È jì mì ɖò gletoxo ɖé mɛ ɖò Saxe, ɖò République démocratique allemande (RDA) ɖ’ayǐ tɔn mɛ. Wanyiyi nɔ ɖò xwégbe, bɔ mɛjitɔ́ ce lɛ kplɔ́n mì walɔ ɖagbe lɛ. Communiste sín tò ɖé wɛ RDA nyí hwenɛnu, enɛ wu ɔ, nú mɛ e ɖò Saxe lɛ é gègě ɔ, sinsɛn nyí nùjɔnǔ ɖé ǎ. Nú nyɛ ɔ, Mawu tíìn ǎ. Tamɛ-núkplɔnmɛ wè wɛ wà nǔ dó gbɛzán ce sín xwè 18 nukɔntɔn lɛ wu tawun: Nǔmaɖi ɖɔ Mawu tíìn (athéisme) kpo Communisme kpo.

Etɛwu Communisme ka dɔn mì mɔ̌? Ðó un yí wǎn nú linlin e ɖɔ ɖɔ mɛ lɛ bǐ ɖò zɛ̌nzɛ̌n é wutu. Gɔ́ na ɔ, un lin ɖɔ è ɖó na má nǔɖokan lɛ bǐ ɖó zɛ̌nzɛ̌n, enɛ na zɔ́n bɔ dɔkunnɔ heelu kpo yatɔ́nɔ heelu kpo ɖě sɔ́ na ɖè ǎ. Enɛ wu ɔ, un hɛn alɔnu ce ján ɖò gbɛ̌ta mɛ winnyawinnya lɛ tɔn Communiste tɔn ɖé mɛ. Hwenu e un ɖó xwè 14 é ɔ, un nɔ zán hwenu gègě dó w’azɔ̌ ɖò tuto wema vúnvún cyancyan tɔn ɖé mɛ. Gǎn e un dó lɛ é víví nú toxo Aue tɔn sín gǎn lɛ tawun, bɔ ye d’ajɔ mì. Un kpò ɖò kpɛví có, un tuùn toxóɖɔtɔ́ nukúnɖeji RDA tɔn ɖé lɛ. Un mɔ ɖɔ nǔ ɖagbe lɛ gbé nya wɛ un ɖè, bɔ sɔgudo ce ko nyɔ́.

Ajijimɛ kpowun ɔ, gbɛ̀ ce huzu. Ðò 1989 ɔ, è mu Dǒ Berlin tɔn lɛ, b’ɛ sín enɛ wu bɔ kplékplé Communiste tɔn Zǎnzǎnhweji Elɔpu tɔn ɔ lɔmɔ̌ j’ayǐ. Awě ɖě dɔn ɖevo wá. Zaan ɔ, un ɖ’ayi wu ɖɔ nǔagɔwiwa wɛ gɔ́ RDA. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, è wà nǔ xá mɛ ɖěɖee ma nɔ gudo nú Communisme ǎ lɛ é cí nǔ ɖɔ ye kún nyí toví jɔ toví ó ɖɔhun. Nɛ̌ nǔ ka sixu nyí mɔ̌ gbɛn? Mǐ mɛ Communiste lɛ ɖi nǔ ɖɔ mɛ lɛ bǐ ɖò zɛ̌nzɛ̌n à cé? Dlɔ̌ kúkú kpowun wɛ Communisme ɔ ka nyí à? Ado jɛ huhu mì jí tawun.

Enɛ wu ɔ, un ɖyɔ nǔ e gbé nya wɛ un ɖè lɛ é, bo sɔ́ ayi ɖó nùxixo kpo desɛ́ɛn ɖiɖe kpo jí. Ðó un sixu kplɔ́n nùxixo ɖò wemaxɔmɛ e è nɔ kplɔ́n nùxixo ɖè é ɖé, bo tlɛ sixu yì kplɔnyiji-alavɔ tɔn wutu ɔ, un nɔ mɔ ɖɔ un na nyí hansinɔ ɖé. Gɔ́ na ɔ, un jó walɔ ɖagbe e un kplɔ́n ɖò vǔ lɛ é bǐ dó. Nǔ e nyí nùjɔnǔ nú mì dìn é wɛ nyí ɖɔ má ɖu gbɛ̀, bo tlɛ na nɔ tɔ́n xá ɖyɔvǐ gègě ɖò hwe ɖokpo ɔ nu. Amɔ̌, nùxixo, desɛ́ɛn ɖiɖe, kpo jlokoko gbɛ̀ zinzan kpo ɖè adohuhu ce kpò ǎ. Desɛ́ɛn e un nɔ ɖè lɛ é tlɛ nɔ xlɛ́ xɛsiɖiɖi ɖaxó é jí un ɖè é. Etɛ sɔgudo ka hɛn nu? Bɔ etɛwu mǐ ka ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ?

 Hwenu e un wá mɔ xósin e ɖó nukún wɛ un ɖè lɛ é ɔ, ye kpaca mì. Gbadanu ɖokpo ɖò wemaxɔmɛ ɔ, un jinjɔn ayǐ xá gbɛ̌ta wemaxɔmɛvi lɛ tɔn ɖé bɔ ye ɖò xó ɖɔ dó sɔgudo wu wɛ. Mandy * nyí wemaxɔmɛvi ɖé bo lɛ́ nyí ɖokpo ɖò Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ mɛ. Gbadanu enɛ ɔ, é xlɛ́ ali ɖagbe ɔ mì. É ɖɔ: “Andreas, enyi a jló na mɔ xósin nú nùkanbyɔ towe lɛ dó gbɛ̀ kpo sɔgudo kpo wu hǔn, gbějé Biblu ɔ kpɔ́n ganji.”

Un kudeji bǐ ǎ có, un wá gbeta ɔ kɔn bo na ba xósin lɛ ɖò Biblu mɛ. Mandy ɖɔ nyì ni kpɔ́n Daniyɛli wemata 2, bɔ nǔ e un xà ɖò finɛ é kpaca mì tawun. Nǔɖɔɖ’ayǐ enɛ ɖɔ acɛkpikpa ɖaxó gbɛ̀ ɔ tɔn ɖebɔdoɖewu ɖé lɛ xó, bɔ nǔwiwa yetɔn na gbà ayǐ kaka jɛ azǎn mǐtɔn gbè. Mandy xlɛ́ nǔɖɔɖ’ayǐ Biblu tɔn e kúnkplá sɔgudo é ɖevo lɛ mì. Un ɖò xósin mɔ nú nùkanbyɔ ce lɛ wɛ dìn lo! Amɔ̌, mɛ̌ mɛ̌ e ka wlan nǔɖɔɖ’ayǐ enɛ lɛ, bɔ mɛ̌ ka sixu ɖɔ xó dó sɔgudo wu b’ɛ sɔgbe pɛ́pɛ́pɛ́ gbɔn mɔ̌? Mawu ka tíìn vlafo wɛ à?

Mandy xlɛ́ mì asú kpo asì kpo Kúnnuɖetɔ́ Horst kpo Angelika kpo, bɔ ye d’alɔ mì, bɔ un mɔ nukúnnú jɛ Xó Mawu tɔn mɛ d’eji. Tlolo jɛn un ɖ’ayi wu ɖɔ Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ kɛɖɛ wɛ nyí sinsɛn e ɖò tuto jí bo nɔ zán nyikɔ Mawu ɖesunɔ tɔn Jehovah ɔ, lobo nɔ lɛ́ dɔn mɛ lɛ sín ayi wá jí é. (Ðɛhan 83:18, nwt; Matie 6:9) Un kplɔ́n ɖɔ Jehovah Mawu hun ali nú gbɛtɔ́ lɛ bɔ ye na nɔ gbɛ̀ kaka sɔyi ɖò Palaɖisi ayikúngban jí tɔn ɖé mɛ. Ðɛhan 37:9 ɖɔ: “Tò [ayikúngban] ɔ na nyí mɛ e ɖeji dó Mawu Mavɔmavɔ wu lɛ tɔn.” Nukúnɖiɖo enɛ sín ali e è hun nú mɛ ɖěɖee ɖò gǎn dó wɛ bo na zán gbɛ̀ sɔgbe xá nugbodòdó walɔ ɖagbe tɔn Mawu tɔn e ɖò Biblu mɛ lɛ é bǐ é dɔn mì tawun.

Amɔ̌, lee un ko nɔ zán gbɛ̀ gbɔn é huzuhuzu sɔgbe xá Biblu vɛwǔ nú mì. Nukɔnyiyi e un ɖó ɖò nùxixo mɛ é zɔ́n bɔ un nɔ gó, enɛ wu ɔ, un ɖó na tó kplɔ́n mɛɖesɔhwe hwɛ̌. Gɔ́ na ɔ, nùblibliwiwa gbɛ̀ e un zán é jijodo bɔwǔ nú mì ǎ. Suúlu, nùblawukúnúmɛ, kpo xomɛnyínyɔ́ kpo e Jehovah nɔ ɖexlɛ́ mɛ ɖěɖee ɖò tintɛnkpɔn wɛ bo na zán nǔ e Biblu kplɔ́n mɛ lɛ é sù nukún ce mɛ kpɔ́n!

Communisme kpo nǔmaɖi ɖɔ Mawu tíìn kpo kplɔ́n mì ɖò xwè ce 18 nukɔntɔn lɛ mɛ; bɔ sín hwe enɛ nu ɖido ɔ, Biblu ko jɛ gbɛzán ce huzu jí. Nǔ e un kplɔ́n é zɔ́n bɔ adohu adohu e un nɔ ɖó dó sɔgudo wu é ɖó te, bo lɛ́ zɔ́n bɔ gbɛzán ce ɖó nu. Ðò 1993 ɔ, un bló baptɛm bo huzu Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn, bɔ ɖò 2000 ɔ, un wlí alɔ xá Tabitha, nùɖitɔ́ hàtɔ́ tewungbeju ɖé wɛ n’i. Mǐ nɔ zán hwenu lee mǐ kpéwú gbɔn é bo nɔ d’alɔ mɛ ɖevo lɛ bonu ye na mɔ nukúnnú jɛ Biblu ɔ mɛ. Communisme kpo nǔmaɖi ɖɔ Mawu tíìn kpo wà nǔ dó mɛ e mǐ nɔ xò gò lɛ é gègě wu nyɛ ɖɔhun. Enyi un xlɛ́ lee ye na tuùn Jehovah gbɔn é ye ɔ, un nɔ ɖó awǎjijɛ tawun.

Hwenu e un jɛ gbɛ̌ dó kpo Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ kpo jí é ɔ, mɛjitɔ́ ce lɛ sìn xomɛ. É ɖò mɔ̌ có, sín hwenɛnu ɖido ɔ, ye jɛ ɖagbe e gbɛ̌dido xá Kúnnuɖetɔ́ lɛ wà nú mì é mɔ jí. É víví nú mì ɖɔ dìn ɔ, ye nɔ xà Biblu bo nɔ lɛ́vɔ yì kplé Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ tɔn lɛ.

Ðó Tabitha kpo nyì kpo nɔ xwedó wě e Biblu ɖè xá asú kpo asì kpo lɛ é ganji wutu ɔ, alɔwliwli mǐtɔn ɖó awǎjijɛ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, wěɖexámɛ e ɖɔ ɖɔ asú kpo asì kpo lɛ ni nɔ gbeji nú yeɖée lɛ é xwixwedó kpó ɖò alɔwliwli mǐtɔn hɛn lidǒ d’eji wɛ.​—Eblée lɛ 13:4.

Xɛsi sɔ́ nɔ ɖi mì dó gbɛ̀ ce wu ǎ, bɔ ado sɔ́ nɔ hu mì dó sɔgudo wu ǎ. Un nɔ mɔ ɖɔ un ɖò kplékplé nùɖitɔ́ hàtɔ́ e gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ lɛ é tɔn sín xwédo e nɔ ɖu fífá jɔ fífá kpo bǔninɔ kpo sín vivǐ é ɖé mɛ. Mǐ nɔ ɖè mɛɖé ɖó vo ɖò mɛɖé mɛ ɖò xwédo enɛ mɛ ǎ. Nùɖé wɛ bɔ un ko ɖi nǔ na, bo jló na zán ɖò gbɛzán ce bǐ mɛ.