HETA oĩ heʼíva ndaiporiha ñanembovyʼavéva peteĩ mitã onasévo. La Biblia heʼi voi haʼeha peteĩ “jopói” oúva Ñandejáragui (Salmo 127:3, ÑÑB). Umi sy ha túva ifamília ramóva, Carlos ha Maríaicha, oikuaa porã sapyʼaitépe ikatuha okambia heta mbaʼe. Pór ehémplo, pe sy omombaʼeterei imembyraʼy, upévare okuʼe ha hasẽʼíramo, ojesareko jeýma hese. Pe túva katu ohecharamoiterei mbaʼéichapa hembireko ohayhu ha omokunuʼũ imembyʼi, péro ojepyʼapy avei haʼetégui chupe opytámava tapykuépe.

Opáichavo umi omendáva ikatu tuicha iprovléma onase rire ifamília peteĩha. Umi mbaʼe ohasáva pe mitã reheve ikatu ohechauka moõpa ikangyve hikuái térã ombotuichave chuguikuéra iprovléma.

Upéicharõ, mbaʼéichapa umi túva ifamília ramóva ikatu ombohovái porã opa mbaʼe ohasáva pe mitãraʼy reheve? Mbaʼépa ojapovaʼerã ani hag̃ua pe mitã omomombyry chupekuéra ojuehegui? Mbaʼépa ikatu ojapo mokõivéva oñemoĩ hag̃ua peteĩ ñeʼẽme oñangarekóvo ifamíliare? Ñahesaʼỹijomína koʼã mbohapy porandu ha jahecha mbaʼéichapa la Biblia ñanepytyvõ.

Pe sy itiémpo imembýpe g̃uarãntema. Oñeñandu porãiterei voi oñangarekóvo  hese, péro iména oñeñandu opyta reimaha. Peteĩ karai Brasilgua, hérava Manuel heʼi: “Ahecha mbaʼéichapa che rembirekópe g̃uarã imembýntema iñimportanteve, ha ñepyrũrã upéva hasy asy chéve. Jepive ningo ore oñondivemínte vaʼekue péro upéi tuichaiterei rokambia. Amo ipahápe haʼekuérantema oñondive”. Jahechamína mbaʼéichapa ikatu ñambohovái ko provléma.

Mbaʼépa ikatu pejapo: Penepasiensiavaʼerã.

Ñandejára Ñeʼẽ heʼi: “Pe mborayhu ipasiensiakuaa [ha] imbaʼeporã”, “ndohekái imbaʼerãnte”, ha “ndaipochyreíri” (1 Corintios 13:4, 5, BNP). Mbaʼéichapa tuvakuéra ikatu ojapo ko téysto heʼíva?

Pe ména imbaʼerechakuaáva ohechauka ohayhuha hembirekópe oñehaʼãvo ontende mbaʼéichapa haʼe oñeñandu imemby rire. Pór ehémplo ikatu oĩ porãháguinte hovasy ha haʼete ndovyʼáiva. * Peteĩ karai Franciaygua, hérava Adam ha orekóva peteĩ itajyraʼi de once mése heʼi: “Sapyʼánte nantendéi mbaʼérepa che rembireko ipirevai. Upéicha jave añehaʼã ahechakuaa tuichave rresponsavilida orekoha koʼág̃a ogapýpe ha ojepyʼapynteha umi mbaʼére, ndahaʼéi katuete ipochýgui chendive”.

Ména, mbaʼépa ikatu rejapo rehechakuaáramo ne rembirekópe ndogustaiha reipytyvõ lája chupe? Ani ndepochy upévare (Eclesiastés 7:9). Nepasiensiavaʼerã hese ha emotenonde haʼe oipotáva, upéicha ndaipochymoʼãi nendive (Proverbios 14:29).

Upéicha avei pe tembireko imbaʼerechakuaáva oipytyvõta iménape ikatu hag̃uáicha ojapo porã oñehaʼarõva chugui. Omboʼéta chupe oñangarekokuaa hag̃ua pe mitãre, pór ehémplo, okambia ha oprepara hag̃ua chupe iviverón, ñepyrũrã ndojapoporãiramo jepe.

Peteĩ sy hérava Elena, orekóva 26 áño, omombeʼu tuicha okambia hague otrata lája iménape. Haʼe heʼi: “Añehaʼãmbaite avei ameʼẽ chupe pe mitã ha nahaʼarõi oñangareko hese che ajapoháicha”.

Heta sy ha túva ifamília ramóva ndokeporãvéi ha ojepyʼapy oiko rupi umi mbaʼe ohaʼarõʼỹva. Upévare ikaneʼõma hikuái ha sapyʼánte oñemomombyry ojuehegui. Peteĩ kuñakarai Franciaygua, hérava Viviana ha orekóva mokõi mitã heʼi: “Ñepyrũrã che membýnte voi chéve g̃uarã. Añangareko hese ha añemotiémpo chupe g̃uarãnte. Amo ipahápe haimetéma cheresarái che ménagui”.

Ikatu avei oime pe ména ndohechakuaái hembireko ohasa hague heta mbaʼe ijetuʼúva hyeguasu aja, ha upéicha rupi ikaneʼõ ha noñeñanduporãvéi. Imemby rire katu ára ha pyhare oñangarekovaʼerã pe mitãre ha upéi naikyreʼỹvéima mbaʼeverã. Ikatu voi nopenavéi iménare ha noĩvéi hendive, ha péicha oñemomombyry hikuái ojuehegui. Mbaʼépa ikatu ojapo umi omendáva ani hag̃ua oiko hesekuéra upéva?

Mbaʼépa ikatu pejapo: Pehechauka pejoayhuha.

Ñandejára Ñeʼẽ heʼi umi omendávare:  ‘Kuimbaʼe ohejavaʼerã itúva ha isýpe, ojoaju hembirekóndi ha oiko mokõivégui peteĩnte’ (Génesis 2:24). * Jehová heʼi umi família ojeitaha isy ha itúvagui, péro pe ména ha tembireko ojoaju oiko hag̃ua oñondive opa árare (Mateo 19:3-9). Umi ifamília ramóva akóinte imanduʼáramo koʼã téystore katuete oipytyvõta chupekuéra oikuaa hag̃ua mbaʼépa omotenondevaʼerã hogapýpe.

Viviana omombeʼu: “Ajepyʼamongeta Génesis 2:24 rehe ha ahechakuaa che ha che ména ‘peteĩntemaha’ ha ndahaʼeiha che ha che memby. Upévare apensa tekotevẽha añemoag̃uive che ménare”. Teresa, orekóva peteĩ mitãkuñaʼi de dos áño heʼi: “Ahechakuaáramo añemomombyryha che ménagui, pyaʼe voi añemotiémpo chupe g̃uarã, sapyʼaitemi jepe káda día”.

Mbaʼépa ména ikatu ojapo oñemoag̃uive hag̃ua hembirekóre? Heʼi ha ohechaukavaʼerã ohayhuha chupe ha ndaiporiha haʼeichagua. Sara, peteĩ sy orekóva 30 áño heʼi: “Ñande kuña ningo ñaikotevẽ ñane ména ohechauka ñandéve ñanderayhu ha ñanemombaʼeha, okambiáramo jepe ñande rete ñane memby rire”. Alan, peteĩ karai oikóva Alemániape ha mokõi ifamíliava heʼi iñimportantetereiha chupe g̃uarã omokyreʼỹ hembirekópe noñeñanduporãmbái jave. Haʼe omombeʼu: “Añehaʼãmbaite akonsola chupe oñembyasy jave”.

Oĩ vove peteĩ mitãraʼy, heta mbaʼe okambia umi omendávape g̃uarã. Pór ehémplo, pe kuñakarai imembyʼi rire ndaikatúi oĩ iménandi jepiveguáicha. Upévare ména ha tembireko, peñemongetavaʼerã ko témare. La Biblia heʼi voi umi ‘omendáva oñemoĩvaʼerãha peteĩ ñeʼẽme’ koʼã mbaʼépe (1 Corintios 7:1-5). Ndapejepokuaáiramo peñeʼẽ rrelasión seysuál rehe katuete petĩta ojuehegui, péro pejapomantevaʼerã upéva peñontende hag̃ua okambia rire pende situasión. Upéicha penembaʼerechakuaa, penepasiénsia ha pejéta ojupe umi mbaʼe pendepyʼapýva (1 Corintios 10:24). Avei napepensavaimoʼãi ojuehe ha koʼẽ koʼẽre pejoayhuvéta (1 Pedro 3:7, 8).

Umi omendáva ojoayhuvéta avei oagradeséramo ojupe umi mbaʼe ojapóvare. Pe ména imbaʼeporãva ohechakuaáta opa mbaʼe hembireko ojapóva. Viviana heʼi: “Koʼẽ guive atrahináramo jepe añangareko hag̃ua che membykuñaʼíre, og̃uahẽ vove pyhare haʼete chéve ndajapoivaʼekue mbaʼevete, ndahechái che travahokue”. Pe kuña iñarandúva ningo hembiapo hetáramo jepe, oagradeséta iména ojapóva ifamília rehehápe (Proverbios 17:17).

Káda ogapy ningo idiferénte. Upéicha rupi sapyʼánte túva ha sy ojoavy odesidíta jave mbaʼéichapa omongakuaáta ifamília. Peteĩ kuñakarai Japongua hérava Asami ha iména Katsuro ombohováikuri ko mbaʼe. Asami heʼi: “Che aimoʼãkuri Katsuro ombojerovia rasaha itajýrape ha ohejaha chupe ojapo ojaposéva, ha haʼe katu oimoʼã che ajopyetereiha hendive”. Mbaʼépa ojapovaʼerã túva ha sy ani hag̃ua oiko koʼã mbaʼe?

Mbaʼépa ikatu pejapo: Peñemongeta ha peñopytyvõ.

Rréi Salomón ohaivaʼekue: “Ñembotuicha omoheñói ñorairõ, upe ohenduséva tekomboʼe katu iñarandu” (Proverbios 13:10, ÑÑB). Ndépa reikuaa mbaʼéichapa ne ména térã ne rembireko omongakuaase pene família? Pehaʼarõramo onase raẽ pe mitã peñemongeta hag̃ua koʼã mbaʼére, peikóta pejodiskuti pembohovái porã rangue ko provléma.

Pór ehémplo, peñeporandumína peñemoĩmapa peteĩ ñeʼẽme koʼã mbaʼépe: “Mbaʼéichapa rombojepokuaáta pe mitãme okaru ha oke porã hag̃ua? Rohupítapa chupe káda hasẽ? Arakaʼépa romboʼéta chupe ohokuaa hag̃ua váñope?”. Peẽ ningo voi reheve pedesidivaʼerã mbaʼéichapa pejapóta koʼã mbaʼe. Peteĩ túva hérava Ernesto, mokõi ifamíliava heʼi: “Ñañemongetavaʼerã koʼã mbaʼe rehe ikatu hag̃uáicha ñag̃uahẽ peteĩ ñeʼẽme, oñondive ningo ñañatende porãve umi mitãre”.

Pór ehémplo, mokõi tapicha oñepyrũ ramóva ojeroky oñondive oikotevẽ tiémpo oñensaja hag̃ua ha ipasiensiavaʼerã ojuehe. Péicha avei umi sy ha túva ifamília ramóva oikotevẽ tiémpo ojepokuaa hag̃ua ha mbeguekatúpe ikatupyryvéta hikuái.

Mitã ñemongakuaa ningo tuicha okambia umi omendávape, upéicha jave ména ha tembireko ohechaukavaʼerã mbaʼeichaite pevépa ojoayhu. Avei oipytyvõ chupekuéra oaprende hag̃ua heta mbaʼe porã. Sy ha túva, pejapóramo la Biblia heʼíva peñeñandúta Kenneth oñeñandu haguéicha, haʼe heʼi: “Tuichaiterei rokambia romongakuaa rire ore família. Koʼág̃a noropensavéima orejehénte, rojoayhuve ha orembaʼerechakuaave oñondive”. Ajépa ou porãite koʼã mbaʼe umi omendávape!