Para sa madamo, mangin maayo ang palaabuton sang mga tawo nga may tinapusan kag manggaranon. Nagapati sila nga ang pag-eskwela sa university makabulig para ang isa ka tawo mangin maayo nga trabahador, mas maayo nga miembro sang pamilya, kag mas maayo nga pumuluyo. Nagapati man sila nga kon may tinapusan ka, makakita ka sang obra nga daku ang sueldo, kag kon manggaranon ka na, mangin malipayon ka.

Binagbinaga ang ginsiling ni Zhang Chen nga taga-China. Nagsiling sia: “Nagapati ako nga dapat may tinapusan ako para makatibawas sa kapigaduhon. Kag dapat makakita ako sang obra nga daku sing sueldo para mangin malipayon ako.”

Sa ila pagtinguha para mangin mas maayo ang ila palaabuton, madamo ang nag-eskwela sa kilala nga mga university, kag ang iban gani nag-eskwela pa sa iban nga mga pungsod. Nangin uso gid ini asta nangin mabudlay na ang pagbiyahe bangod sa COVID-19. Ang report sang Organisation for Economic Co-operation and Development sang 2012 nagsiling: “Ang 52% sang tanan nga estudyante nga nagaeskwela sa iban nga pungsod halin sa Asia.”

Sa masami, nagabakabaka gid obra ang mga ginikanan para makaeskwela sa mga university sa iban nga pungsod ang ila kabataan. Si Qixiang nga taga-Taiwan nagsiling: “Pigado lang ang amon mga ginikanan, pero napaeskwela nila kami nga apat ka mag-utod sa United States.” Para mahimo ini, ang iya pamilya nalubong sa utang pareho man sa nagakatabo sa iban nga mga pamilya.

Makabulig gid man ang pag-eskwela para mangin maayo ang kabuhi. Pero indi pirme malab-ot sang mga estudyante ang ginahandum nila bisan pa may tinapusan sila. Halimbawa, bisan grabe na ang ila ginsakripisyo kag nalubong na sila sa utang, madamo gihapon ang indi makakita sang obra nga gusto nila. Si Rachel Mui sa Singapore’s Business Times nagsiling sa iya report: “Mas madamo pa gid ang naka-graduate sa mga university ang indi makakita sang obra.” Si Jianjie nga taga-Taiwan, isa ka lalaki nga madamo sing degree sa university. Nagsiling sia: “Madamo ang napilitan nga magbaton sang obra nga wala sing labot sa ila tinapusan nga kurso.”

Ang iban nakakita man sang obra nga base gid sa ila kurso. Pero wala gihapon natabo ang ila mga ginahandum. Si Niran nga taga-Thailand, nagpauli halin sa United Kingdom sang makatapos sia sa university kag nakakita sang obra nga bagay gid sa iya tinapusan. Sia nagsiling: “Bangod may tinapusan ako, daku ang akon sueldo. Pero kinahanglan ko magbakabaka kag mag-obra sing malawig. Sang ulihi nagpamuhin sing mga empleyado ang amon kompanya, kag isa ako sa ginpahalin. Na-realize ko nga bisan may maayo ka nga obra, indi buot silingon sini nga may maayo ka na nga palaabuton.”

Bisan gani ang mga manggaranon ukon ang mga tawo nga may masulhay nga kabuhi may mga problema gihapon sa ila pamilya, nagamasakit, kag nagapalibog parte sa kuarta. Si Katsutoshi, nga taga-Japan, nagsiling, “Damo ang akon kuarta pero indi gihapon ako malipayon bangod nahisa ang iban sa akon kag ginamaltrato nila ako.” Si Lam, nga isa ka babayi nga taga-Vietnam, nagsiling: “Madamo nga tawo ang nagatinguha gid nga makakita sang obra nga daku sing sueldo kay abi nila kon damo ang ila kuarta, mangin maayo na ang ila palaabuton. Pero baliskad ang nagakatabo kay bisan madamo na ang ila kuarta, nagakabalaka sila gihapon, nagamasakit, kag nagaka-depress pa gani.”

Pareho kay Franklin, na-realize man sang madamo nga indi ang edukasyon kag madamo nga manggad ang pinakaimportante sa kabuhi. Pero may mga tawo naman ’ya nga wala magpokus sa pagtipon sang kuarta, kundi ginatinguhaan nila nga mangin maayo nga tawo kag nagabulig sa iban para mangin maayo kuno ang ila palaabuton. Mangin maayo gid man bala ang ila palaabuton bangod maayo sila nga mga tawo? Sabton ina sang masunod nga artikulo.