Be ka se isịnede

SE IDIN̄WAMDE UBON | UKAMA NDITỌ

Nditọwọn̄ Ndinyene Ufan ke Intanet​—Akpa Ikpehe: Ndi Akpana Nyak Nditọ Mi Ẹnyene Ufan ke Intanet?

Nditọwọn̄ Ndinyene Ufan ke Intanet​—Akpa Ikpehe: Ndi Akpana Nyak Nditọ Mi Ẹnyene Ufan ke Intanet?

 Ke ndụn̄ọde oro ẹkenamde, ekpere ndidi kpukpru nditọwọn̄ oro ẹkebụpde mbụme ẹkedọhọ ke imenyene mme ufan ke Intanet. Ndi eyen fo enen̄ede oyom nditiene nnyene mme ufan ke Intanet? Ekpedi ntre, se n̄kpọ ifan̄ emi anade ekere aban̄a mi,

Ke ibuotikọ emi

 Se eyen fo edidade ini esie inam

 Ikpehe Intanet emi ẹkotde HelpGuide.org ọdọhọ ke ‘Nsio nsio App emi ẹdọn̄de ke Intanet emi mme owo ẹkemede ndida nnam ufan esidia mme owo ini etieti. Nte ẹnamde App emi esinam ọdọn̄ mme owo ndika do ke ubọk ke ubọk n̄kese se mme ufan mmọ ẹdọn̄de.’

 “Esidi mma ndọhọ ndụk Intanet minit ifan̄ nse se ẹdọn̄de, nte idiọn̄ọ mmabiat ediwak hour do. Isimemke ndiyak fon nnịm nyom akpan n̄kpọ nnam.”​—Lynne, 20.

 Bụp idemfo ete: Ndi eyen mi eyekeme ndidu ke Intanet ntre ke ini oro nnịmde? Ndi eyen mi okpon ekem ndidiọn̄ọ mme n̄kpọ oro enye akpanamde ye se enye mîkpanamke ke Intanet?

 Se Bible ọdọhọde: “Ẹtịm ẹkpeme nte mbufo ẹsan̄ade, mbak . . . ẹsan̄a nte mbon ọniọn̄, ẹdedep ifet ẹnọ idem mbufo.”​—Ephesus 5:15, 16.

Ndiyak eyen fo anam ufan ke Intanet un̄wamke enye etie nte ndiyak enye awat enan̄-mbakara ke ini mûkpepke enye nte ẹsiwatde

 Utọ mme owo emi eyen fo edinamde ufan

 Ediwak owo ẹsima ndinam ufan ye mbon en̄wen ke Intanet, edi mme ufan emi isitiehe nte mme ata ata ufan.

 “Mmokụt ke ediwak uyen ẹkere ke mmimọ ndinyene ediwak ufan ke Intanet owụt ke imenyene mme owo emi ẹmade ẹnyụn̄ ẹkerede ẹban̄a mmimọ kpa ye oro mmọ mînen̄ekede idiọn̄ọ mme owo emi. Ata ndudue ke mmọ ẹnam emi.”​—Patricia, 17.

 Bụp idemfo ete: Ndi eyen mi okpon ekem ndimek utọ mbon emi enye ekpenyịmede ẹdi ufan esie ke Intanet? Ndi enye esisọp anam ufan ke ọkpọbot?

 Se Bible ọdọhọde: “Ata ufan amama ufan kpukpru ini, onyụn̄ edi eyeneka emi amanade ọnọ ini nnanenyịn.”​—Mme N̄ke 17:17.

 Se ndidụk ndụk ke Intanet ekemede ndinam eyen fo

 Mme anam ndụn̄ọde ẹdọhọ ke edieke owo esidụn̄de-dụn̄ ke Intanet, ke oro ekeme ndinam enye enen̄ede okop ndobo, etịmede esịt onyụn̄ etie mfụhọ mfụhọ.

 “Ndise ndise emi mme ufan fo ẹdiade uwem ye mbon en̄wen edi owo ikotke fi esinen̄ede abiak owo.”​—Serena, 19.

 Bụp idemfo ete: Ndi eyen mi okpon ekem ndimen iso mfep ke se enye okụtde mbon en̄wen ẹnamde ke Intanet?

 Se Bible ọdọhọde: “Ẹyak nnyịn ikûtan̄ idem, ikûmia mbuba ye kiet eken, ikûsịn kiet eken enyịn.”​—Galatia 5:26.

 Se eyen fo edinamde ke Intanet

 Intanet esinọ mme owo ufan̄ ndiyom owo ikọ, nnọ owo oburobụt etop ye oburobụt ndise m̀mê ndise ndise idan̄. Ekpededi eyen fo isinamke mme n̄kpọ emi, enye ekeme ndikụt mbon en̄wen ẹnamde.

 “Se n̄kụtde edi ke ndusụk owo ẹsidọn̄ nti n̄kpọ ke Intanet, edi nte ini akade ẹkeme ndidọn̄ enye emi ekemede ndibiat owo. Ẹsitịn̄ ediwak ndiọi ikọ ẹnyụn̄ ẹdọn̄ mme ikwọ oro mîfọnke.”​—Linda, 23.

 Bụp idemfo ete: Ndi eyen mi okpon ekem ndidiọn̄ọ mme n̄kpọ emi enye akpanamde ke Intanet? Ndi enye eyesịn ndise m̀mê ndikop mme n̄kpọ emi mîfọnke?

 Se Bible ọdọhọde: “Ẹkûdedei ẹtịn̄ ẹban̄a use ye orụk mbubiam ido ekededi m̀mê idiọkitọn̄ ke otu mbufo, . . . ẹkûnyụn̄ ẹdedei ẹtịn̄ ẹban̄a esuene esuene ido m̀mê ndisịme ikọ m̀mê ikọ idiọk mbubru.”​—Ephesus 5:3, 4.

 Ndi ufọn osụk odu eyen fo ndisidụk ndụk ke Intanet?

 Idịghe owo ododụk Intanet enye odu uwem m̀mê okop inemesịt. Ediwak mme uyen ẹsitie idụkke Intanet ndien inyeneke se inam mmọ ndien emi esịne mbon oro ẹma ẹkesidodụk ekem idụkke aba.

 “Ke mma n̄kokụt ufen emi eyeneka mi ọkọbọde ke ntak ọkpọsọn̄ ndụk ke Intanet, mma mbiere ke ndinyeneke aba ufan ke Intanet. Esịt enen̄ede enem mi tọn̄ọ oro, mmonyụn̄ nnyene se ndade uwem mi nnam.”​—Nathan, 17.

 Se anade eti: Mbemiso ayakde eyen fo enyene mme ufan ke Intanet, kụt ete ke enye eyesidu ke Intanet etre ke ini oro enịmde, ọyọdiọn̄ọ utọ mbon emi enye odụkde ndụk, oyonyụn̄ esịn ndise m̀mê ndikop mme n̄kpọ oro mîfọnke.

 Se Bible ọdọhọde: “Owo mbufiọk ekere ikpatisan̄ esie.”​—Mme N̄ke 14:15.