Bibulu kɔnɔ, eburukan kumaden nefɛs ani gɛrɛkikan kumaden psukɛ lo bayɛlɛmana julakan na ko “niin.” Eburukan kumaden nefɛs kɔrɔ tigitigi ye ko “danfɛn dɔ min be ninakili.” Ani gɛrɛkikan kumaden psukɛ kɔrɔ ko “ninmanfɛn.” a O la, n’u ko “niin,” o ɲɛsinna danfɛn dɔ kuturu lo ma. O ma ɲɛsin o danfɛn faan dɔ ma min be to niin na a sanin kɔ. An k’a filɛ cogo min na Bibulu b’a yira ko mɔgɔ niin ye o tigi kuturu yɛrɛ lo ye:

•   A fɔra Bibulu kɔnɔ ko tuma min na Jehova Ala ye cɛɛ fɔlɔ Adama dan, a y’a “dafiɲɛ fiyɛ a nunwo la ka ninakili don a la, a kɛra ten mɔgɔ kɛra nimanfɛn ye.” (Zɛnɛzi 2:7). An k’a kɔrɔsi ko o vɛrise m’a fɔ ko Jehova Ala ye niin dɔ don Adama na min tɛ sa. Nka, a ye ɲɛnamaya ninakili lo fiyɛ ka don a nunwo la. O ninakili lo b’a to mɔgɔ be ɲɛnamaya la.

Yala niin tɛ sa wa?

 Niin be se ka sa. Bibulu ka vɛrise caaman b’a yira ko niin be se ka sa. O vɛrise dɔw ye nin ye:

•   “Niin min ye jurumu kɛ, a bena sa.”—Ezekiyɛli 18:4, 20, Ostervald.

•   Israɛl jamana na galen, mɔgɔ tun mana kojuguba kɛ, a tun ka kan ni ɲangili min ye, o ye k’a “niin bɔ.” (Ɛkizɔdi 12:15, 19; Levitiki 7:20, 21, 27; 19:8, Darby). O kɔrɔ ko o tigi tun “ka kan ka faga.”—Ɛkizɔdi 31:14, Darby.

•   Jukɔrɔyɔrɔ la, vɛrise dɔw kofɔra o minw na Bibulu bayɛlɛmani dɔw be eburukan kumaden nefɛs (wala “niin”) bayɛlɛma ko “suu” wala “mɔgɔ sanin.” —Levitiki 21:11; Nɔnburuw 6:6.

Eburukan kumaden nefɛs ani gɛrɛkikan kumaden psukɛ kɔrɔ be se ka kɛ “mɔgɔ niin” wala “bɛgɛn niin” ye

 Bibulu kɔnɔ, eburukan kumaden nefɛs ani gɛrɛkikan kumaden psukɛ kɔrɔ wɛrɛ ye ko “mɔgɔ niin” wala “bɛgɛn niin.” Misali la, Zɔbu 33:22 la, eburukan kumaden nefɛs lo bayɛlɛmana ko “nii.” Ka fara o kan, Bibulu b’a yira ko mɔgɔ niin be se ka kɛ farati la, wala ko mɔgɔ be se ka bɔnɛ a niin na.—Ɛkizɔdi 4:19; Kiritigɛlaw 9:17; Filipikaw 2:30.

 “Nii” kofɔra cogo min na, o b’an dɛmɛ ka Zaki 2:26 kɔnɔnakumaw faamu. A fɔra yen ko “ni mɔgɔ nii bɔra, a be kɛ suu ye.” O b’a yira ko a tigi sara wala a niin banna le. Bibulu bayɛlɛmani wɛrɛ be Zaki 2:26 bayɛlɛma ko: “Ni nin tɛ farikolo ra, a sanin lo.”—Biblu Ala ta Kuma.

A kɛra di mɔgɔw b’a miiri ko niin tɛ sa?

 Kerecɛn diinan minw b’a miiri ko niin tɛ se ka sa, u ka miiriya basiginin be fɔlɔfɔlɔ Grɛkiw ka kalanw lo kan. O ma basigi Bibulu kan. Lɔnni gafe dɔ b’a fɔ ko: “Bibulu ka vɛrise minw be kuma niin koo la, u ɲɛsinna ninakili koo lo ma. O vɛrisew t’a yira ko mɔgɔ niin n’a fari ka ɲi ka faranfasi ka bɔ ɲɔgɔn na. Kerecɛn minw be mɔgɔ niin n’a fari faranfasi ka bɔ ɲɔgɔn na, u ka miiriya basiginin lo fɔlɔfɔlɔ Grɛkiw ka kalanw lo kan.”—Encyclopædia Britannica.

 Ala tɛ sɔn fewu an k’a ka kalanw ɲagami ni adamadenw ka kalanw ye, i n’a fɔ k’a miiri ko niin tɛ sa. Bibulu b’an lasɔmi ko: “Aw k’aw yɛrɛ kɔlɔsi mɔgɔ si kana aw kunna cɛn n’a ka lɔnniyafu ye u be min sɔrɔ adamaden ka landa la, ani diɲɛ setigiw ta, o lɔnniya nin te Krista ta ye.”—Kɔlɔsikaw 2:8.