Content de lai

Yehowa Gaw Kadai Rai Kun?

Yehowa Gaw Kadai Rai Kun?

Chyum Laika Mahtai

 Yehowa gaw Chyum Laika hta tsun da ai teng man ai Karai Kasang, yawng mayawng hpe hpan da ai Hpan Madu re. (Shingran 4:11) Myihtoi Abraham hte Mawshe gaw, Yesu zawn Yehowa hpe nawku wa ai. (Ningpawt 24:27; Pru Mat 15:1, 2; Yawhan 20:17) Yehowa gaw masha amyu langai a Karai Kasang sha n re. “Mungkan ting a” Karai Kasang re.​—Shakawn 47:2.

 Yehowa ngu ai gaw, Karai Kasang a laklai ai amying re ai lam Chyum Laika hta tsun da ai. (Pru Mat 3:15; Shakawn 83:17) Dai amying gaw, Hebre ga hku “byin wa shangun ai,” rai nna, Chyum hpaji du law law gaw, dai amying a lachyum hpe “Shi Byin Wa Shangun Ai” ngu tsun ma ai. Dai lachyum gaw, Yaw Shada Lam ni byin wa shangun ai Hpan Madu Yehowa ngu ai amying hte hkrak sha re. (Esaia 55:10, 11) Yehowa ngu ai amying a lachyum hte shi hta nga ai tsawra myit atsam ningja ni hpe grau nna chye na matu, Chyum Laika gaw karum ya ai.​—Pru Mat 34:5-7; Luka 6:35; 1 Yawhan 4:8.

 Yehowa ngu ai Karai Kasang a amying hpe Hebre ga si יהוה (YHWH) ngu ga gale nna, Tetragrammaton ngu nna chye ma ai. Yehowa a amying hpe moi na Hebre ga hku tup hkrak nsen n chye shapraw sai. Raitim, “Yehowa” ngu ai ga si hpe moi kaw nna lang wa ai. Ga shadawn, 1530 ning hta dip shapraw ai William Tyndale A Inglik ga gale Chyum Laika hta “Jihoba” ngu ai ga si hpe shawng ningnan lang wa ai. a

Karai Kasang a amying hpe Hebre ga hku hpa majaw tup hkrak nsen n chye shapraw mat ai kun?

 Moi na Hebre ga hta, nsen shapraw lu ai ga si hpe n lang ai sha, laika kanu hpe sha lang ai. Hebre ga shaga ai ni gaw laika hti ai shaloi, htap htuk ai hku nsen shapraw lu ai ga si hpe bang nna aloi sha hti lu ai. Raitim, Hebre Chyum Laika (“Ga Shaka Dingsa”) hpe ka ngut ai hpang, Yuda masha nkau mi gaw Karai Kasang a amying hpe, nsen pru nna shaga ai gaw shut ai ngu sawn la ma ai. Karai Kasang a amying lawm ai Chyum daw langai hpe nsen pru nna hti ai shaloi, “Madu” (sh) “Karai Kasang” ngu ai arawng sadang amying ni hpe sha malai bang nna hti ma ai. Tsa ban shaning law law na wa ai hte maren, shut ai hku sawn la ai lam gaw chyam bra mat nna, Hebre ga hku nsen pru ai lam mung mat mat ai. b

 Nkau mi gaw amying ningsang hpe “Yahweh” ngu nsen pru ra ai nga nna sawn la ma ai. Kaga sawn la ai lam ni mung naw nga ai. Greek laika ka ai sara ni gaw, Yae, Yabi, Yau ngu nsen pru ra ai ngu tsun tim, moi na Hebre nsen hpe gaw kadai mung n chye mat sai. c

Chyum Laika hta lawm ai Karai Kasang a amying hte seng nna chye na shut ai lam ni

 Chye na shut ai lam: “Yehowa” ngu bang da ai ga gale Chyum Laika ni gaw, dai amying hpe bai jat bang da ai re.

 Teng man lam: Amying ningsang a matu lang ai Tetragrammaton hpe Chyum Laika hta 7,000 daram mu lu ai. d Ga gale Chyum Laika law malawng hta amying ningsang hpe n bang ai sha “Madu” ngu ai zawn re hte galai bang kau ai.

 Chye na shut ai lam: Chyahtum chyalai n-gun rawng ai Karai Kasang hta amying n ra ai.

 Teng man lam: Karai Kasang gaw, shi a amying hpe Chyum Laika hta hkying lam law law ka shalawm na matu, Chyum Laika ka ai ni hpe matsun wa ai. Shi hpe nawku ai ni hpe mung shi a amying lang na matu matsun wa ai. (Esaia 42:8; Yoela 2:32; Malahki 3:16; Roma 10:13) Karai Kasang a amying hpe masha ni malap mat hkra shakut wa ai myihtoi masu ni hpe, laja lana mara shagun wa ai.​—Yeremia 23:27.

 Chye na shut ai lam: Yuda htung hku nga yang, Karai Kasang a amying hpe Chyum Laika kaw nna shaw kau ra ai.

 Teng man lam: Yuda laika ka ai sara nkau gaw, Karai Kasang a amying hpe nsen pru nna n shaga wa ai gaw teng ai. Raitim, ndai amying ningsang hpe Chyum Laika kaw nna n shaw kau ai. Gara hku mi raitim, Karai Kasang gaw shi a tara ni hte n htap htuk ai masha a htung lai ni hpe hkan ai baw n byin shangun mayu ai.​—Mahte 15:1-3.

 Chye na shut ai lam: Karai Kasang a amying ningsang hte seng nna Hebre ga hku tup hkrak nsen n chye shapraw ai majaw, Chyum Laika hta n bang ging ai.

 Teng man lam: Dai hku rai yang, Karai Kasang gaw, amyu ga yawng hpe nsen maren sha pru na matu hpyi shawn ai hte bung mat na re. Raitim, moi na aten hta amyu ga n bung ai ni gaw, Karai Kasang a amying hpe nsen n bung ai sha shaga wa ai lam Chyum Laika hta tsun da ai.

 Ga shadawn, tsa ban langai na Hebre ga shaga ai Hkristan ni gaw, tara agyi Yawshu a amying hpe Yehawshua ngu shaga ai. Greek amyu ga shaga ai ni gaw, Itsu ngu nna shaga ai. Chyum Laika hta gaw Yawshu a Hebre amying hpe Greek amyu ga hku ka da ya ai. Dai majaw, Hkristan ni gaw, amying ni hpe tinang a amyu ga hte sha nsen pru nna shaga wa ai hpe chye lu ai.​—Kasa 7:45; Hebre 4:8.

 Karai Kasang a amying hpe ga gale ai shaloi mung dai hte maren sha re. Karai Kasang a amying ningsang hpe, nsen gara hku pru ai hpe tup hkrak chye na matu shakut ai hta grau nna, Karai Kasang a amying hpe Chyum Laika hta shi shara hte shi bang da na matu grau ahkyak ai.

a Tyndale gaw, shi ga gale wa ai Chyum Laika a shawng na Chyum Laika manga hta, “Iehouah” ngu ai ga si hpe lang da ai. Inglik amyu ga galai shai wa ai hte maren, Karai Kasang a amying hpe ka ai ga si mung prat hta hkan nna galai shai wa ai. Ga shadawn, 1612 hta, Henry Ainsworth ga gale ai Shakawn Kungdawn Chyum Laika hta “Iehoval” ngu nna lang da ai. 1639 hta, dai Chyum Laika hpe bai gram lajang ai shaloi, “Jehovah” ngu nna bai lang da ai. Dai zawn sha, 1901 American Standard Version hpe ga gale ai ni mung, Hebre ga yan hta Karai Kasang a amying lawm ai shara shagu hta “Jehovah” ngu nna ka bang wa ai.

b Nambat lahkawng lang dip shapraw ai New Catholic Encyclopedia, Volume 14, laika man 883-884, hta ndai hku tsun da ai: “Mayam prat kaw nna, Yuda masha ni lawt lu wa ai hpang grai na yang she, Yahweh ngu ai amying gaw grai hkungga ging ai ngu sawn la wa ai majaw, dai ga si lawm ai shara yawng hta ADONAI (sh) ELOHIM ngu ai hte malai bang kau ai.”

c Grau nna chye mayu yang, ကမ္ဘာသစ်ဘာသာပြန်ကျမ်း၊ နောက်ဆက်တွဲ က၄၊ “ဟီဘရူးကျမ်းစောင်တွေမှာပါတဲ့ ဘုရားသခင့်နာမည်” ngu ai hta yu u.

d Theological Lexicon of the Old Testament, Volume 2, laika man 523-524 hpe yu u.