Raica sara na lewena

Raica na lewenivola

VAKATAROGI | FAN YU

Vakamacalataka Nona Vakabauta e Dua e Dau Buli Porokaramu ni Kompiuta

Vakamacalataka Nona Vakabauta e Dua e Dau Buli Porokaramu ni Kompiuta

A TEKIVU nona cakacaka vakadaunifika o Doketa Fan Yu ena dua na vanua volekati Beijing, ena isoqosoqo e qarava na vakadidike ni veika vakaniukilia e Jaina (China Institute of Atomic Energy). A sega tu ni vakabauta na Kalou ena gauna qori, a vakabauta ga na bula vakaidewadewa. Nikua e sa vakabauta o Doketa Yu ni buli na ka kece, qai cakava qori na Kalou. E vakatarogi koya e dua e dauvola na mekesini na Yadra! me baleta na nona vakabauta.

Talanoataka mada na nomu isususu.

Au sucu ena 1959 ena korolevu o Fuzhou, ena yasana o Jiangxi, e Jaina. Au se qai yabaki walu sa vakilai voli na revurevu ni nodra saqata na veiliutaki ni matanitu e dua na isoqosoqo vakominisi. E idinia o Ta qai tukuni vua me lai tara na salanisitima ena dua na vanua yawa. E vakayabaki nona biuti keitou tu, e dau sikovi keitou ga vakadua e veiyabaki. A qasenivuli voli o Na ena gauna qori ena dua na paraimari, keitou qai vakaitikotiko sara ga e koronivuli. Ia keitou toki ena 1970 i Liufang, e dua na koro ena yasayasa o Linchuan e sega ni levu kina na kakana.

Cava dou vakabauta vakavuvale?

E sega ni kauai o Ta ena ka vakalotu se politiki, ia e lotu Buda o Na. Au vakabauta na ka era kaya na noqu qasenivuli nira basika ga vakataki ira na ka kece.

Na cava o vinakata kina mo daunifika?

Au vinakata meu daunifika ni vaqaqai kina na dina ni dua na ka, qai vakayagataki vinaka kina na vakasama. A mate ena 1976 o Mao Tse-tung, na iliuliu ni isoqosoqo vakominisi. A se qai tekivu sara ga qori na noqu vuli ena univesiti. Na lesoni au vulica vakatabakidua e keri na fika. Gauna ga au vakoroi kina, au lai daunifika sara ena isoqosoqo e qarava na vakadidike ni veika vakaniukilia.

Cava mada nomu rai me baleta na iVolatabu?

Au gole i Merika ena 1987 meu lai tosoya tale noqu vuli ena univesiti e Texas. Au kila ni levu e Merika era vakabauta na Kalou ra qai dau wili iVolatabu. Au rogoca tale ga ni tu ena iVolatabu e levu na ivakasala yaga, au mani nanuma meu wilika.

Au raica ni yaga na ivakavuvuli ena iVolatabu, ia eso na ka e dredre meu kila. Qori e vakavuna me cegu noqu wili iVolatabu.

A tekivu tale vakacava nomu wili iVolatabu?

E ka vou vei au na ivakavuvuli me baleta na Dauveibuli, au mani nanuma meu cakava ga noqu vakadidike ena tikina qori

Ena 1990, a gole yani i vale e dua na marama iVakadinadina i Jiova, qai vakaraitaka vei au mai na iVolatabu na veika vinaka ena marautaki ena gauna se bera mai. A veivosakitaka na marama qori me rau vakavulici au ena iVolatabu e dua na veiwatini. Toso na gauna a vulica na iVolatabu na watiqu o Liping, a sega tale tu ga ni vakabauta na Kalou qai qasenivuli ni physics ena dua na sekeneri mai Jaina. Keirau vulica ena iVolatabu na veika me baleta na itekitekivu ni bula. E ka vou vei au na ivakavuvuli me baleta na Dauveibuli, au mani nanuma meu cakava ga noqu vakadidike ena tikina qori.

O cakava vakacava nomu vakadidike?

Niu dua na daunifika, au vakavulici meu cakacakataka vakafika na ka e rawa ni yaco. Au vulica tale ga ni gadrevi me sa tu rawa na protein me basika ga kina vakataki koya e dua na ka. Au mani saga meu cakacakataka vakafika ke rawa ni basika ga vakataki koya na protein. Na protein e dua vei ira na ka vereverea e laurai ena yago. E rawa ni yacova na vica vata na udolu na kena veimataqali era tu ena sela ni yago, qai vakasakiti nodra cakacaka vata. Me vaka ga era vakadinadinataka eso tale, au raica ena noqu vakadidike ni sega ni rawa ni basika ga vakataki koya na protein! Au sega ni bau raica e dua na ivakamacala ni bula vakaidewadewa me tokona na vakasama nira rawa ni buli ira ga na ka vereverea me vaka na protein. Ke sa sega ni rawa ni basika ga vakataki koya na protein, sa qai yawa sara mera basika ga vakataki ira na vo ni kabula. E vakadinadinataka ya vei au ni tiko na Dauveibuli.

O vakadeitaka vakacava ni vakavuna na iVolatabu na Kalou?

Au vulica ena iVolatabu kei ira na iVakadinadina i Jiova, nira sa vakayacori oti e levu na ka e parofisaitaki ena iVolatabu. Au sa vakila tale ga na yaga ni kena muri na ivakavuvuli vakaivolatabu. Au veinanuyaka, ‘E rawa vakacava vei ira na dauvola iVolatabu era bula ena vica na udolu na yabaki sa oti, mera vola na itukutuku e se yaga tiko ga nikua?’ Ni toso tiko noqu vuli, au sa qai vakadeitaka ni vakavuna dina na Kalou na iVolatabu.

Na cava eso tale na ka e vakadeitaka vei iko ni tiko na Dauveibuli?

Levu na ka au dau vakasamataka me baleta na veika bula au vakadinadinataka kina ni tiko na Dauveibuli. Au dau buli porokaramu ni kompiuta ena gauna qo, ia dua na ka noqu qoroya na ka e cakava rawa na mona ni vakatauvatani kei na porokaramu ni kompiuta. Kena ivakaraitaki, eda drukataka na nona toboka rawa na vosa na mona. Levu vei keda e se rawa ga ni kila na ka e tukuna e dua ke tatao mada ga nona vosa, ke dredre se vu, ke kaka se duatani na ivakarau ni nona vosa ena vuku ni vanua e cavutu mai kina, ke voqa yawa tu mai na domona, se ke veivakasosani eso na rorogo me vaka na taqiri ni talevoni. De dua o na nanuma ni sega soti ni vakatubuqoroqoro ya. Ia e duatani nodra rai na dau buli porokaramu ni kompiuta. Era kila ni sega ni dua na porokaramu ni kompiuta e uasivia na mona, ena nona toboka rawa na vosa.

Ni vakatauvatani kei na kompiuta vereverea, na mona e kila na ivakarau ni yalo, kei na ivakarau ni vosa se mani vanua cava e cavutu mai kina e dua. E kila rawa tale ga na mona ena rorogo ni domona e dua o cei e vosa tiko. Era se vakadikeva tiko na dau buli porokaramu ni kompiuta na sala mera vakatotomuria kina na nona toboka rawa na vosa na mona. Au vakadeitaka ni ka era cakava qori era sa vulica tiko kina na cakacaka ni Kalou.