“Ke ini nnyịn ikenyenede mfịna, n̄wan mi ama emen eketịn̄ ọnọ ete ye eka esie. Ndien ete esie ama okot mi etịn̄ se n̄kpanamde. N̄kamaha se n̄wan mi akanamde oro.”—James. *

“Eka ebe mi esiwak ndidọhọ ke itọn̄ eyen imọ ọdọn̄ imọ tutu; ke imọ ye enye ikedi itai ye aban̄. Emi esinam n̄kere ke n̄kanam idiọkn̄kpọ ndidọ eyen esie sia esitie nte ami nnam enye okûkop inemesịt!”—Natasha.

Ndi enyene se mbufo ẹkpenamde mbak mme ukot mbufo ẹdisịn mfịna ke ndọ mbufo?

Owo ama ọdọdọ ndọ, enye ọtọn̄ọ obufa ubon. Bible ọdọhọ ke erenowo emi ọdọde ndọ “ọyọkpọn̄ ete ye eka esie onyụn̄ akadiana ye n̄wan esiemmọ.” Ntem ke onyụn̄ edi ye n̄wan emi ọdọde ebe. Bible ọdọhọ ke mmọ mbiba ẹyekabade ẹdi “obụk kiet.” Mmọ ẹtọn̄ọ obufa ubon.—Matthew 19:5.

Akpana ama n̄wan m̀mê ebe fo akan nte amade ete ye eka fo. John M. Gottman emi edide ataifiọk emi esinọde mme ọdọ ndọ item ọdọhọ ete: “Kiet ke otu akpan n̄kpọ emi anade owo anam man ndọ esie ọfọn edi enye ndisikere mban̄a owo emi enye ọdọde kpukpru ini. Ekeme ndiyom adian̄ade esisịt ọkpọn̄ ete ye eka fo ye nditọeka fo edieke oyomde ndinen̄ede n̄kpere n̄wan m̀mê ebe fo.” *

Ekeme ndisọn̄ ndusụk ete ye eka nditi ke eyen mmimọ enyene ufọk idemesie idahaemi. Akparawa kiet emi ọdọde n̄wan obufa ọdọhọ ete: “Mbemiso ikọdọde ndọ, n̄wan mi ekesinam kpukpru n̄kpọ esịn ke inemesịt ete ye eka esie. Edi ke ima ikọdọ ndọ, esịt ikenemke eka esie ndikụt eyen esie anamde n̄kpọ esịn ke inemesịt owo en̄wen.”

Ekeme n̄ko ndisọn̄ ndusụk mbon oro ẹdọde ndọ obufa. James emi iketịn̄de iban̄a ke ntọn̄ọ ibuotikọ emi ọdọhọ ete: “Ndinyene ukot itiehe nte ndinyene ufan emi afo emekde ke idemfo. Etie nte owo ndidọhọ fi, ‘Mbufa ufan fo ẹdi emi, amama ye mûmaha-ma.’ Ekpededi mmọ ẹnam fi nso, mbonubon fo ke mmọ ẹsụk ẹdi.”

Edieke afo ye owo emi ọdọde ẹnyenede mfịna ke ntak mme ukot mbufo, tie ye enye neme n̄kpọ emi. “Yom emem, nyụn̄ bịne enye” nte Bible ọdọhọde.—Psalm 34:14.

Man ekeme ndinam item emi, kere ban̄a mme uwụtn̄kpọ emi ẹtienede mi. Kiet aban̄a ebe, iba aban̄a n̄wan. Edi se ẹtịn̄de ẹnọ n̄wan ebehe ebe n̄ko, se ẹnyụn̄ ẹtịn̄de ẹnọ ebe ebehe n̄wan n̄ko. Item Bible oro ẹnọde mi ekeme ndin̄wam ebe ye n̄wan ẹbiere ediwak mfịna emi mmọ ẹnyenede ke ntak mme ukot mmọ.

N̄wan fo ọdọhọ ke ikpama afo ye eka imọ ẹtie nte eyen ye eka. Edi etie fi nte eka esie ọsọn̄ itie akaha.

Nam emi ise: Tie ye n̄wan fo neme n̄kpọ emi, nyụn̄ n̄wana ndinam se enye ọdọhọde. Diọn̄ọ ke mfịna idịghe nte afo adade eka an̄wan fo, akam edi nte afo adade n̄wan fo—owo emi afo ọkọn̄wọn̄ọde ndima. Yak nneme emi anam ọfiọk n̄kpọ kiet m̀mê iba emi akpanamde man etie ye eka an̄wan fo nte eyen ye eka. Ke ini n̄wan fo okụtde ukeme oro afo esịnde nditie ye eka esie nte eyen ye eka, enye eyenen̄ede okpono fi.—Se se Bible etịn̄de ke 1 Corinth 10:24.

Ebe fo ọdọhọ ke afo esinam kpukpru n̄kpọ esịn ke inemesịt ete ye eka fo utu ke ndinam se imọ idọhọde.

Nam emi ise: Tie ye ebe fo neme n̄kpọ emi, nyụn̄ n̄wana ndise n̄kpọ nte enye esede. Edi ikpanaha ebe fo ọtọhọ edieke afo onyụn̄ okponode ete ye eka fo nte Bible ọdọhọde. (Mme N̄ke 23:22) Edi osụk ekeme ndiyom ọdọhọ enye ke amama enye akan nte amade ete ye eka fo onyụn̄ ananam emi owụt. Edieke ebe fo ọfiọkde ke amama imọ akan nte amade ete ye eka fo, enye idifịbeke mmọ.—Se se Bible etịn̄de ke Ephesus 5:33.

N̄wan fo esikpọn̄ fi okobụp ete ye eka esie n̄kpọ.

Nam emi ise: Neme n̄kpọ emi ye n̄wan fo. Tie ye enye biere ikọ emi owo mîkpemenke iketịn̄ inọ owo ndomokiet. Edi kûnam ube adan̄a; wụt ke emenyene eti ibuot. Ndi kpukpru ini ke ọdiọk eyen ndimen se ifịnade enye n̄ketịn̄ nnọ ete m̀mê eka esie? Ini ewe ke mîdiọkke? Edieke mbufo mbiba ẹtiede ẹneme mme n̄kpọ emi ẹnyụn̄ ẹnamde se ẹkebierede, mbufo idinyeneke mfịna.—Se se Bible etịn̄de ke Philippi 4:5.