyum daw gaw, dai prat na Yuda mung a mare kaba “Ziun” (sh) Yerusalem hpe tsun mayu ai lam, lawu lahta ga ni hku nna chye lu ai. (Esa 60:14; 62:1, 2) Yerusalem mare gaw, Israela amyu ting hpe malai madun ai. Esaia a ga ni hte seng nna ga san lahkawng pru wa ai. Langai, Yerusalem mare gaw gara aten hta gara hku “rawt” nna ga shadawn nhtoi htoi tu ai kun? Lahkawng, Esaia a ga ni gaw dai ni aten hta, grau kaba ai madang hku nna hpring tsup nga ai kun?

Yerusalem mare gaw gara aten hta, gara hku “rawt” nna ga shadawn nhtoi htoi tu ai kun? Babelon de, Yuda ni shaning 70 ning bawng dung hkrum ai laman, Yerusalem mare hte nawku htingnu gaw kabai da hkrum ai. Raitim, Babelon hpe Medi hte Persi ni gasat zing la ngut ai hpang, Babelon ting na Israela ni hpe tinang a buga de bai wa na matu, tengman ai nawku dawjau lam bai nga hkra galaw na matu ahkang jaw dat ai. (Ezr 1:1-4) B.C. 537 kaw nna, amyu lakung 12 kaw na sadi dung let ngam nga ai ni gaw, tinang a buga de bai wa nna, tengman ai nawku dawjau lam bai nga hkra galaw ai. (Esa 60:4) Yehowa hpe shagu hkungga ni nawng hpang ai, poi ni galaw ai, nawku htingnu hpe bai gawgap ai. (Ezr 3:1-4, 7-11; 6:16-22) Yerusalem a ntsa, lam mi hku nna, Karai a masha ni a ntsa Yehowa a hpung shingkang dan hkung wa ai. Karai a masha ni mung Yehowa hpe n chye ai maigan masha ni a matu, ga shadawn nhtoi byin wa ai.

Raitim, dai prat hta, Esaia a myihtoi ga nkau mi hpring tsup wa ai. Israela law malawng gaw, Karai Kasang a ga hpe n madat mat ai. (Neh 13:27; Mal 1:6-8; 2:13, 14; Mat 15:7-9) Hpang e, Meshia byin wa ai Yesu Hkristu hpe pyi, nyet kau ma ai. (Mat 27:1, 2) A.D. 70 hta, Yerusalem mare hte nawku htingnu kalang bai jahten kau hkrum ai.

Dai zawn byin wa na ngu Yehowa tau hkrau tsun da ai. (Dan 9:24-27) Esaia daw kaba 60 kaw lawm ai bai gawde ai lam myihtoi ga ni hpe, dinghta ga Yerusalem hku nna tsep kawp hpring tsup hkra galaw na matu, Yehowa n yaw shada ai gaw dan dawng nga ai.

Esaia a ga ni gaw, dai ni aten hta, grau kaba ai madang hku nna hpring tsup nga ai kun? Hpring tsup nga ai. “Ntsa de rai nga ai Yerusalem” ngu ai ga shadawn num kaga langai hku nna hpring tsup nga ai re. “Ntsa de rai nga ai Yerusalem” gaw, “anhte a kanu mung rai nga ma li ai” ngu kasa Pawlu tsun ai. (Gal 4:26) Ntsa de rai nga ai Yerusalem ngu ai gaw, sadi dung ai lamu kasa ni hte hpawng de da ai Karai a uhpung a sumsing lamu daw hpe tsun mayu ai re. Ntsa de rai nga ai Yerusalem a “kasha ni” hta Yesu mung lawm ai. Pawlu zawn, sumsing lamu myit mada lam nga ai namman chya hkam ai 144, 000 mung lawm ai. Namman chya hkam ai gaw, “chyoi pra ai amyu baw,” “Karai Kasang a Israela amyu” re.—1 Pe 2:9; Gal 6:16.

Ntsa de rai nga ai Yerusalem gaw, gara hku “rawt” nna, “htoi tu” ai kun? Ga ntsa na namman chya hkam ai kashu kasha ni kaw na htoi tu ai re. Esaia daw kaba 60 hta tau hkrau tsun da ai hte shanhte hkrum wa ai lam ni hpe shingdaw yu u.

Namman chya hkam ai Hkristan ni hpa majaw “rawt” ra ai rai na kun? Kasa ni si mat ai hpang, A.D. tsaban lahkawng hta, makam masham htak ai lam chyam bra wa ai majaw, namman chya hkam ai Hkristan ni gaw, nawku htung lam hta sin mak hkrum wa ai. (Mat 13:37-43) Dai hku nna, shut shai ai nawku htung re ai Galu Kaba ai Babelon a bawng masha ni byin wa ma ai. 1914 ning hta, “lamu ga htum na aten” nnan hpang wa ai. (Mat 13:39, 40) Dai hpang kade n na yang,  1919 ning hta, bawng dung ai prat kaw na lawt wa ai. Hkaw tsun bungli hta hpring tup shang lawm ai hku nna, ga shadawn nhtoi kalang ta htoi tu wa ai. a Shaning ni laman, masha amyu baw yawng kaw na masha ni dai nhtoi de du wa ma ai. Esaia 60:3 hta lawm ai “hkawhkam ni,” lam mi hku nna, ngam nga ai Karai a Israela amyu ni mung du wa ma ai.—Shr 5:9, 10.

Namman chya hkam ai Hkristan ni gaw, htawm hpang hta ndai hta grau kaba ai ladat hte ga shadawn nhtoi htoi tu na re. Gara hku nna kun? Mungkan ga prat htum mat ai shaloi, shanhte gaw, “Yerusalem Ningnan,” Hkristu a num ningnan byin wa na re. Hkawhkam ni, hkinjawng ni hku nna magam gun na 144, 000 a hpung shang byin wa na re.—Shr 14:1; 21:1, 2, 24; 22:3-5.

Esaia 60:1 hpring tsup ai lam hta, Yerusalem Ningnan gaw, madung daw hku nna lawm ai. (Esaia 60:1, 3, 5, 11, 19, 20 hte Shingran 21:2, 9-11, 22-26 ni hpe shingdaw yu u.) Dinghta ga Yerusalem gaw, moi na Israela mung a hkaw dung mare byin wa ai zawn, Hkristu hte Yerusalem ningnan gaw, uphkang lam nnan a asuya byin wa na re. Yerusalem ningnan gaw, gara hku nna “Karai Kasang a man sumsing lamu de na yu hkrat wa ai” kun? Mungkan ga hpe akyu shabyin ya na lam ni hpe galaw ya ai hku nna re. Masha amyu baw yawng kaw na Karai hpe hkrit hkungga ai masha ni gaw, “mare a nhtoi hte hkawm sa lu na ma ra ai.” (Shr 21:3, 4, 24) Esaia hte kaga myihtoi ni tau hkrau tsun da ai hte maren, “nga yawng danghta hpe nnan bai gram” na re. (Kas 3:21) Nga yawng danghta hpe mi na zawn bai byin hkra galaw ya na aten gaw, Hkristu hkaw dung ai aten hta hpang wa nna, Shaning Hkying Mi Uphkang ai lam htum ai aten hta ngut na re.