Sa karon, bangod sa teknolohiya, makahimo kita sang ginatos, ukon linibo pa gani ka “abyan” sa so­cial network paagi lamang sa pag-add sang ila ngalan sa listahan sang aton kontak sa kompyuter. Kag kon luyag na naton tapuson ang isa sining “mga pag-­abya­nay,” puede lang dayon naton ma-­delete ang ngalan sina nga tawo sa aton listahan. Pero, ang hitabo parte sa babayi nga taga-Britanya nagapakita sang masubo nga kamatuoran—mabudlay makakita sang matuod nga abyan. Ang matuod, ginapakita sang pinakaulihi nga surbe nga bisan pa masami kita nagapakig-angot sa iban, nagadiutay ang aton matuod kag suod nga abyan.

Pareho sang kalabanan, mahimo magaugyon ka nga importante ang maayo nga mga abyan. Kag mahimo nga nagapati ka man nga ang pagpakig-­abyan indi lamang paagi sa pag-klik sang mga link sa imo kompyuter ukon smart­phone. Ano ang ginapangita mo sa isa ka abyan? Paano ka mangin maayo nga abyan? Ano ang kinahanglan para magdugay ang pag-­abya­nay?

Binagbinaga ang apat ka panugda, kag talupangda kon paano ang praktikal nga mga laygay sang Biblia makabulig sa imo nga mangin isa ka tawo nga gusto sang iban nga mangin abyan.

Ang matuod nga pag-­abya­nay nagalakip sang responsibilidad. Buot silingon, ang isa ka maayo nga abyan nagabatyag nga may responsibilidad sia sa imo kag nagaulikid gid. Siempre, dapat himuon ini sang kada isa, kag nagakinahanglan ini sang panikasog kag sakripisyo. Pero takus gid pangabudlayan ang mga resulta sini. Pamangkuta ang imo kaugalingon, ‘Handa bala ako nga ihatag ang akon kaugalingon, tion, kag pagkabutang para sa akon abyan?’ Dumduma nga agod makatigayon sang maayo nga abyan, dapat ikaw mismo isa ka maayo nga abyan.

ANG GINAPANGITA SANG MGA TAWO SA ISA KA ABYAN

Irene: “Pareho sang pag-atipan sang isa ka matahom nga hardin, ang pag-abyanay nagakinahanglan man sang tion kag pag-atipan. Una, dapat mangin maayo ka nga abyan. Magpakita sang pagpalangga kag personal nga interes. Kag dapat handa ka nga isakripisyo ang imo tion kon kinahanglan ka niya.”

Luis Alfonso: “Mas ginauna sang mga tawo subong ang ila kaugalingon sangsa iban. Gani, daku gid ang epekto kon may magpakita sang sinsero nga interes sa imo nga wala nagahulat sang balos.”

ANO ANG GINASILING SANG BIBLIA?

“Ang luyag ninyo nga himuon sang mga tawo sa inyo, himua man ninyo ini sa ila. Ugalia ang paghatag, kag ang mga tawo magahatag sa inyo.” (Lucas 6:31, 38) Ginapanugda diri ni Jesus ang matuod nga pagsakripisyo kag pagkaalwan nga nagapalambo sang maayo nga pag-­abya­nay. Kon handa ka nga magbulig sa imo abyan nga wala nagahulat sang balos, madali para sa ila nga mangin suod sa imo.

Ang matuod nga pag-­abya­nay indi mahimo kon wala sing pag-istoryahanay pirme. Gani pirme mag-­istor­ya­ha­nay parte sa mga nanamian ninyo. Pamatii ang ginasiling sang imo abyan, kag respetuha ang iya mga opinyon. Kon posible, dayawa sia kag palig-una. Kon kaisa, kinahanglan sang abyan ang laygay ukon pagsabdong pa gani, kag indi ini pirme mahapos himuon. Pero, ang matutom nga abyan dapat maisog sa pagpatalupangod sang serioso nga sala kag nagahatag sang mahalungon nga giya.

ANG GINAPANGITA SANG MGA TAWO SA ISA KA ABYAN

Juan: “Ang matuod nga abyan dapat makahibalo sa pagpautwas sang iya mga opinyon, pero wala nagapangakig kon indi ka mag-­ugyon sa iya.”

Eunice: “Ginapabaloran ko gid ang mga abyan nga handa maghatag sang ila tion kag mamati sa akon, labi na gid kon may problema ako.”

Silvina: “Ang matuod nga mga abyan magasugid sa imo sang kamatuoran—bisan pa nahibaluan nila nga masakitan ka—bangod ginapamensar nila ang pinakamaayo para sa imo.”

ANO ANG GINASILING SANG BIBLIA?

“Ang tagsa ka tawo dapat mangin maabtik sa pagpamati, mahinay sa paghambal, mahinay sa pagpangakig.” (Santiago 1:19) Ginaapresyar gid sang maayo nga mga abyan ang mga tawo nga nagapamati sa ila. Pero kon kita lang pirme ang nagahambal, daw ginapabatyag naton sa ila nga mas importante ang aton opinyon sangsa ila. Gani mamati sing maayo kon ginapabutyag sang imo abyan ang iya mga ginabatyag kag ginakabalak-an. Kag indi mangakig kon may ipatalupangod sia sa imo. “Matutum ang mga pilas gikan sa abyan,” siling sang Hulubaton 27:6.

Samtang labi kita nga nagasuod sa aton abyan, mas makita naton ang iya mga kasaypanan. Indi perpekto ang aton mga abyan, kag amo man kita. Gani, indi kita magpaabot ukon mamilit nga maayo ang tanan nila nga himuon. Kundi, mas maayo nga talupangdon naton ang ila maayo nga mga kinaiya kag palampason ang ila mga sayop.

ANG GINAPANGITA SANG MGA TAWO SA ISA KA ABYAN

Samuel: “Masami nga mas mataas ang ginapaabot naton sa iban sangsa aton kaugalingon. Kon batunon naton nga nagasayop man kita kag nagakinahanglan sang kapatawaran, mas mahapos sa aton nga patawaron ang iban.”

Daniel: “Batuna ang kamatuoran nga makahimo gid sing sayop ang imo mga abyan. Kon may problema, dapat solbaron dayon ini kag kalimtan.”

ANO ANG GINASILING SANG BIBLIA?

“Kita tanan nagakasandad sing madamong beses. Kon ang bisan sin-o wala nagakasandad sa pulong, himpit sia nga tawo, nga sarang man makarenda sang iya bug-os nga lawas.” (Santiago 3:2) Ang pagkilala sa sining simple nga kamatuoran makabulig sa aton nga hangpon ang aton mga abyan. Amo nga mapalampas naton ang ila magagmay nga mga sayop nga mahimo nakapaakig sa aton. Nagasiling ang Biblia: “Padayon nga batasa ninyo ang isa kag isa kag patawaron sing kinabubut-on ang isa kag isa kon may reklamo ang isa batok sa isa. . . . Apang, dugang pa sa sining tanan nga butang, panapti ninyo ang inyo kaugalingon sang gugma, kay amo ini ang himpit nga higot sang paghiusa.”—Colosas 3:13, 14.

Matuod nga dapat naton pilion sing maayo ang aton mga abyan. Pero indi buot silingon sini nga makig-­abyan ka lang sa mga pareho sa imo sing edad ukon gindak-an. Mangin malipayon gid ang aton kabuhi kon makig-­abyan kita sa mga tawo nga may lainlain sing edad, kultura, kag ginhalinan.

ANG GINAPANGITA SANG MGA TAWO SA ISA KA ABYAN

Unai: “Ang pagpakig-­abyan lamang sa mga kaedad mo kag pareho sa imo nanamian, daw pareho lang sa pagsuksok pirme sang bayo nga may paborito mo nga kolor. Bisan pa paborito mo gid ina nga kolor, sa ulihi matak-an ka gid.”

Funke: “Ang pagpakig-­abyan sa lainlain nga sahi sang tawo nakabulig sa akon nga mangin hamtong. Natun-an ko nga makigbagay sa mga tawo nga may lainlain nga edad kag ginhalinan, amo nga mahapos para sa akon nga makig-­istor­ya kag magpasibu. Kag ginaapresyar gid ina sang akon mga abyan.”

ANO ANG GINASILING SANG BIBLIA?

“Gani, subong balos—nagahambal ako subong nga sa mga anak—kamo man magpasangkad.” (2 Corinto 6:13) Ginapalig-on kita sang Biblia nga makig-­abyan sa tanan nga sahi sang tawo. Kon himuon mo ini, mangin malipayon ang imo kabuhi kag palanggaon ka sang iban.