ANO ang ginabatyag mo kon mamensar ka parte sa pagtigulang? Madamo ang nabalaka, nahangawa, kag nahadlok pa gani. Ini bangod ang pagtigulang kinaandan na nga naangot sa indi maayo nga mga butang, pareho sang pagkulurinot, pagluya, pagkamalipaton, kag pirme nga pagbalatian.

Apang ang matuod lainlain ang kahimtangan sang mga tawo sa ila pagtigulang. Ang pila may maayo nga panglawas, sa pisikal kag mental. Ang moderno nga medisina nakabulig sa iban nga mabulong ukon matapna ang pagbalatian. Subong resulta, sa pila ka pungsod nagadamo ang mga tawo nga nagakabuhi sing mas malawig kag mas mapagros.

Apang, may problema man nga naangot sa pagtigulang ukon wala, kalabanan sang mga tawo gusto magmalipayon bisan sa ila katigulangon. Paano ini mahimo? May epekto ang aton panimuot kag ang aton kahanda kag ikasarang sa pagpasibu sa sining bag-o nga kahimtangan sang kabuhi. Binagbinagon naton ang pila ka simple kag praktikal nga mga prinsipio sa Biblia nga makabulig sa aton.

MANGIN MAUGDANG: “Ang kaalam yara sa mga maugdang.” (Hulubaton 11:2) Sa sini nga konteksto, ang “mga maugdang” mahimo magpatuhoy sa mga tigulang nga nagabaton nga indi na nila mahimo ang mga butang nga ila ginahimo sadto, kag wala nila ginapanghiwala ini ukon wala ginasapak. Si Charles, nga 93 anyos sa Brazil realistiko sang nagsiling sia: “Kon mabuhi ka sing malawig, magatigulang ka gid. Indi mo na mabalik ang panahon.”

Apang ang kaugdang wala nagapahangop sang negatibo nga panimuot nga “Tigulang na ako, kag wala na ako sing mahimo.” Ina nga panimuot makapaluya. “Kon maluya ang imo buot sa tion sang kalisdanan, magaluya man ang imo kusog,” siling sang Hulubaton 24:10. Sa baylo, ang maugdang nga tawo nagapakita sing kaalam, kag ginahimo ang iya labing masarangan.

Si Corrado, nga 77 anyos sa Italya, maalamon nga nagsiling: “Kon nagadrayb ka pataklad, kinahanglan mo magbag-o sing kambiya agod indi mapatay ang makina.” Huo, kinahanglan ang pagpasibu kon nagatigulang ang isa. Si Corrado kag ang iya asawa nangin balanse sa mga hilikuton sa balay. Relaks sila kag wala nila ginadalian ang mga hilikuton agod indi sila pagkapuyon pagkagab-i. Si Marian, nga 81 anyos sa Brazil, maugdang nga ginaatubang ang pagtigulang. “Natun-an ko nga maghinayhinay lang,” siling niya. “Nagapahuwayhuway  ako sing makadali kon kinahanglanon antes sugdan ang isa naman ka trabaho. Nagapungko ako ukon nagahigda kag magbasa ukon nagapamati sing musika. Natun-an ko nga batunon ang akon mga limitasyon.”

MANGIN BALANSE: “Ang mga babayi dapat man magpamayo sing nagakaigo, nga may kaugdang kag maligdong nga hunahuna.” (1 Timoteo 2:9) Ang ekspresyon nga “magpamayo sing nagakaigo” nagapahangop sing balanse kag nagakabagay. Si Barbara, nga 74 anyos sa Canada, nagsiling: “Ginatinguhaan ko nga mangin mahipid kag matinlo. Indi ko gusto nga daw tigulang na gid ako tan-awon; indi ko gusto ang panimuot nga ‘bahala na kon ano ang hitsura ko.’” Si Fern, nga 91 anyos sa Brazil, nagsiling: “Kon kaisa, nagabakal ako sing bayo agod mangin manami ang akon pamatyag.” Kag ano naman ang masiling sa mga tigulang nga lalaki? “Ginatinguhaan ko nga mangin maayo ako tan-awon, nagasuksok ako sing matinlo kag bag-o nga bayo,” siling ni Antônio, nga 73 anyos sa Brazil. Tuhoy sa personal nga katinlo, nagsiling pa sia: “Nagapaligo ako kag nagapamarbas kada adlaw.”

Sa pihak nga bahin, importante nga likawan ang sobra nga kabalaka sa personal nga hitsura kag indi na mapakita ang “maligdong nga hunahuna.” Si Bok-im, nga 69 anyos sa South Korea, may balanse nga pagtamod parte sa pamayo. Nagsiling sia: “Nahibaluan ko nga indi na nagakaigo nga magsuksok ako sing mga bayo nga ginsuksok ko sang pamatan-on ako.”

MANGIN POSITIBO: “Masubo ang tanan nga adlaw sang tawo nga nalisdan, apang daw pirme lang may kapiestahan ang tawo nga may malipayon nga tagipusuon.” (Hulubaton 15:15) Samtang nagatigulang ka, mahimo ka magbatyag sing negatibo kon madumduman mo ang imo kusog sang pamatan-on ka pa kag ang madamo nga butang nga masarangan mo himuon sang una. Normal lang ini. Apang, panikasugi nga indi ka madaug sinang negatibo nga mga balatyagon. Ang paghunahuna sang nagligad makapasubo kag makapaluya sa imo sa paghimo sang mga butang nga masarangan mo pa. Si Joseph, nga 79 anyos sa Canada, nagapamensar sing positibo: “Ginatinguhaan ko nga malingaw sa mga butang nga masarangan ko pa himuon kag indi magkasubo sa mga butang nga ginahimo ko sadto pero indi ko na masarangan subong.”

Ang pagbasa kag pagtuon makabulig man sa imo nga mangin positibo, kag nagapasangkad ini sang imo mga nahibaluan. Gani tubtob posible, mangin alisto sa mga kahigayunan nga makabasa kag makatuon sing bag-o nga mga butang. Si Ernesto, nga 74 anyos sa Pilipinas, nagakadto sa librarya kag nagabasa sing makawiwili nga mga libro. Nagsiling sia, “Nakunyag gihapon ako sa pagpasimpalad, kag nanamian sa pagbiyahe paagi sa akon mga nabasahan.” Si Lennart, nga 75 anyos sa Sweden, nagtuon pa gani sing bag-o nga lenguahe.

MANGIN MAALWAN: “Himua nga kinabatasan ang paghatag sa iban, kag sila magahatag sa inyo.” (Lucas 6:38) Himua nga kinabatasan nga maghatag sang imo  tion kag pagkabutang sa iban. Makapahalipay ini sa imo kag makapabatyag nga may nahimuan ka. Si Hosa, nga 85 anyos sa Brazil, nanikasog nga magbulig sa iban bisan pa sang iya pisikal nga mga limitasyon. Nagsiling sia: “Ginatawgan ko ang akon mga abyan nga nagamasakit ukon naluyahan sing buot kag ginasulatan sila. Kon kaisa ginapadal-an ko sila sing gamay nga mga regalo. Nanamian man ako magluto sing pagkaon ukon pangyam-is para sa mga nagamasakit.”

Ang kaalwan nagapalig-on sa iban nga mangin maalwan man. “Kon higugmaon mo ang iban, higugmaon ka man nila kag palanggaon,” siling ni Jan, nga 66 anyos sa Sweden. Huo, ang maalwan nga tawo nagapaluntad sing mahigugmaon nga panimuot kag apresasyon nga nanamian sang iban.

MANGIN MAINABYANON: “Ang nagapain sang iya kaugalingon nagatinguha sang iya makagod nga handum; ginasikway niya ang tanan nga praktikal nga kaalam.” (Hulubaton 18:1) Bisan pa may mga tion nga gusto mo mag-isahanon, likawi nga magpain kag magpahilayo sa iban. Si Innocent, nga 72 anyos sa Nigeria, nanamian makig-upod sa iya mga abyan. “Nalipay ako makig-upod sa mga tawo nga lainlain sing edad.” Si Börje, nga 85 anyos sa Sweden, nagsiling: “Nagapakig-upod ako sa mga pamatan-on. Ang ila kapagsik nagapabatyag sa akon nga bataon liwat—bisan sa balatyagon lang.” Kon kaisa, agdaha ang imo mga abyan. Si Han-sik, nga 72 anyos sa South Korea, nagsiling: “Nanamian kami nga mag-asawa sa pag-agda sang amon mga abyan nga lainlain ang edad—mga tigulang kag mga tin-edyer—sa pagtinipontipon ukon sa panihapon.”

Ang mainabyanon nga mga tawo nagakomunikar. Apang bangod ang komunikasyon isa ka pagbayluhanay, kinahanglan tinguhaan mo nga mangin maayo ka nga kaupod. Magpakita sing personal nga interes sa iban. Si Helena, nga 71 anyos sa Mozambique nagsiling: “Mainabyanon ako kag ginatahod ko ang iban. Ginapamatian ko ang ila ginasiling agod mahibaluan kon ano ang ila ginahunahuna kag nagustuhan. Si José, nga 73 anyos sa Brazil nagsiling: “Nanamian ang mga tawo makig-upod sa maayo mamati—yadtong nagapakita sing empatiya kag interes sa iban, nagahatag sing komendasyon sa nagakaigo nga tion, kag palalahog.”

Kon nagapabutyag ka sang imo ideya, ‘maghambal nga daw gintimplahan sing asin.’ (Colosas 4:6) Mangin madinumdumon kag makapalig-on.

MANGIN MAPINASALAMATON: “Ipakita nga mapinasalamaton kamo.” (Colosas 3:15) Kon ginabuligan ka, pasalamati ini. Ang pagpasalamat nagapabakod sing maayo nga kaangtanan. “Kami sang akon bana bag-o lang nagsaylo sa isa ka apartment. Madamo nga abyan ang nagbulig sa amon. Nagapasalamat gid kami sa ila. Ginpadal-an namon ang kada isa sa ila sing kard agod pasalamatan sila kag gin-agda namon sa pagkaon ang pila sa ila sugod sadto,” siling ni Marie-Paule, nga 74 anyos sa Canada. Si Jae-won, nga 76 anyos sa South Korea, nagapasalamat sa pagpasakay sa iya pakadto sa Kingdom Hall. Nagsiling sia: “Nagapasalamat gid ako sa sini nga bulig, gani nagatanyag ako nga mag-amot para sa gasolina. Kon kaisa, nagahatag ako sing gamay nga regalo nga may malip-ot nga sulat sa pagpasalamat.”

Labaw sa tanan, mangin mapinasalamaton sa imo kabuhi. “Ang buhi nga ido mas maayo pa sangsa patay nga leon,” pahanumdom sa aton sang maalam nga si Hari Solomon. (Manugwali 9:4) Huo, paagi sa husto nga panimuot kag sa kahanda nga magpasibu, posible gid nga magmalipayon bisan sa katigulangon.