Akɔjijɛgbá ɔ, gbǎ mímɛ́ ɖé wɛ bɔ Izlayɛli-ví hwexónu tɔn lɛ bló lee Mawu ɖegbe tɔn nú ye ɖɔ ye ni bló gbɔn é. É mɛ wɛ ‘atɛ we e jí sɛ́n e é dó jɛ akɔ xá ye lɛ é ɖè é’ nɔ nɔ, bɔ é nɔ nya xɛ ɖò ye jí; sɛ́n enɛ lɛ wɛ nyí Sɛ́n Wǒ e è wlán dó awinnyatɛ we jí é.—Tíntɔ́n 25:8-10, 16; 31:18.

•   Lee è bló gbɔn é. Gbǎ ɔ sín ga ɖó mɛtlu ɖokpo ɛnɛvlɔɖó, gblǒ tɔn ɖó mɛtlu ɖokpo é hwe ɛnɛvlɔɖó, bɔ jǐ yiyi tɔn ɖó mɛtlu ɖokpo é hwe ɛnɛvlɔɖó (Santimɛtlu 111 x 67 x 67). Kasyatín wɛ è dó bló na, bo kɔn siká dó wǔ tɔn ɖò xomɛ kpo wěxo kpo, lobo lɛ́ kɔn siká dó tó tɔn lɛlɛ̌ dó kpo azɔ̌tuùntuùn kpo. Siká tlitli wɛ è dó bló nusú tɔn na, bɔ wɛnsagun susunɔ e è sɔ́ siká dó bló é we ɖ’eji, bo ɖò tó tó na. Ye kpannukɔn yeɖée lɛ bo ɖò nusú ɔ kpɔ́n wɛ, bɔ awa yetɔn lɛ ɖò jɔhɔn mɛ, bo cyɔn nusú ɔ. Sikálɔgan ɛnɛ ɖò Gbǎ ɔ wu ɖò afɔ tɔn lɛ tanu. È sɔ́ kasyakpo gaga e è kɔn siká dó lɛ é gbɔn alɔgan lɛ mɛ, bɔ è nɔ zán dó sɔ́ Gbǎ ɔ.—Tíntɔ́n 25:10-21; 37:6-9.

•   Fí e é nɔ nɔ é. Ðò bǐbɛ̌mɛ ɔ, Tɛn Mímɛ́ Bǐ ɔ, ee ɖò goxɔ e è nɔ zé kpé bo nɔ sɛn Mawu ɖ’emɛ, bɔ è bló é kpo Gbǎ ɔ kpo ɖò táan ɖokpo ɔ mɛ é mɛ wɛ Gbǎ ɔ nɔ nɔ. È sɔ́ xɔmɛgbovɔ dó gbò Tɛn Mímɛ́ Bǐ ɔ ɖó vo, bonu vɔsanúxwlémawutɔ́ lɛ kpo togun ɔ kpo ni ma mɔ ɖó nukún wu ó. (Tíntɔ́n 40:3, 21) Vɔsanúxwlémawutɔ́ ɖaxó ɔ ɖokponɔ géé wɛ nɔ yì fí enɛ azɔn ɖokpo ɖò xwè ɖokpo mɛ ɖò Hwɛ Súnsún Sín Kɔ nú Mɛ Zán Ðaxó ɔ gbè, bo nɔ mɔ Gbǎ ɔ. (Levíi ví lɛ 16:2; Eblée lɛ 9:7) Nukɔnmɛ ɔ, è sɛ̀ tɛn nú Gbǎ ɔ yì Tɛn Mímɛ́ Bǐ ɔ, ee ɖò tɛmpli Salomɔ́ɔ tɔn mɛ é mɛ.—1 Axɔ́su lɛ 6:14, 19.

•   Nǔ e é nɔ wà é. Gbǎ ɔ mɛ wɛ è bɛ́ nǔ mímɛ́ ɖěɖee na flín akɔ e Mawu jɛ xá Izlayɛli-ví lɛ ɖò Sinayíi Só ɔ jí é ye lɛ é dó. É nɔ lɛ́ wà azɔ̌ taji ɖé ɖò Hwɛ Súnsún Sín Kɔ nú Mɛ Zán Ðaxó ɔ sín nǔwiwa hwenu.—Levíi ví lɛ 16:3, 13-17.

•   Nǔ e ɖò xò tɔn mɛ lɛ é. Awinnyatɛ ɖěɖee jí è wlán Sɛ́n Wǒ lɛ dó lɛ é wɛ nyí nǔ nukɔntɔn e è bɛ́ dó Gbǎ ɔ mɛ lɛ é. (Tíntɔ́n 40:20) Nukɔnmɛ ɔ, è sɔ́ sikázɛ́n e mɛ mana ɖè é kpo “Aalɔ́ɔn sín kpo e tɔ́n ama ɔ” kpo gɔ́ na. (Eblée lɛ 9:4; Tíntɔ́n 16:33, 34; Kɛ́nsísɔ́ 17:10) É ɖò wɛn ɖɔ è ɖè zɛ̌n ɔ kpo kpò ɔ kpo sín Gbǎ ɔ mɛ ɖò hweɖenu, ɖó ye ɖ’emɛ hwenu e è sɛ̀ tɛn na yì tɛmpli ɔ mɛ é ǎ.—1 Axɔ́su lɛ 8:9.

•   Lee è nɔ sɛ̀ tɛn na gbɔn é. Levíi ví lɛ wɛ nɔ zán kasyakpo gaga lɛ dó hɛn Gbǎ ɔ ɖó abɔ̌ta. (Kɛ́nsísɔ́ 7:9; 1 Tan 15:15) Kpò gaga lɛ nɔ ɖò Gbǎ ɔ wu gbánwúngbánwún hwebǐnu, bonu Levíi ví lɛ ma ɖ’alɔ wu gbeɖé ó. (Tíntɔ́n 25:12-16) È nɔ zán “xɔmɛgbovɔ” e gbò Tɛn Mímɛ́ ɔ kpo Tɛn Mímɛ́ Bǐ ɔ kpo ɖó vovo é dó cyɔn Gbǎ ɔ hwenu e è ɖò tɛn sɛ̀ na wɛ é.—Kɛ́nsísɔ́ 4:5, 6. a

•   Nǔ e é nɔte na é. Gbǎ ɔ nɔ xlɛ́ ɖɔ Mawu ɖò finɛ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, akpɔ́kpɔ́ e nɔ tɔ́n ɖò Gbǎ ɔ tanu ɖò Tɛn Mímɛ́ Bǐ ɔ mɛ é kpo ee nɔ tɔ́n ɖò fí e Izlayɛli-ví lɛ ɖó gɔnu ɖó é tanu é kpo nyí wuntun ɖé ɖɔ Jehovah ɖò finɛ bɔ nǔ yetɔn nyɔ́ nukún tɔn mɛ. (Levíi ví lɛ 16:2; Kɛ́nsísɔ́ 10:33-36) Gɔ́ na ɔ, Biblu ɖɔ ɖɔ Jehovah “ɖò ayijinjɔn ɖò wɛnsagun susunɔ lɛ jí,” dó ɖò gesí dó wɛnsagun susunɔ we e ɖò Gbǎ ɔ sín nusú jí lɛ é wɛ. (Ðɛhan 80:2; 1 Samuwɛli 4:4) Mɔ̌ mɛ ɔ, wɛnsagun susunɔ enɛ lɛ ɖò te nɔ nú “kɛkɛví” Jehovah tɔn wɛ. (1 Tan 28:18) Ðó nǔ e Gbǎ ɔ nɔte na é wutu ɔ, Axɔ́su Davidi kpéwú bo wlán ɖɔ “axɔ́suzinkpo [Jehovah] tɔn ɖò Sinyɔ́ɔ,” ee è sɛ̀ tɛn nú Gbǎ ɔ yì dɔ̌n gudo é.—Ðɛhan 9:12.

•   Nyikɔ e è sun Gbǎ ɔ lɛ é. Biblu zán xógbe vovo lɛ dó gesí gbǎ mímɛ́ enɛ, ɖi “akɔjijɛgbá,” “akɔjijɛgbá Mawu mavɔmavɔ tɔn,” kpo “akɔjijɛgbá e mɛ hlɔnhlɔn [Jehovah tɔn] ɖè ɔ” kpo.—Kɛ́nsísɔ́ 7:89; Jozuwée 3:6, 13; 2 Tan 6:41.

   È nɔ ylɔ́ nusú Gbǎ ɔ tɔn ɖɔ “yɛsu fifɔ sín nusú.” (1 Tan 28:11, nwt) Xógbe enɛ dó gesí azɔ̌ bǔnɔ e nusú ɔ nɔ wà ɖò Hwɛ Súnsún Sín Kɔ nú Mɛ Zán Ðaxó ɔ gbè é. Gbè enɛ gbè wɛ vɔsanúxwlémawutɔ́ ɖaxó Izlayɛli tɔn nɔ mi kanlin ɖěɖee è dó savɔ̌ lɛ é sín hun sɛ́dó fí e nusú ɔ ɖè é, bo nɔ lɛ́ mi gbɔn nukɔn tɔn. Vɔsanúxwlémawutɔ́ ɖaxó ɔ nɔ wà nǔ enɛ lɛ dó súnsún alǒ bú nǔ dó hwɛ ‘éɖesunɔ tɔn, xwédo tɔn tɔn kpo Izlayɛli togun ɔ bǐ kpo tɔn’ lɛ.—Levíi ví lɛ 16:14-17.

Akɔjijɛgbá ɔ tíìn égbé wɛ à?

 Kúnnuɖenú ɖebǔ xlɛ́ ɖɔ é tíìn ǎ. Biblu xlɛ́ ɖɔ è kún sɔ́ ɖó hudo Gbǎ ɔ tɔn ó, ɖó akɔjijɛ e é cá kan xá é ɔ, “akɔ yɔyɔ̌ ɖé” ko ɖyɔ ɛ gbɔn vɔsisa Jezu tɔn gblamɛ. (Jelemíi 31:31-33; Eblée lɛ 8:13; 12:24) Enɛ wu wɛ Biblu ɖɔ hwenu ɖé xó bɔ akɔjijɛgbá ɔ sɔ́ na tíìn ǎ, é ɖò mɔ̌ có, togun Mawu tɔn na jɛ dò tɔn ǎ.—Jelemíi 3:16.

 Ðò nǔmimɔ e è xlɛ́ mɛsɛ́dó Jaan hwenu e è ɖó akɔjijɛ yɔyɔ̌ ɔ ayǐ gudo é mɛ ɔ, è mɔ akɔjijɛgbá ɔ ɖò jixwé. (Nǔɖexlɛ́mɛ 11:15, 19) Gbǎ nǔjlɛdonǔwu tɔn enɛ xlɛ́ ɖɔ Mawu ɖò finɛ bo kɔn nyɔna dó akɔjijɛ yɔyɔ̌ ɔ jí.

Gbǎ ɔ nɔ bló bɔ è nɔ ɖó ɖuɖeji wɛ à?

 Eǒ. Akɔjijɛgbá ɔ hinhɛn kpowun nɔ zɔ́n bonu è nɔ ɖó ɖuɖeji ǎ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Gbǎ ɔ ɖò fí e Izlayɛli-ví lɛ ɖó gɔnu ɖó é, hwenu e ye tɔ́n ahwan toxo Ayíi tɔn é có, ye cí ahwan ɖó gbejimanɔ Izlayɛli-ví ɖé tɔn wutu. (Jozuwée 7:1-6) Nukɔnmɛ ɔ, ye hɛn akɔjijɛgbá ɔ yì fí e fun ahwan ɖè wɛ ye ɖè é có, Filisitɛ́ɛn lɛ ɖu ɖò ye jí. Nǔnyanyawiwa vɔsanúxwlémawutɔ́ Izlayɛli tɔn Hofini kpo Pinxasi kpo tɔn wu wɛ è ɖu ɖò ye jí. (1 Samuwɛli 2:12; 4:1-11) Filisitɛ́ɛn lɛ yí Gbǎ ɔ ɖò ahwan enɛ hwenu, amɔ̌, Mawu sɔ́ awě dó xò ye b’ɛ sín enɛ wu kaka bɔ ye lɛkɔ nú Gbǎ ɔ sɛ́dó Izlayɛli.—1 Samuwɛli 5:11–6:5.