•  Ինչու է կարևոր, թե ինչ ես ուտում

•  Չորս խորհուրդ սննդի անվտանգության վերաբերյալ

•  Երեք խորհուրդ առողջ սննդակարգի վերաբերյալ

•  Տարածված սխալ կարծիքներ

 Մեր առողջությունը մասամբ կախված է նրանից, թե ինչ ենք ուտում։ Եթե հետևենք սննդի անվտանգության կանոններին և ունենանք առողջ սննդակարգ, կբարելավենք մեր առողջությունը, մինչդեռ անվտանգության կանոններին չհետևելը և անառողջ սնունդը կարող են մեծ վնաս հասցնել մեր օրգանիզմին, ճիշտ ինչպես անորակ վառելիքը՝ մեքենային։ Հնարավոր է՝ վատ հետևանքները միանգամից ի հայտ չգան, բայց ժամանակի ընթացքում դրանք հաստատ կլինեն (Գաղատացիներ 6։7)։

 Ըստ Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության (ԱՀԿ)՝ բոլոր երկրներում էլ կա թերսնուցման խնդիրը։ «Թերսնուցում» տերմինը վերաբերում է ոչ միայն քիչ սնվելուն, այլ նաև ավելորդ քաշին և գիրությանը։ Շատ հաճախ անառողջ սնունդ և ըմպելիքներ օգտագործելը բարձրացնում է սրտանոթային հիվանդությունների, ինսուլտի, շաքարային դիաբետի և քաղցկեղի առաջացման հավանականությունը։ Ըստ մի հետազոտության՝ 2017 թ. ընթացքում 11 մլն մարդ է մահացել թերսնուցման պատճառով։ ԱՀԿ-ի հայտնած տեղեկությունների համաձայն՝ սննդային թունավորումից ամեն օր մահանում է ավելի քան 1000 մարդ, իսկ հարյուր միլիոնավորներն էլ լուրջ առողջական խնդիրների են բախվում։

 Աստվածաշունչը խրախուսում է մեզ լուրջ վերաբերվել նման հարցերին։ Այնտեղ ասվում է, որ Աստված է «կյանքի աղբյուրը» (Սաղմոս 36։9)։ Կյանքը նվեր է, և մենք ցույց կտանք մեր գնահատանքը այդ նվերի հանդեպ, եթե հոգանք մեր և մեր ընտանիքի առողջության մասին։ Եկեք տեսնենք, թե ինչպես կարող ենք դա անել։

 1. Ճիշտ պատրաստեք կերակուրը։

 Ինչո՞ւ։ Վնասակար մանրէները a աղտոտված սննդի կամ ջրի միջոցով կարող են ներթափանցել ձեր օրգանիզմ և հիվանդությունների պատճառ դառնալ։

 Առողջապահության մասնագետները խորհուրդ են տալիս հետևյալը։

•   Նախքան սնունդ պատրաստելը ջրով և օճառով լավ լվացեք ձեր ձեռքերը։ b Տրորեք ձեռքերը առնվազն 20 վայրկյան։ Շփեք ձեռքի երկու կողմերը և մատների արանքը, մի՛ մոռացեք նաև մաքրել եղունգների տակը։ Վերջում ցայեք և չորացրեք ձեռքերը։

•   Ջրով և օճառով լվացեք կտրատելու տախտակը, սպասքը և այն ամենը, ինչը դիպչելու է ուտելիքին։ Նույն տախտակը մի՛ օգտագործեք ջերմամշակման ենթակա և ոչ ենթակա սննդի համար։

•   Լվացեք մրգերն ու բանջարեղենը, նաև ախտահանեք դրանք, եթե ապրում եք այնպիսի տարածքում, որտեղ բերքը հնարավոր է՝ ոռոգվել է կոյուղաջրերով։

 2. Իրարից առանձնացրեք եփած և հում մթերքը։

 Ինչո՞ւ։ Հում մթերքի, օրինակ՝ մսի և արյունաջրի մեջ եղող մանրէները կարող են աղտոտել մնացած սննդամթերքը։

 Առողջապահության մասնագետները խորհուրդ են տալիս հետևյալը։

•   Գնումներից հետո տուն վերադառնալիս և սննդամթերքը տեղավորելու ժամանակ հում մթերքը՝ հատկապես մսեղենը, և պատրաստի ուտելիքը առանձին պահեք։

•   Հում միս կտրատելուց հետո՝ նախքան այլ մթերքի անցնելը, մանրակրկիտ լվացեք ձեր ձեռքերը, դանակը և կտրատելու տախտակը։

 3. Հավաստիացեք, որ ջերմամշակման ենթակա մթերքը ինչպես հարկն է եփվել է։

 Ինչո՞ւ։ Վնասակար մանրէները վերանում են բավականին բարձր ջերմաստիճանում։

 Առողջապահության մասնագետները խորհուրդ են տալիս հետևյալը։

•   Մթերքը պետք է բավականաչափ եփվի։ Ջերմամշակման ենթարկվող յուրաքանչյուր մթերքի, այդ թվում՝ մսի ներսի ջերմաստիճանը պետք է հասնի առնվազն 70°C (160°F), և մթերքը այդ ջերմաստիճանում պետք է եփվի ամենաքիչը 30 վայրկյան։

•   Ապուրները հասցրեք եռման ջերմաստիճանի։

•   Պատրաստի կերակուրը ուտելուց առաջ տաքացրեք այնքան, որ սկսի գոլորշի բարձրանալ։

 4. Ճիշտ ջերմաստիճանում պահեք մթերքը։

 Ինչո՞ւ։ Եթե ուտելիքը պահվի 5-60°C (40–140°F) ջերմաստիճանում ընդամենը 20 րոպե, ապա դրա մեջ մանրէների քանակը կկրկնապատկվի։ Ավելին, եթե հում միսը պահվի սխալ ջերմաստիճանում, ապա նրանում առկա որոշ բակտերիաներ կարող են արտադրել թունավոր նյութեր, որոնք չեն վերանա անգամ միսն եփելուց հետո։

 Առողջապահության մասնագետները խորհուրդ են տալիս հետևյալը։

•   Մանրէների աճը դանդաղեցնելու կամ կանխելու համար մթերքը պահեք ոչ թե գոլ, այլ տաք կամ սառը վիճակում։

•   Կերակուրը երկու ժամից ավել սենյակային ջերմաստիճանում մի՛ թողեք։ Իսկ եթե սենյակում ջերմաստիճանը 32°C (90°F)-ից բարձր է, թողեք ոչ ավել, քան մեկ ժամ։

•   Եփված ուտելիքը մինչև մատուցելը շատ տաք վիճակում պահեք։

 1. Ամեն օր օգտագործեք տարբեր տեսակի մրգեր և բանջարեղեն։

 Մրգերն ու բանջարեղենը պարունակում են վիտամիններ, միկրոէլեմենտներ և այլ նյութեր, որոնք շատ կարևոր են լավ առողջություն ունենալու համար։ Ըստ ԱՀԿ-ի՝ մարդու օրգանիզմին ամեն օր անհրաժեշտ է առնվազն 400 գրամ միրգ և բանջարեղեն։ Ընդ որում, սա չի վերաբերում օսլա պարունակող արմատապտուղներին, օրինակ՝ կարտոֆիլին։

 2. Մի՛ չարաշահեք ճարպերն ու յուղերը։

 ԱՀԿ-ն խորհուրդ է տալիս սահմանափակել տապակած, պահածոյացված մթերքի և պատրաստի թխվածքների ու այլ անառողջ սննդի օգտագործումը, քանի որ դրանք շատ հաճախ պարունակում են ոչ օգտակար ճարպեր։ Հնարավորության դեպքում ուտելիք պատրաստելիս օգտագործեք չհագեցած ճարպաթթուներ պարունակող բուսական ծագման յուղեր։ c Այս յուղերը ավելի օգտակար են օրգանիզմի համար, քան հագեցած ճարպաթթուներ պարունակող յուղերը։

 3. Սահմանափակեք աղի և շաքարի օգտագործումը։

 ԱՀԿ-ն խորհուրդ է տալիս չափահասներին օրական մեկ թեյի գդալից ավել աղ չօգտագործել, իսկ ազատ շաքար օգտագործել ոչ ավել, քան 60 միլիլիտր (12 թեյի գդալ)։ d Շատ պահածոյացված ուտելիքներ և ըմպելիքներ պարունակում են մեծ քանակությամբ շաքար։ Օրինակ՝ սովորական 355 մլ (12 ունցիա) ծավալով զովացուցիչ ըմպելիքը կարող է պարունակել մինչև 50 մլ (10 թեյի գդալ) շաքար։ Թեև այսպիսի ըմպելիքները բարձր կալորիականություն ունեն, բայց օգտակար չեն։

 Աստվածաշնչում ասվում է. «Խորագետը տեսնում է փորձանքը և թաքնվում, բայց անփորձները առաջ են գնում ու պատժվում» (Առակներ 22։3)։ Եթե մեր սնվելու սովորություններում խորագիտություն դրսևորենք և անհրաժեշտության դեպքում փոփոխություններ անենք, ցույց կտանք, որ գնահատում ենք Աստծու կողմից մեզ տրված կյանքն ու առողջությունը։

 Սխալ կարծիք։ «Այնքան եմ անառողջ սնվել, որ սննդակարգս փոխելը ինձ ոչնչով չի օգնի»։

 Փաստ։ Գիտնականները պարզել են, որ առողջ սննդակարգը նվազեցնում է վաղաժամ մահվան հավանականությունը, և որքան երկար հետևես այդ սննդակարգին, այնքան ավելի առողջ կլինես։