Be ka se isịnede

Be ka se isịnede

Ndi Ama Ọfiọk?

Ndi Ama Ọfiọk?

Ndi edi akpanikọ ke mme Jew ẹma ẹto “kpukpru idụt” ẹdi Jerusalem ke Pentecost isua 33 eyo mme apostle?

Mme owo ẹyọyọhọ efak emi ke Jerusalem ke Pentecost isua 33

Utom 2:5-11 etịn̄ aban̄a ediwak owo emi ẹkedide Jerusalem ke Pentecost isua 33 eyo mme apostle, edi idịghe Bible kpọt etịn̄ aban̄a emi. Philo, eyen Jew emi okodude uwem ini oro, ama etịn̄ ukem n̄kpọ emi n̄ko ke n̄wed esie.

Philo ama etịn̄ aban̄a mbon emi ẹkedide Jerusalem ete: “Mme owo ẹsito ata ediwak obio ẹbụn̄ọ ẹdụk Jerusalem. Ndusụk ẹsan̄a ke mmọn̄, ndusụk ẹsan̄a ke obot, ẹto kpukpru itụn̄ ye inụk ẹdidụk kpukpru usọrọ mi.” Enye n̄ko ama etịn̄ se Agrippa I, eyeyen Akwa Herod, ekewetde ke leta ọnọ ẹsọk Caligula emi ekedide akwa edidem Rome. Agrippa ọkọdọhọ ke leta emi enye ekewetde aban̄a Jerusalem ete ke Jerusalem “idịghe ibuot obio inọ Judaea kpọt, edi edi n̄ko ọnọ ata ediwak idụt en̄wen emi mme Jew ẹkedụn̄ọde ẹwak.”

Agrippa ama asiak mme ebiet emi mme Jew ẹdụn̄ọde ẹwak, utọ nte Mesopotamia, North Africa, Asia Minor, Greece, ye mme isuo Mediterranean. Ataifiọk emi ekerede Joachim Jeremias ọdọhọ ke “okposụkedi emi Agrippa mîdọhọke ke mme Jew ẹma ẹsito mme obio emi ẹdi Jerusalem, ke imọdiọn̄ọ ke mmọ ẹma ẹsika sia akana kpukpru mme Jew emi ẹkponde ẹkem ẹsika Jerusalem ẹkedụk usọrọ.”—Deuteronomy 16:16.

Ediwak tọsịn owo oro ẹkesidide usọrọ mme Jew ke Jerusalem ẹkesidụn̄ ke m̀mọ̀n̄?

N̄wụre itie emi ẹkesidade ẹnam idem asana ke Jerusalem

Usọrọ ita ke ẹkesinịm ke Jerusalem kpukpru isua—Passover, Pentecost, ye Usọrọ Mme Ataya. Ke eyo mme apostle, ediwak tọsịn owo ẹma ẹsito kpukpru itie ke Israel ye nsio nsio ebiet en̄wen emi mme Jew ẹkedụn̄de ẹdi Jerusalem man ẹdidụk mme usọrọ emi. (Luke 2:41, 42; Utom 2:1, 5-11) Akana kpukpru mmọ ẹyom itie ẹdụn̄

Ndusụk mmọ ẹkesidụn̄ ye mme ufan mmọ, ndusụk ẹdụn̄ ke ufọkisen. Ediwak mmọ ẹkesidụn̄ ke tent ke esịt Jerusalem mîdịghe ke edem ibibene Jerusalem. Akpatre ini oro Jesus akakade Jerusalem, enye okodụn̄ ke Bethany emi odude ekpere Jerusalem.—Matthew 21:17.

Ẹkụt mme ufọk emi ẹnyenede ediwak itie uyeremmọn̄ ekpere temple. Ẹdọhọ ke etie nte mbon emi ẹkesidide usọrọ ke Jerusalem ẹkesidụn̄ ke mme ufọk emi ẹnyụn̄ ẹnam idem mmọ asana mbemiso ẹdụkde temple. Se ẹwetde ke ibibene ufọkisen kiet owụt ke Theodotus, emi ekedide oku ye etubom synagogue, ọkọbọp synagogue emi man ẹsitie do ẹkot Torah, ọbọp mme ufọkisen ọdọn̄ itie uyeremmọn̄ ọnọ mme isenowo oro ẹdide Jerusalem.