KINAANDAN yadto nga aga sa Katundan nga Aprika. Nagapanimaho ang kahumot sang nagabukal nga sabaw kag sang tinig-ang. Ang mga babayi nagalakat nga may ginatus-on nga mabug-at nga mga dala. Mabatian ang mga kinadlaw samtang nagapamalaklon. Bisan temprano pa, nagatagiti na ang init.

Sang nakita sang isa ka grupo sang kabataan ang isa ka Yovo, ukon puti nga tawo, nagkinanta sila kag nagsinaot. Ang kanta nagaumpisa sa “Yovo, Yovo, bon soir” kag nagatapos sa “Ano ang premyo mo sa amon?” Ang isa ka bata nga lalaki wala nagkanta. Samtang nagapadayon ako sa paglakat, ginsundan niya ako kag nagasenyas. Daw sign language ini. Sang didto pa ako sa Estados Unidos, nakatuon ako sa pag-spell sa American Sign Language (ASL), pero French ang lenguahe sa Benin.

Gintinguhaan ko nga isenyas ang walo ka letra sang akon ngalan. Nalipay gid ang bata. Ginkaptan niya ang akon kamot kag gintuytuyan ako sa makitid nga dalan padulong sa ila balay, nga isa ka kinaandan nga balay nga may duha ka kuarto. Nagtilipon ang iya pamilya. Nagasenyas sila tanan. Ano ang himuon ko? Ginsenyas ko ang akon ngalan kag ginsulat nga isa ako ka misyonera nga nagatudlo sang Biblia kag magabalik ako sa ila. Ang ila mga kaingod nagkadto man didto kag nagpasugot man nga duawon sila. ‘Nag-anuano ko iya man?’ pensar ko.

Sang ara na ako sa balay napensar ko, ‘Dapat may magbulig gid sa sini nga mga tawo nga makatuon parte sa promisa sang Dios: “Ang mga idulungug sang mga bungul mabuksan.”’ (Isaias 35:5) Nag-research ako. Suno sa bag-o nga sensus, may 12,000 ka apa kag bungol sa Benin. Nakibot gid ako sang nahibaluan ko nga indi French Sign Language ang ginagamit sa mga eskwelahan para sa mga apa, kundi ASL. Pero makapasubo nga wala sing bisan isa ka Saksi ni Jehova diri nga nakahibalo sang ASL. Nagsiling ako sa isa ka Saksi diri, “Tani may makadto diri nga nakahibalo sang ASL para magbulig.” Nagsiling sia: “Ti, ari ka na man diri!” Husto sia! Nag-order ako sang self-help book kag mga DVD nga ASL nga ginahimo sang mga Saksi ni Jehova. Nasabat ang akon mga pangamuyo sang ang  isa ka Saksi nga eksperto sa ASL nagsaylo sa Benin halin sa Cameroon.

Madamo ang nakahibalo nga nagatuon ako sang sign language. May nagsiling sa akon nga kadtuan ko si Brice nga isa ka pintor. Ang iya shop human sa nalala nga dahon sang palma amo nga mabugnaw ini. Puno sang pinta ang iya dingding kay diri niya ginapahid ang iya brutsa. Ginlimpyuhan niya ang duha ka pulungkuan kag gintulok niya ako nga nagahulat nga mag-umpisa na ako. Ginsulod ko ang DVD sa akon portabol player. Ginpapalapit niya ang iya pulungkuan para makita niya ini sing maayo. “Naintiendihan ko! Naintiendihan ko!” senyas niya. Ang mga kabataan nagtilipon para maningadtingad. Ang isa nagsinggit, “Ngaa wala sing tingog ang pelikula nga ila ginatan-aw?”

Kada magbalik ako kay Brice, nagadamo na gid ang nagatipon para magtan-aw sang DVD. Wala magdugay, si Brice kag ang iban pa nagatambong na sa Cristiano nga mga pagtilipon. Nag-uswag pa gid ako samtang naga-interpret ako para sa ila. Samtang nagadamo ang grupo, ginakadtuan na ako sang iban. Halimbawa sang nagbisyo ang akon daan nga salakyan, nagahirinungkadol ini sang nakaagi sa batsihon nga dalan kay ginlikawan ko ang layaw nga mga kanding kag baboy. Dayon gulpi lang nga may naglagapok sa likod sang salakyan. ‘Ay nano,’ pensar ko, ‘maaberiya naman ako?’ Pero ginapukpok gali ini sang isa ka apa nga nagalagas sa akon salakyan para matalupangdan ko sia!

May natukod man nga mga grupo sang ASL sa iban nga siudad. Sang gin-organisar nga mag-interpret sang sign language sa amon kombension, isa ako sa ginpangabay nga mag-interpret. Sang ara na ako sa plataporma kag ginahulat nga mag-umpisa ang humalambal, nadumduman ko ang tion sang nag-umpisa ako sa akon nga asaynment. Pirme ko ginapamensar, ‘Ano pa ang mahimo ko bilang misyonera sa Aprika?’ Samtang ginatulok ko ang mga tumalambong, nahibaluan ko ang sabat—mangin misyonera nga nagabulig sa mga apa. Wala ko na ginapamangkot ang akon kaugalingon, ‘Nag-anuano ko iya man?’