Aihọn He mẹ Nuvẹun Ma Na Tin Te—Whetẹnu?

E KO yì owhe 50 he Martin Luther King, Jr., he yin nukọntọ na nuhe dù avùnhiho na jlọjẹ Amelikanu lẹ tọn dọho to gbẹtọgun de nukọn to 28 août 1963. Nuhe e dọ to gbenẹgbe yinuwado mẹsusu ji, na whlasusu wẹ e zan hogbe lọ “n’tindo todido de” nado dohia dọ emi yise dọ to gbèdopo, gbẹtọ lẹ na vò sọn akọ̀ ṣinṣinyan he tin to yovo po mẹyuu po ṣẹnṣẹn si. Dile etlẹ yindọ États-Unis wẹ e zan hogbe enẹlẹ te, nuhe e dọ lẹ yinuwado mẹsusu ji to otò voovo mẹ ga.

To 20 novembre 1963, osun atọ̀n to hodidọ King tọn godo, otò 100 linlán wẹ kẹalọyi gbèta he Plidopọ Akọta lẹ tọn (ONU) detọ́n nado sukúndona kinklan wunmẹ lẹpo to yovo po mẹyuu po ṣẹnṣẹn. To owhe susu godo, tito devo lẹ sọ yin zizedai lẹdo aihọn pé. Po vivẹnu nujọnu tọn he yin dido ehe lẹpo po, kanbiọ titengbe he fọndote lọ wẹ yindọ, Etẹ mẹ wẹ vivẹnudido ehe lẹpo dekọtọn do?

To 21 mars 2012, Ban Ki-moon, Wekantọ Daho ONU tọn dohia dọ otò voovo lẹ ko basi gbekọndopọ susu bosọ ze tito voovo lẹ dai. E dọmọ: “Vivẹnu nujọnu tọn sọ to yinyin dido lẹdo aihọn pé nado glọnalina podọ nado sukúndona wangbẹna he to yovo po mẹyuu po ṣẹnṣẹn, nukun agọ̀ he yé nọ yí do pọ́n yedelẹ, obu he yé nọ tindo na yedelẹ po nuvẹun he mẹ e nọ dekọtọn do po. Mahopọnna vivẹnudido ehe lẹpo, gbẹtọ livi susu lẹdo aihọn pé gbẹ́ to yaji na akọ̀ yetọn yin wangbẹna wutu.”

Nugbo wẹ dọ otò delẹ ko penugo nado doalọtena wangbẹna he to yovo po mẹyuu po ṣẹnṣẹn gọna nuvẹun wunmẹ devo lẹ jẹ obá de mẹ. Ṣigba, kanbiọ he gbẹ́ pò to ote lọ wẹ yindọ: Be afọdide voovo he ko yin zize nado doalọtena nuvẹun wunmẹ enẹlẹ ko gọalọna gbẹtọ lẹ nado sukúndona linlẹn ylankan he to ahun yetọn mẹ gando mẹhe wá sọn akọ̀ devo mẹ lẹ go ya, kavi walọ yetọn lẹ kẹdẹ ji wẹ afọdide enẹlẹ yinuwado? Mẹdelẹ lẹndọ to popolẹpo mẹ, afọdide enẹlẹ sọgan gọalọ nado glọnalina nuyiwa wangbẹna akọ̀ tọn, ṣigba bo ma sọgan sukúndona nuvẹun. Etẹwutu yé do lẹnmọ? Na nuyiwa wangbẹna akọ̀ tọn nọ họnwun bọ osẹ́n-bá sọgan hò mẹhe wàmọ, ṣigba nuvẹun yin jijọ de he whlá do ahun mẹ, podọ e ma nọ saba bọawu nado doayi e go.

Enẹwutu, nado sukúndona nuvẹun, e ma yin nuyiwa wangbẹna akọ̀ tọn wẹ yè dona glọnalina poun gba, ṣigba yè sọ dona dovivẹnu nado diọ nuhe to ayiha po ahun gbẹtọ lẹ tọn po mẹ gando mẹhe wá sọn akọ̀ devo mẹ lẹ go. Be ehe yọnbasi nugbo ya? Nawẹ e yọnbasi gbọn? Mì gbọ mí ni pọ́n apajlẹ jọnun delẹ he na gọalọna mí nado mọdọ gbẹtọ sọgan diọ, podọ nude tin he sọgan gọalọ nado wàmọ.

BIBLU GỌALỌNA YÉ NADO DUTO NUVẸUN JI

Linda: Afrique du Sud wẹ n’yin jiji te. N’nọ yí nukunpẹvi do pọ́n Afrique du Sud-nu depope he ma yin yovo, n’nọ pọ́n yé hlan di mẹhe ma sewé, mẹhe go yè ma sọgan dejido podọ di kanlinmọ yovo lẹ tọn. N’tindo nuvẹun sinsinyẹn to ahun ṣie mẹ, ṣogan n’ma tlẹ doayi e go. Ṣigba to whenue n’jẹ Biblu plọn ji, nukun he n’do nọ pọ́n yé jẹ didiọ ji. N’plọn dọ “Jiwheyẹwhe ma yin mẹnukuntahopọntọ” podọ nuhe to ahun mẹde tọn mẹ wẹ yin nujọnu to nukun etọn mẹ, e ma yin ogbè he mẹlọ nọ do kavi sinmẹ agbasa etọn tọn. (Owalọ lẹ 10:34, 35; Howhinwhẹn lẹ 17:3) Nuhe Biblu dọ to Filippinu lẹ 2:3 mẹ gọalọna mi nado mọnukunnujẹemẹ dọ eyin n’nọ mọdọ mẹlẹpo wẹ hugan mi, n’na penugo nado duto nuvẹun ji. Nuplọnmẹ Biblu tọn enẹlẹ yíyí-do-yizan mẹ gọalọna mi nado nọ yiwanna mẹlẹpo vlavo yé yin yovo kavi mẹyuu. Todin, n’masọ tindo nuvẹun ba.

Michael: Na yovo Australie-nu lẹ wẹ sù hugan to lẹdo he mẹ n’whẹ́n te wutu, n’wá tindo nuvẹun  sinsinyẹn na Asie-nu lẹ, titengbe Chine-nu lẹ. Eyin n’to mọto kùn bo mọ mẹde he di Asie-nu, n’nọ dọ̀n mẹpọ́nnu he to ohọ̀n mọto lọ tọn nù wá odò bo nọ jẹ danú dọna ẹn ji dọ, “Bẹ dewe yì otò towe mẹ, Asie-nu!” Ṣigba to whenue n’jẹ Biblu plọn ji, n’wá mọnukunnujẹemẹ dọ Jiwheyẹwhe ma nọ pọ́n gbẹtọ lẹ domọ. Ewọ yiwanna gbẹtọ lẹpo mahopọnna fie-nu yé yin kavi sinmẹ agbasa yetọn tọn. Owanyi enẹ he Jiwheyẹwhe nọ tindo na gbẹtọ lẹ yinuwado ji e taun, podọ wangbẹna he n’tindo dai diọ zun owanyi. Aliho he mẹ nuvẹun he n’tindo dai wá diọ zun owanyi te nọ paṣa mi taun. Todin, ayajẹnu daho wẹ e nọ yin na mi nado kọnawudopọ hẹ gbẹtọ voovo lẹ mahopọnna otò kavi akọ̀ depope he mẹ yé wá sọn. Ehe gọalọna mi nado vọ́ nukun he n’nọ yí do pọ́n gbẹtọ lẹ jlado, bosọ hẹn ayajẹ susu wá na mi.

Sandra: Umunede wẹ onọ̀ ṣie wá sọn, yèdọ tòhò Delta State tọn de to Nigéria. Ṣigba, Edo State-nu wẹ otọ́ ṣie bo nọ do Esan-gbè. Na akọ̀ onọ̀ ṣie tọn gbọnvona otọ́ ṣie tọn wutu, hẹnnumẹ otọ́ ṣie tọn lẹ gbẹwanna onọ̀ ṣie taun, podọ ninọmẹ lọ ma diọ kakajẹ whenue e kú. Enẹwutu, n’whlé dọ nude ma na kọ̀n yẹn po mẹhe nọ do Esan-gbè de po dopọ, mọ n’ma na dà Edo State-nu de pọ́n gbede. Ṣigba to whenue n’jẹ Biblu plọn ji, linlẹn ṣie jẹ didiọ ji. To whenuena e yindọ n’ko plọn to Biblu mẹ dọ Jiwheyẹwhe ma nọ homẹnukuntapọn, ṣigba dọ mẹdepope he nọ dibusi i wẹ ewọ nọ kẹalọyi, mẹnu wẹ yẹn yin bo nado nọ gbẹwanna gbẹtọ lẹ, na akọ̀ yetọn kavi ogbè he yé nọ do wutu? N’diọ linlẹn ṣie bo gbọwhẹ hẹ hẹnnumẹ otọ́ ṣie tọn lẹ. Nuplọnmẹ Biblu tọn lẹ yíyí-do-yizan mẹ zọ́n bọ n’tindo ayajẹ bosọ vò sọn ahun mẹ. Enẹ ko sọ gọalọna mi nado nọ yiwanna gbẹtọ lẹ mahopọnna akọ̀ yetọn, ogbè he yé nọ do kavi otò he mẹ yé wá sọn, vlavo yé yin yovo kavi mẹyuu. Podọ be mì yọ́n mẹhe n’wá dà ya? Edo State-nu de he nọ do Esan-gbè wẹ n’dà!

Nawẹ e yọnbasi dọ Biblu ni gọalọna omẹ ehelẹ gọna mẹsusu devo lẹ nado de wangbẹna po nuvẹun he doadọ̀do to ahun yetọn mẹ po sẹ̀ gbọn? Na Biblu yin Ohó Jiwheyẹwhe tọn wutu wẹ. Biblu tindo huhlọn nado diọ nukun he mẹde nọ yí do pọ́n mẹdevo lẹ po nuhe e nọ lẹn gando yé go po. Gbọnvona enẹ,  Biblu donù onú devo delẹ go he dona yin wiwà nado de nuvẹun sẹ̀ mlẹnmlẹn.

AHỌLUDUTA JIWHEYẸWHE TỌN NA DE NUVẸUN SẸ̀ MLẸNMLẸN

Nugbo wẹ dọ nuplọnmẹ Biblu tọn lẹ sọgan gọalọna mí nado duto linlẹn ylankan lẹ ji podọ nado họ̀nadọna yé, ṣigba nuvẹun ma sọgan yin kúnsúdona adavo onú awe delẹ yin didesẹ whẹ́. Tintan, mí dugu ylando po mape po tọn. Biblu dọ madoadúdẹji dọmọ: “Omẹ de ma tin bo ma [nọ] waylando.” (1 Ahọlu lẹ 8:46) Enẹwutu, mahopọnna lehe mí dovivẹnu nado duto nuvẹun ji do sọ, jijọ enẹ gbẹ́ nọ jlo na sọawuhia to nuyiwa mítọn lẹ mẹ; abajọ apọsteli Paulu do dọmọ: “To whenue yẹn jlo nado wà nuhe sọgbe, nuhe ylan wẹ nọ tin to dè e.” (Lomunu lẹ 7:21) Gbọnmọ dali, mape mítọn sọgan zọ́n bọ sọn ojlẹ de mẹ jẹ devo mẹ, “linlẹn ylankan lẹ” sọgan nọ gọ̀ fọ́n to ahun mítọn mẹ bọ mí na nọ tindo nuvẹun gando mẹdevo lẹ go.—Malku 7:21.

Onú awetọ wẹ yin nuyiwadomẹji Satani Lẹgba tọn. Biblu do Satani hia taidi “hlọnhutọ de” bo dọ dọ ewọ “to aigba fininọ lẹpo klọ.” (Johanu 8:44; Osọhia 12:9) Enẹwutu wẹ nuvẹun do gbayipe sọmọ, bọ e do nọ vẹawuna gbẹtọvi lẹ nado doalọtena wangbẹna akọ̀ devo lẹ, akọ̀ de vivasudo, gọna nuvẹun wunmẹ devo lẹ he nọ fọ́n to akọ̀ lẹ, sinsẹ̀n lẹ podọ to wamọnọ po adọkunnọ lẹ po ṣẹnṣẹn.

Enẹ dohia dọ ylando, mape, po nuyiwadomẹji Satani Lẹgba tọn po dona yin didesẹ whẹpo nuvẹun nido yin kúnsúdona. Biblu dohia dọ Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn wẹ na wà enẹ.

Jesu Klisti plọn hodotọ etọn lẹ nado nọ hodẹ̀ hlan Jiwheyẹwhe dọmọ: “Na ahọluduta towe ni wá. Na ojlo towe ni yin wiwà, kẹdẹdi to olọn mẹ, mọdopolọ to aigba ji.” (Matiu 6:10) Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn wẹ na de nuyiwahẹmẹ agọ̀ lẹpo sẹ̀, kakajẹ wangbẹna po nuvẹun wunmẹ lẹpo po ji.

To whenue Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn na wá bo na to anadena nuhe tin to aigba ji lẹ, yè na “blá” Satani, enẹ wẹ yindọ yè na glọnalina nuyiwadomẹji etọn pete, na “e ni masọ klọ akọta lẹ ba” blo. (Osọhia 20:2, 3) Enẹgodo, Jiwheyẹwhe na do “aigba yọyọ” de ai, enẹ wẹ aihọn gbẹtọvi tọn de, he mẹ “dodowiwa na nọ nọ̀.” a—2 Pita 3:13.

Gbẹtọvi dodonọ he na nọgbẹ̀ to aihọn enẹ mẹ lẹ na yin hinhẹn jẹ pipé kọ̀n bo ma nasọ tindo ylando depope ba. (Lomunu lẹ 8:21) Taidi tòvi Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn lẹ, “yé ma na gbleawunamẹ mọ yé ma to na gbà sudo.” Etẹwutu? “Na aihọn na gọ́ na nuyọnẹn OKLUNỌ tọn.” (Isaia 11:9) To whenẹnu, gbẹtọvi lẹpo na plọn osẹ́n Jehovah Jiwheyẹwhe tọn lẹ bo nasọ nọ yinuwa hẹ mẹdevo lẹ dile Jiwheyẹwhe nọ wà do. Gbọnmọ dali, nuvẹun na yin didesẹ pete, “na mẹnukuntahihopọn depope ma tin to Jiwheyẹwhe dè.”—Lomunu lẹ 2:11.

[Nudọnamẹ odò tọn]

[Yẹdide to weda 5]

Martin Luther King, Jr., to hodọ gando jlọjẹ tòvi lẹ tọn go

[Asisa Nudọnamẹ lẹ tọn]

© Bob Adelman/Corbis

[Yẹdide lẹ to weda 6]

“N’masọ tindo nuvẹun ba.”—Linda

[Yẹdide lẹ to weda 6]

“N’wá mọnukunnujẹemẹ dọ Jiwheyẹwhe ma nọ pọ́n gbẹtọ lẹ domọ.”—Michael

[Yẹdide lẹ to weda 7]

“N’diọ linlẹn ṣie bo gbọwhẹ hẹ hẹnnumẹ otọ́ ṣie tọn lẹ.”—Sandra