Ehecha oĩva pype

Ehecha oĩva pype

Jaikuaave hag̃ua

Jaikuaave hag̃ua

¿Añetehápepa umi hudío oho Jerusalénpe “opa tetãgui” Pentekostés áño 33-pe?

Peteĩ kálle henyhẽva héntegui Jerusalénpe, Pentekostés áño 33-pe

Hechos 2:5-11-pe oñemombeʼu umi mbaʼe oiko vaʼekue pe Pentekostés áño 33-pe. Péro ndahaʼéi la Biblia añónte oñeʼẽva upévare, peteĩ eskritór hudío upe tiémpope guare, hérava Filón, omombeʼu avei mbaʼeichagua persónapa oho vaʼekue Jerusalénpe upérõ.

Oñeʼẽvo umi oviahávare Jerusalénpe, Filón oskrivi: “Hetaiterei persóna ou hetaiterei siudágui káda fiestarã, oĩ oúva por tiérra, ótro katu por mar, éstegui, oéstegui, nórte ha súrgui”. Haʼe okopia avei peteĩ párte pe kárta omondo vaʼekuégui Agripa I, Herodes el Grande niéto, pe emperadór rrománo Calígulape. Pe kártape Agripa oñeʼẽ Jerusalénre ha heʼi: “Pe Siuda Sánta [...] ndahaʼéi voi Judea kapitál añónte, síno heta paispegua kapitál, pórke upégui káda tánto osẽ jepi umi hénte ohóva oavri kolónia umi país oĩvape ijerére”.

Agripa ojapo peteĩ lísta omoĩháme umi lugár oñeformahápe umi kolónia hudía. Upe lístape oĩ umi lugár opytáva mombyryvehápe jepe, por ehémplo, Mesopotamia, Norte de África, Asia Menor, Grecia ha umi ísla oĩva Mediterráneope. Peteĩ expérto hérava Joachim Jeremias heʼi: “Ko lístape ndeʼíriramo jepe umi hénte oho hague Jerusalénpe, jaʼekuaa upéicha hague pórke umi hudío okakuaapámava oviahámante vaʼerã upépe” (Deuteronomio 16:16).

¿Moõpa opyta vaʼekue umi ohóva Jerusalénpe umi fiésta hudiarã?

Peteĩ piléta ojepuru vaʼekue ojejahu hag̃ua oĩva Jerusalénpe

Káda áño ojejapo vaʼekue Jerusalénpe mbohapy fiésta: pe Páskua, pe Pentekostés ha Enrramáda Guýpe Jeiko. Umi apóstol tiémpope, miles de persóna oviaha vaʼekue Jerusalénpe umi fiestarã, tahaʼe Israélgui térã umi ótro lugár oikohágui umi hudío (Lucas 2:41, 42; Hechos 2:1, 5-11). Ha enterove koʼã hénte tekotevẽ vaʼekue oheka peteĩ lugár opyta hag̃ua.

Oĩ vaʼekue opytáva iñamigokuéra rógape, ha ótro katu umi posáda ha óga ojealkilávape. Heta avei oakampa pe siuda ryepýpe térã umi murálla jerére. Jesús ohórõ guare última ves Jerusalénpe opyta vaʼekue Betániape, peteĩ puévlo opytáva ag̃ui upégui (Mateo 21:17).

Pe témplo ypýpe ojetopa konstruksión oguerekóva heta piléta ojepuru vaʼekue ojejahu hag̃ua. Ojekalkula koʼã konstruksión ojepurúne hague kómo posáda, péicha umi oúva mombyrýgui ikatu opyta upépe ha ojahu oike mboyve pe témplope. Upe tiémpope oĩ vaʼekue peteĩ saserdóte ha líder pe sinagogapegua hérava Teódoto, ha peteĩ mbaʼe ojeskrivi vaʼekue peteĩva umi konstruksiónpe ohechauka haʼe “omopuʼã hague pe sinagóga ojelee hag̃ua pe Torá. [...] Avei omopuʼã pe posáda ha umi koty, ha omoĩka pe y ojepurútava. Péicha umi extráño oikotevẽva ikatu opyta upépe”.