Ə́ kiliŋahiɛ mɛnii ŋɛi ɓa : Julie a kɛi gbɔɔ kaa pɛnɛn ɉu, a gaa yɛ ma aa kɛnɛ aa tɛɛ ɉu. Pələi ma ŋɔ nua daa mo la ma diɛ ma gaa a “ kpini kolo mun ”, nwɛi a kɛ moi yɛ kɛ ma “ maanɛɛ gbini ta ə kulɔ ma ”.

Ɉu ho nii kwea li, Julie ə kɛ bɔ ə tɛɛ a kpaalə wala-wala ta yii yaan “ gbini tawolo ” ə kulɔ ma. Yii lɔ ə kɛ ma yɛ gɛ, ya ɓaa ə lənə kɔnɔn ma holo tamaa yee mu :

Mɛnii ŋɛi Julie ə kɛ ɉu, ya kɛ kɛ ɉu, lə ɓə ə́ li gɛ ?

Nu ya kɛi ə́ lɛlɛ mɛni maaliihɛlɛn ɉee, yili ho ɓaa a mɛni ɲɔnwɔɔ. Biblə a hinaa tamaa da nɛaa tamaa di lɛlɛ mɛni ɓo. Nua tii taɠaa ɓaa kɛ Sala, Rachel, Abigaïl, Zozɛfu, ə lɛɛ Davidə. Biblə kaa nɛɛnu ta hwaaɓoi diɛ kɛ ma Abishag yii kɛ ‘ nɛlɛɛ kpɔ a mɔlɔ ’ (Tɔɔɓəlaa dɔlɔɔ 1:4).

Kəlaa muhəɠəninɛ tamaa da di liihɛlɛn a di lɛlɛ mɛni. Ə lɛɛ yili a pa a mɛni tamaa. Ka ka kiliŋahiɛ mɛniɠaa ŋɛi ɓa :

• Di nɛɛlea 100 maaləngɛ pələi di wɔ kiliŋahiɛ kaa la yii hwilɛn na di kpini kɛ pələ ɓa. Nu 58 di mo diɛ ma di kpini kɛnɛɛi dɛɛ ɉu, ya pa nu 17 lɔ ɓə kɛ di kpini kɛnɛ.

• Di nɛaa 100 takpɛliɠaa maaləngɛ nwɔnɔ. Nu 45 di mo diɛ ma di kpini kɛnɛɛi dɛɛ ɉu, ya pa di kpini tiikpəɛi kpɔ kɛ kɛnɛ.

• Nuai da kɛ bɔ di kpini ə tiikpə, daɠaa da lɛɛ lənəi kɔnɔn ma ə lɛɛ ɉu di too a ɲɔn.

 Akɛ kɔnɔn ho nɛɛli ə́ la, awala kɛtii hó yiihu pɛlii kɔnɔn mii yɛ pələi maanɛɛ la, mo di kpɔnmaa tɛɛ ə́ pɔ. Ɉukulɔ toloo ə́ wɔ nuta ɓa, awala kɛtii nu kɛnɛ ta yii ə́ laa na. Biblə kaa kɛi ma : “ Nu mɛlan a nwɛlilakɛ a yələ kəlee ” (Haŋɔn 17:17).

A teɲa, nu nii hu ɓə a nɛ akɛ nɛlɛɛi awala kɛtii ɲɔnwɔɔi. Ə́ kiliŋahiɛ Absalɔn ŋɔ kɔɔmaa ɓa, yai kɛ a tɔɔmun Davidə lon. Biblə kaa kɛi ma :

‘ Nuta ho kɛ laa nɛlɛɛ yɛ Absalɔn, naa tɛɛ yɛ yaa [...] maakulɔi ho kɛ ma ’ (Samiyɛli veelɛnaa 14:25).

Kəlaa Absalɔn laahwɛɛ kɛ a kpɔɔŋaakɛnɛ, ɲɛikulɔbɔ da nɔgilii. Yili ɓə a gɛ Biblə hwa mɛni lɛlɛɛ ɓo naa mɛi. Biblə a nɛ yɛ Absalɔn ə kɛ a nuta yii nɔgilii wɛli ə kɛ ma kpɔ kɛnɛ, nu paa lii yɛ ɓo gwəi kpɔ kɛnɛ.

Yili ɓə gɛi Biblə yɛ gu liɛwoo kɛ yɛ kɛ ma :

Gu “ lɔ kɔlɔ ninɛ hu ” (Kɔlɔsə 3:10).

“ Ka wɔɔ maayili ho kɛ lɔ ka kɔlɔ ɓa [...]. Kɛlɛɛ, ka wɔ lɛlɛ laa ə gɔɔ tɔɔ ka nii hu ” (Piɛli dɔlɔɔ 3:3, 4).

Yili ɓa, pələi ma nu lɛlɛ mɛni giliŋahiɛ kɛɛ ho ɲɔnwɔ li la, ə́ túwɔ́ pələ hwialaɓoɔ kpɔ kɛnɛ ə tɛɛ la ə kɔlɔ ɓa. Yili a həɠə laa, duwɔ pələlɛlɛɠaai yaa ɉɔlɔɓo ə́ wɔ Yálá mɛni hu, da ə wɛli too nua diɛ ə tɛɛ la ə́ ɓonwonŋaa di kpea-kpea awala kɛtii ə kɛ a kpinikolomun. Nɛɛnon da yii da kɛ naa ɓaa Fylicia ə mo yɛ ma : “ Lɛlɛ a gɛ nua di di ɲɛi hee yɛ́ kpɔlɔɔ ɲaaɓa, kəlaa yii naa kili a lɛɛ di ŋa, ya ɓaa ə́ túwɔ́ pələ da pələi ə́ nii hu kaa la. ”

Ya kɛ ə́ liihɛlɛn ɉii a ə́ lɛlɛ mɛni ?

Ya kɛ hali kpələi yii yaan ə́ kɛnɛ awala kɛtii ə́ kpini ə kolo ?

Akɛ pɛlimaa kaa kɛ ə́ yəi, lə ɓə ə́ li maahwalən ə́ kpini ɓa ? (Ə́ wɔ woopulupənə həɠə ɉu.)

• Ə́ KWEAYEE

• Ə́ WIƐYEE

• Ə́ NWUN-NƏƓA

• Ə́ KPINI KƐ PƏLƏ

• Ə́ ƝƐILAI

• Ə́ KƆLƆ ƝƐI KƐ PƏLƏ

Akɛ yaa gɛɛmaalən toloo da veelɛnaa mukulɔ yɛ́ ma ee, ə lɛɛ mɛniɠaa ŋɛi di nɛ gɛɛmaalən ɉaaɓanaa hu akɛ yaa damaa həɠə, ə́ kiliŋahiɛ : Gaa kiɛ yɛ pələi ŋɛi ya kɛ ə́ kiliŋahiɛi la a ɲɔnwɔɔ yɛ́ vilɛn ə́ kpɔɔ ɓa, bələ hwəi ə́ kwɛlɛ nua da kɛ ə́ kaai la. Gɛ laa nɛɛi nu ə tɛɛ a kpaalə wala-walaɠaa yii yaan lɔ ə lɛlɛ ə lɛɛ liihɛlɛn gɛnɛ ə too ma yii hwilɛn na nɛlɛ mɛni ɓa (Samiyɛli dɔlɔɔ 16:7).