Nakoni kanoana

Kiiba nakoni kanoana

REIREI 6

Aroia n Ataa te Aroaro ni Maiu ae Riai ao ae Aki Riai

Aroia n Ataa te Aroaro ni Maiu ae Riai ao ae Aki Riai

TERA TE AROARO NI MAIU AE RIAI AO AE AKI RIAI?

Te koraki aika maiuakina te aroaro ni maiu ae riai, a ataa raoi ae eti ao ae kairua. E aki boboto te bwai ae eti ao ae kairua irouia, i aon aia namakin n te tai teuana ma teuana. Ma e boboto i aoni booto n reirei ake a kairaki iai aroaroni maiuia, e ngae ngkana akea aika a noriia.

E AERA NGKAI E KAKAWAKI ATAAKIN TE AROARO NI MAIU AE RIAI AO AE AKI RIAI?

A aki toki ataei ni kaaitara ma rongorongo aika kairua ni kaineti ma te aroaro ni maiu, tao mairouia raoia n reirei, man taiani katangitang, ke man taian taamnei ao kamataku n te TV. A kona ni kairaki ni baikai bwa a na nanououa ni baike a reireinaki ni kaineti ma te bwai ae eti ao ae kairua.

Anne naba te kangaanga ae bubura nakoia rooro n rikirake. E taku te boki ae Beyond the Big Talk, bwa ngkana a roko n te roro anne ataei, ao a “riai n ataia ae a bati aomata aika a na kairaraangia bwa a na karaoa te anua teuana, bwa a aonga n tatangiraki iai irouia tabemwaang, ao a riai n reireinia bwa a na ataa te bwai ae eti e ngae ngke a aki nano iai raoraoia.” E teretere ngkanne bwa a riai kaaro n reireinia natiia baikai imwain ae a roro n rikirake.

ARON REIAKINAIA ATAAKIN TE AROARO NI MAIU AE RIAI AO AE AKI RIAI

Reireinia raoi bwa tera te aroaro ni maiu ae riai ao ae aki riai.

ANA BOTO N REIREI TE BAIBARA: “Aomata aika ikawai . . . a kakabongana aia atatai ao a kataneiaaki iai bwa a na ataa ae eti ao ae kairua.”​—Ebera 5:14.

  • Taekin taeka aika katerei bwaai bwa a eti ke a kairua. Kabonganai baika riiriki ni katoabong ao katereterea kaokoroia n aron aei: “Aei e bwabwainaki iai te koaua, ao anne e aki.” “Aei e oti iai te kakaonimaki ni koaua, ao anne e aki.” “Aei e kaota te akoi, ao anne e aki.” N tokin te tai ao e na rabakau natim n atai baika eti ake a na karaoaki ao baika kairua ake a aki riai ni karaoaki.

  • Kabwarabwaraa bukina ngkai e eti te bwai teuana ao teuana e kairua. N te katoto, titirakinia ni kangai: E aera ngkai moan te raoiroi bwa ti na bwabwaina te koaua? E na kangaa te kewe n urui taian iraorao? E aera ngkai e kairua te iraa? Tabeki titiraki aika raraoi ni kammwakura ana iango te teei bwa e aonga ni karikirakea ataakin ae eti ma ae kairua.

  • Katuruturua bwa e aera ngkai e raoiroi irakini kaetieti ni kaineti ma te aroaro ni maiu ae riai. Ko kona ni kangai: “Ngkana ko bwabwaina te koaua, ao a na onimakiniko tabemwaang” ke “Ngkana ko akoi, ao a na tatangiriko aomata.”

Taraia raoi bwa a na kinaaki kaain am utu ni kabane ni maiuakinan te aroaro ni maiu ae riai.

ANA BOTO N REIREI TE BAIBARA: “Teimatoa n tuoingkami bwa tera aromi.”​—2 I-Korinto 13:5.

  • E riai n riki bwabwainan te aroaro ni maiu ae riai, bwa anuaia kaain am utu bwa ko aonga n taekina ae kangai ma te koaua:

    • “A aki kona ni kewe kaain ara utu.”

    • “Ti aki ororeia tabemwaang ke n tatakarua nakoia.”

    • “Ti aki tataekini taeka aika kamatauninga ke aika kamarakinano.”

E na noria natim bwa bwainakin te aroaro ni maiu ae riai bon tiaki tii te tua, ma bon te kaetieti ae a kinaaki iai am utu.

  • Mamaroroakini baika kakawaki n am utu ma natim. Kabonganai baika riiriki ni katoabong n rereireinia iai natim. Ko kona ni kabotaui am kaetieti ma ake a mena n te T.V., ke ake a baireaki n te reirei. Titirakina natim ni kangai: “Ngke ngkoe arei, tera ae ko na karaoia?” “Tera ae a na karaoia ara utu?”

Kaungaia bwa a na kamatoai nanoia bwa a na maiuakina te aroaro ni maiu ae riai.

ANA BOTO N REIREI TE BAIBARA: “Kateimatoa raoiroini mataniwin nanomi.”​—1 Betero 3:16.

  • Kamoamoaia n aroaroia ae raoiroi. N te tai are e maiuakina iai te aroaro ni maiu ae riai natim, kamoamoaa ao kaotia bwa e aera ngkai ko kamoamoaa. N te katoto, ko kona ni kangai: “Ko bwabwaina te koaua. I rangi ni kamoamoako iai.” Ngkana e kaotia natim bwa e a tia ni karaoa ae kairua, kamoamoaa ibukin arona ni bwabwaina te koaua ao imwina reireinna.

  • Kaeta te aroaro ae buakaka. Buoka natim bwa e na kaitaraa mwin te baere e karaoia. A riai n ataia ataei bwa tera te kairua ae a karaoia, ao n te aro raa ae e kaokoro iai aroaroia ma ae a taneiai iai kaain te utu. Tabeman kaaro a aki tutuangia natiia ae e kairua te baere a karaoia, ibukina bwa a aki kani kabwarai nanoia. Ma maroroakinan aroaron natim aika bubuaka ma ngaia n te aro aei, e na buokia ni karekea irouna te mataniwinnano ae kai ataa te bwai ae eti ao ae kairua.