آیا می‌دانستید که . . .
علاوه بر کتاب مقدّس، چه شواهد دیگری نشان می‌دهد که اسرائیلیان در مصر برده بودند؟
مطابق با گزارش کتاب مقدّس، بعد از این که مدیانیان یوسف را به مصر بردند، یعقوب که بزرگ خاندان بود به همراه خانواده‌اش از سرزمین کنعان به مصر نقل‌مکان کرد. آنان در ناحیهٔ جوشِن در دهانهٔ رود نیل ساکن شدند. (پیدا ۴۷:۱، ۶) تعداد اسرائیلیان ‹بسیار زیاد شد،› و این امر در دل مصریان ترس و وحشت ایجاد کرد. بنابراین آنان اسرائیلیان را مجبور به بردگی کردند.—خرو ۱:۷-۱۴.
امروزه برخی منتقدان، این گزارش کتاب مقدّس را به تمسخر گرفته‌اند و آن را افسانه می‌پندارند. با این حال، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد نسل سام * در مصر باستان برده بودند.
یکی از این شواهد، بقایای مناطق مسکونی از دوران باستان است که باستان‌شناسان در شمال مصر کشف کرده‌اند. طبق گزارش دکتر جان بیمسون، حداقل ۲۰ منطقهٔ مسکونی در آنجا پیدا شده که مربوط به نسل سام است. همچنین باستان‌شناسی به نام جِیمز هافمایِر می‌گوید: «در حدود سال‌های ۱۸۰۰ تا ۱۵۴۰ قبل از میلاد، مصر برای مردمان سامی‌زبان غرب آسیا، مکانی جذاب بود. از این رو آنان به مصر نقل‌مکان می‌کردند.» او همچنین می‌گوید: «این دورهٔ زمانی درست همزمان با دوره‌ای است که ابراهیم، اسحاق و یعقوب می‌زیستند و با گزارشات کتاب پیدایش نیز هماهنگ است.»
مدرکی دیگر در جنوب مصر کشف شد. یک کاغذ پاپیروس که مربوط به سال‌های ۲۰۰۰ تا ۱۶۰۰ قبل از میلاد بود. بر روی این پاپیروس اسامی بردگانی نوشته شده بود که در خانه‌ای در جنوب مصر کار می‌کردند. بیش از ۴۰ نفر از آن بردگان، نام‌های سامی داشتند. این بردگان یا خدمتکاران، آشپز، قالی‌باف و کارگر بودند. هافمایِر می‌گوید: «از آنجا که تنها در یک خانه در جنوب مصر بیش از ۴۰ نفر از نسل سام کار می‌کردند، به احتمال زیاد تعداد آنان در سراسر مصر، مخصوصاً در دهانهٔ رود نیل قابل توجه بوده است.»
باستان‌شناسی به نام دیوید رال نوشته است که نام‌های برخی از بردگان در آن کاغذ پاپیروس، «به نام‌هایی که در کتاب مقدّس آمده است شباهت زیادی دارد.» به عنوان مثال در میان آن‌ها، نام‌هایی شبیه به یِساکار، اَشیر و شِفْرَه به چشم می‌خورد. (خرو ۱:۳، ۴، ۱۵) این باستان‌شناس چنین نتیجه‌گیری می‌کند: «این نام‌ها، مدرکی واقعی است که ثابت می‌کند اسرائیلیان در مصر برده بودند.»
دکتر بیمسون می‌گوید: «گزارشات کتاب مقدّس در مورد اسارت در مصر و رهایی از آن، از لحاظ تاریخی کاملاً معتبر است.»
^ بند 4 سام یکی از پسران نوح است. به احتمال زیاد ایلامیان، آشوریان، کلدانیان اولیه، عبرانیان، سوری‌ها و قبایل مختلف عرب از نسل او هستند.
