Ο Ρονάλντο από τη Βραζιλία επέζησε από ένα τροχαίο δυστύχημα στο οποίο έχασαν τη ζωή τους πέντε μέλη της οικογένειάς του, μεταξύ των οποίων η μητέρα και ο πατέρας του. «Ήμουν δύο μήνες στο νοσοκομείο όταν έμαθα ότι είχαν σκοτωθεί», λέει ο Ρονάλντο.

«Στην αρχή, δεν μπορούσα να δεχτώ ότι δεν ζούσαν πια. Πώς ήταν δυνατόν να σκοτώθηκαν όλοι; Όταν συνειδητοποίησα την πραγματικότητα, συγκλονίστηκα. Ποτέ δεν είχα πονέσει τόσο πολύ. Στις μέρες που ακολούθησαν, ένιωθα ότι η ζωή δεν είχε αξία χωρίς αυτούς. Έκλαιγα καθημερινά για μήνες ολόκληρους! Κατηγορούσα τον εαυτό μου που άφησα να οδηγήσει άλλος. Αν είχα οδηγήσει εγώ, μπορεί να ζούσαν τώρα.

»Πέρασαν δεκαέξι χρόνια από τότε, και κατάφερα να ξαναβρώ το ρυθμό μου στην καθημερινή μου ζωή. Ωστόσο, ο τραγικός τους θάνατος άφησε στην καρδιά μου ένα κενό που δεν έχει αναπληρωθεί ακόμα».

Πενθήστε για την απώλειά σας. Η Γραφή αναφέρει ότι υπάρχει «καιρός να κλαίει κανείς». (Εκκλησιαστής 3:1, 4) Ο Ρονάλντο λέει: «Κάθε φορά που μου ερχόταν να κλάψω, άφηνα τον εαυτό μου ελεύθερο. Ούτως ή άλλως, ήταν ανώφελο να εμποδίσω τα δάκρυα. Ύστερα ένιωθα ανακουφισμένος». Φυσικά, δεν πενθούν όλοι με τον ίδιο τρόπο. Επομένως, αν δεν εξωτερικεύετε τη λύπη σας, αυτό δεν σημαίνει ότι καταπιέζετε τα συναισθήματά σας ή ότι πρέπει να κλάψετε με το ζόρι.

Μην απομονώνεστε. (Παροιμίες 18:1) Ο Ρονάλντο εξηγεί: «Ένιωθα την τάση να απομονωθώ κοινωνικά, αλλά προσπαθούσα να αντισταθώ. Καλοδεχόμουν όσους έρχονταν να με δουν. Επίσης, άνοιγα την καρδιά μου στη γυναίκα μου και στους στενούς μου φίλους».

Μη χάνετε την ψυχραιμία σας αν κάποιος πει λόγια που πονάνε. Ίσως πρόκειται για εκφράσεις όπως: «Καλύτερα που έγινε έτσι». Ο Ρονάλντο θυμάται: «Μερικά σχόλια που είχαν στόχο να με παρηγορήσουν έφερναν το αντίθετο αποτέλεσμα». Αντί να σκέφτεστε διαρκώς τα λόγια που σας πλήγωσαν, ακολουθήστε τη σοφή συμβουλή της Γραφής: «Μη δώσεις την καρδιά σου σε όλα τα λόγια που μπορεί να πουν οι άνθρωποι».—Εκκλησιαστής 7:21.

Μάθετε την αλήθεια για την κατάσταση των νεκρών. Ο Ρονάλντο λέει: «Στο εδάφιο Εκκλησιαστής 9:5, η Γραφή δείχνει ότι οι νεκροί δεν υποφέρουν, και η αλήθεια αυτή μου δίνει εσωτερική ειρήνη. Επίσης, η Γραφή διδάσκει ότι θα γίνει ανάσταση και ότι οι νεκροί θα επανέλθουν στη ζωή. Γι’ αυτό, φαντάζομαι ότι τα αγαπημένα πρόσωπα που έχασα έχουν πάει ταξίδι».—Πράξεις 24:15.

Το γνωρίζατε; Η Γραφή υπόσχεται έναν καιρό κατά τον οποίο ο Θεός «θα καταπιεί το θάνατο για πάντα». *—Ησαΐας 25:8.