“Wala ka gid nagapamati sa akon!” siling sang imo tiayon. ‘Nagapamati lang gid ko,’ siling mo sa imo kaugalingon. Pero ang matuod, lain ang imo nabatian sa ginsiling sang imo tiayon. Gani ang resulta, nagabais pa gid kamo.

Mahimo mo malikawan ini nga pagbaisay. Pero dapat mo anay mahangpan kon ngaa mahimo wala mo mabatian ang importante nga mga detalye nga ginsiling sang imo tiayon, bisan pa nagahunahuna ka nga nagapamati ka sa iya.

Indi ka makakonsentrar ukon kapoy. Nagasininggit ang mga kabataan, tuman kagahod sang telebisyon, kag ginahunahuna mo ang imo problema sa obra. Dayon, maistorya sa imo ang imo tiayon parte sa bisita ninyo sa sina nga gab-i. Nagtango ka nga “OK,” pero ginpamatian mo gid bala sia? Mahimo nga wala.

Nagahaumhaum ka. Amo ini ang ginatawag nga makahalalit nga porma sang “pagbasa sing panghunahuna.” Mahimo ka maghaumhaum nga may lain nga kahulugan ang ginsiling sang imo tiayon, kag mahimo nga ikaw lang ang nagahunahuna sini. Halimbawa, magsiling ang imo tiayon: “Daw pirme ka lang ’ga-overtime sini nga semana haw.” Kon ginatamod mo ini nga kritisismo, mahimo ka magsiling: “Indi man ’na akon sala! Naga-overtime ’ko kay puerte ka kagastoso.” “Wala ’ta ka ginabasol a!” singgit sang imo tiayon, nga nagapanugda lang kuntani nga magrelaks kamo nga duha sa sina nga semana.

Nagapangita ka dayon sing solusyon. “Kon kaisa luyag ko lang ipautwas ang akon nabatyagan,” siling ni Marcie, * “pero ginasilingan dayon ako ni Mike kon paano ini solbaron. Indi ko man luyag nga solbaron ini. Luyag ko lang mahibaluan niya kon ano ang akon ginabatyag.” Ano ang problema? Nagahunahuna dayon si Mike sang solusyon. Gani ang resulta, mahimo nga wala niya mapamatian ang pila ukon ang tanan nga ginsiling ni Marcie.

Ano man ang rason sang problema, paano ka mangin mas maayo nga manugpamati?

Ihatag sa iya ang imo bug-os nga atension. May importante nga isiling ang imo tiayon, pero handa ka bala mamati? Basi indi. Mahimo nga may iban ka nga ginahunahuna. Kon amo, indi magpakunokuno nga nagapamati. Tubtob posible, untati anay ang imo ginahimo kag ihatag sa imo tiayon ang imo bug-os nga atension, ukon mahimo mo pangabayon ang imo tiayon nga hulaton anay nga mangin handa ka na nga mamati.—Prinsipio sa Biblia: Santiago 1:19.

Indi magsaligbat. Kon imo turno nga mamati, indi magsaligbat ukon magpamatok. Hulata ang imo turno. Mamati anay.—Prinsipio sa Biblia: Hulubaton 18:13.

Magpamangkot. Makabulig ini sa imo para mahangpan ang ginasiling sang imo tiayon. Si Marcie, nga ginsambit kaina, nagsiling: “Nanamian gid ako kon nagapamangkot si Mike. Nagapakita lamang ini nga interesado sia sa akon ginasiling.”

Pamatii ang mensahe, indi ang mga tinaga. Talupangda ang iya panghulag, mata, kag tono. Ang “OK lang” mahimo magkahulugan sing “Indi OK,” depende sa kon paano ini ginhambal. Ang “Wala mo gid ko ginabuligan” mahimo nga nagakahulugan sing “Pamatyag ko indi ka gid interesado sa akon.” Hangpa kon ano ang iya buot silingon, bisan pa wala niya ini ginahambal. Kay kon indi, mahimo kamo magbaisay sa kon ano ang ginsiling imbes nga magpokus sa kon ano gid ang buot silingon.

Padayon nga mamati. Indi magpawala ukon maghalin bisan pa wala mo nanamian ang imo nabatian. Halimbawa, ano abi kon ginasaway ka sang imo tiayon? “Padayon nga mamati,” laygay ni Gregory, nga kasal na sing sobra 60 ka tuig. “Maghatag sing matuod nga konsiderasyon sa ginasiling sang imo tiayon. Kinahanglan mo ipakita ang pagkahamtong sa sini nga bahin, pero makabenepisyo ka sa sini.”—Prinsipio sa Biblia: Hulubaton 18:15.

Ipakita ang matuod nga interes sa imo tiayon. Ang pagpamati, indi lamang isa ka teknik, kundi pagpakita ini sang gugma. Kon interesado ka gid sa ginasiling sang imo tiayon, indi mangin mabug-at ang pagpamati para sa imo. Sa sini nga paagi ginasunod mo ang laygay sang Biblia: “Indi lang ang inyo kaayuhan ang inyo hunahunaon kundi ang kaayuhan man sang iban.”—Filipos 2:4.