Υπάρχουν αρχαιολογικές αποδείξεις που να υποστηρίζουν το Βιβλικό υπόμνημα; Το 2014, ένα άρθρο του περιοδικού Επιθεώρηση Βιβλικής Αρχαιολογίας (Biblical Archaeology Review) έθετε το εξής ερώτημα: «Πόσα πρόσωπα των Εβραϊκών Γραφών έχουν επιβεβαιωθεί από την αρχαιολογία;» Η απάντηση ήταν: «Τουλάχιστον 50!» Ένα από τα άτομα που δεν περιλήφθηκαν στον κατάλογο εκείνου του άρθρου ήταν ο Ταθεναΐ. Για ποιον πρόκειται; Ας εξετάσουμε τον σύντομο ρόλο του στο Βιβλικό υπόμνημα.

Η Ιερουσαλήμ αποτελούσε κάποτε κομμάτι της αχανούς Περσικής Αυτοκρατορίας. Η πόλη βρισκόταν στην περιοχή που οι Πέρσες αποκαλούσαν Πέρα από τον Ποταμό, δηλαδή δυτικά του Ευφράτη. Μετά την κατάκτηση της Βαβυλωνίας, οι Πέρσες απελευθέρωσαν τους Ιουδαίους αιχμαλώτους και τους έδωσαν την άδεια να ανοικοδομήσουν τον ναό του Ιεχωβά στην Ιερουσαλήμ. (Έσδρας 1:1-4) Ωστόσο, κάποιοι εχθροί των Ιουδαίων εναντιώθηκαν στο έργο και το χρησιμοποίησαν ως πρόσχημα προκειμένου να τους κατηγορήσουν για στασιασμό κατά της Περσίας. (Έσδρας 4:4-16) Κατά τη βασιλεία του Δαρείου Α΄ (522-486 Π.Κ.Χ.), ένας Πέρσης αξιωματούχος που ονομαζόταν Ταθεναΐ άρχισε να διερευνά το ζήτημα. Η Αγία Γραφή τον αποκαλεί “κυβερνήτη [της περιοχής] πέρα από τον Ποταμό”.​—Έσδρας 5:3-7.

Αρκετές πινακίδες σφηνοειδούς γραφής που φέρουν το όνομα Ταθεναΐ έχουν διασωθεί ως μέρος ενός οικογενειακού αρχείου, όπως πιθανολογείται. Η πινακίδα που συνδέει ένα μέλος αυτής της οικογένειας με τον συγκεκριμένο Βιβλικό χαρακτήρα είναι μια υποσχετική επιστολή η οποία ανάγεται στο 20ό έτος του Δαρείου Α΄, το 502 Π.Κ.Χ. Σε αυτήν, ένας μάρτυρας της συναλλαγής προσδιορίζεται ως υπηρέτης του «Ταθανού, του κυβερνήτη Πέρα από τον Ποταμό», δηλαδή του Ταθεναΐ που εμφανίζεται στο Γραφικό βιβλίο του Έσδρα.

Τι ρόλο έπαιξε ο συγκεκριμένος άνθρωπος; Το 535 Π.Κ.Χ., ο Κύρος ο Μέγας αναδιοργάνωσε την επικράτειά του σε επαρχίες, και μία από αυτές λεγόταν Βαβυλώνα και Πέρα από τον Ποταμό. Η εν λόγω επαρχία διαιρέθηκε αργότερα σε δύο τμήματα, το ένα από τα οποία λεγόταν απλώς Πέρα από τον Ποταμό. Αυτό το τμήμα περιλάμβανε την Κοίλη Συρία, τη Φοινίκη, τη Σαμάρεια και τον Ιούδα, και πιθανότατα είχε ως διοικητικό κέντρο τη Δαμασκό. Ο Ταθεναΐ κυβέρνησε αυτή την περιοχή περίπου από το 520 έως το 502 Π.Κ.Χ.

Ο Ταθεναΐ, αφού πρώτα ταξίδεψε στην Ιερουσαλήμ για να διερευνήσει τις κατηγορίες περί στασιασμού, ανέφερε στον Δαρείο πως οι Ιουδαίοι ισχυρίζονταν ότι ο Κύρος τούς είχε δώσει την άδεια να ανοικοδομήσουν τον ναό του Ιεχωβά. Οι έρευνες που έγιναν στα βασιλικά αρχεία τεκμηρίωσαν αυτόν τον ισχυρισμό. (Έσδρας 5:6, 7, 11-13· 6:1-3) Έτσι λοιπόν, ο Ταθεναΐ έλαβε την εντολή να μην αναμειχθεί, και υπάκουσε.​—Έσδρας 6:6, 7, 13.

Ομολογουμένως, ο “Ταθεναΐ που ήταν κυβερνήτης πέρα από τον Ποταμό” δεν έπαιξε σπουδαίο ρόλο στην παγκόσμια ιστορία. Προσέξτε, όμως, ότι οι Γραφές τον αναφέρουν και του αποδίδουν ακριβώς τον σωστό τίτλο. Αυτό το γεγονός μάς παρέχει άλλη μια απόδειξη ότι η αρχαιολογία υποστηρίζει κατ’ επανάληψη την ιστορική ακρίβεια της Γραφής.