Ala o mambo mena me

Ala o ebambu a mongo

WE NÁ O LEMBE̱ KE̱ WEPAME̱ NA MUTAKA

Ne̱ni lembe̱ mutaka

Ne̱ni lembe̱ mutaka

Ná o we̱le̱ lembe̱ mutaka, wangame̱n jombwea ja lo̱ngo̱ la bwam, mulatako mo̱ngo̱ na bane̱, na mambo me wa mweńa. Din dongo di me̱nde̱ kwalea bete̱sedi bō̱ be ná bongwane̱ wa o lembe̱ mutaka to̱ bola ná mu wo̱ye̱.

Ombwea nde buńa bō̱ te̱

“Lo si no̱ngo̱ so̱ mutaka ońola buńa ba kie̱le̱; ebanja buńa ba kie̱le̱ bo me̱nde̱ no̱ngo̱ mutaka ońol’ao mo̱me̱ne̱.”​—MATEO 6:34.

Beteledi: Mutaka mu si bo̱i o longe̱. Nde o si no̱ngo̱ mutaka ma buńa ba kie̱le̱ o bata mo̱ o mutaka ma we̱nge̱. Ombwea nde ma buńa te̱.

  • Mutaka mwe ná mu bola ná o pane̱ mulema. Keka bola ninka: laboso, emba ná di titi ná di samba mutaka ná bambam. Nde pane̱ la mulema ońola mambo o titino̱ ná weka di mabatea nde wa mutaka. Di londe̱ maba, so̱ṅtane̱ ná o jita la ngedi, mambo ma si yo̱ki tomba bobe ka nje te̱ di mo̱nge̱le̱no̱.

O s’engane̱ wame̱ne̱ to̱ bane̱ buka nje yangame̱n

“Dibie̱ lena di mawe̱ o mo̱ń le . . . muyao.”​—YAKOBO 3:17.

Beteledi: O si wasa be̱ ke̱nge̱nge̱. O s’engane̱ wame̱ne̱ to̱ bane̱ buka dime̱ne̱.

  • Emba ná bato be̱se̱ ba be̱n myoyo. Nik’e me̱nde̱ wutise̱ mutaka mo̱ngo̱ na ma bato ba dinge̱le̱ wa, lo me̱nde̱ pe̱ tongwe̱le̱ myano mańu na bo̱bise̱ la ńolo. Be̱ne̱ pe̱ ko̱lo̱ngo̱ne̱ la yo̱ lo̱. O yo̱i te̱ niponda mambo ma titino̱ wala bwam, teten e malo̱ko̱me̱ wa, ńolo pe̱ e kenja wa.

Wasa bia nje e mawaneye̱ wa mutaka

“Nu nu si mawamse̱ jońe̱ a be̱n so̱ṅtane̱.”​—MINIA 17:27.

Beteledi: Besengedi ba teten ba bobe be ná be bola ná o si dutea o mbad’a bwam, keka so̱ ná o lo̱ke ńolo.

  • Wasa bia mambo ma mawaneye̱ wa mutaka, o make pe̱ mabola mo̱ngo̱ ke̱ we o be bete̱medi. K’eyembilan, maka mo̱nge̱le̱ mo̱ngo̱, besengedi bo̱ngo̱ ba teten na beboledi bo̱ngo̱; e we̱li te̱ be̱, tila mo̱. O biyedi te̱ ńol’ango̱ niponda o be̱nno̱ mutaka, o mabia pe̱ ne̱ni lembe̱ mo̱. Wasa pe̱ mwano ma samba nje e mawane̱ye̱ wa mutaka. Nika e titi te̱ ná e bolane̱, wutise̱ ngińa mutaka mu be̱nno̱ omo̱ń ango̱, yen ebe tongwea na po̱ngulane̱ mbadi o mabolano̱ mambo, to̱ tongwea na te̱se̱ pond’ango̱ bwam.

  • Keka tukwa mbad’ango̱ ńa je̱ne̱ mambo. Nje e matakise̱ wa ye ná e si takise̱ nupe̱pe̱. Bato be̱se̱ ba si me̱ne̱ mambo ńai po̱. Jombweye so̱ te̱ man mo̱nge̱le̱ malalo:

    1. O si pomane̱ bale̱ bato mo̱nge̱le̱ ma bobe. Dutea ná we o mulo̱ṅ, nde moto a tomba o po̱ te̱me̱ wa oboso. Wo̱nge̱le̱ te̱ ná nu moto a bolane̱ nde mo̱nge̱le̱ ma bobe, nika ńe ná e lingise̱ wa. Nde o bolane̱ te̱ jo̱nge̱le̱ ná a ta a be̱ne̱ njo̱m a bwam, nika ńe ná e lo̱ko̱ wa teten.

    2. Dutea njika tombwane̱ weno̱ ná o busane̱ o bete̱medi weno̱. Ye ná e be̱ biso̱ lambo di bo̱bi o we̱lisane̱ mulo̱ṅ ma bwaba o do̱kita to̱ o wum’a no̱ngo̱ la ndio ke̱ di bolane̱ ni ponda o langa, to̱ o bola ebolo o inte̱rne̱t.

    3. Loma mo̱nge̱le̱ mo̱ngo̱ etum. Baise̱ wame̱ne̱ ná ‘Mo̱ nje ye o takise̱ mba tatan e me̱nde̱ te̱ nde takise̱ mba nika kie̱le̱ to̱ o mińa mi maye̱ e?’ Bia jemba mambo me mweńa buka mane̱.

Te̱se̱ ponda ońola lambo te̱

“Mambo me̱se̱ ma bolane̱ o ńai ńangame̱n na bete̱sedi ba bwam pe̱.”​—1 KORINTO 14:40.

Beteledi: Bola lambo te̱ o ponda o te̱se̱no̱.

  • Di to̱ndi ke̱ mambo ma mabolane̱ o mbad’a bwam. Lambo le ná di wana mpungu na mutaka o longe̱ lasu le nde timbise̱le̱ la bebolo na mbusa, nde di ko̱ise̱ mambo ma bola. Ke̱ka so̱ te̱ bola man mambo maba:

    1. Te̱se̱ mundango o bupe̱ pe̱ mo̱.

    2. Wasa bia nje e mabole̱ ná o timbise̱le̱ bebolo na mbusa, nde o po̱ngulane̱ pe̱ nika.

Wasa be̱ne̱ mbad’a longe̱ ńe skwe̱

“Dia diwo̱ di londi na wumse̱ di do̱li, buka mā maba ma londi na ntu na bupe̱ la ngo̱.”​—MULANGWEDI 4:6.

Beteledi: Bakom b’ebolo be ná ba s’e̱ne̱ pe̱ muse̱ṅ ma “mā [mabu] maba ma londi na ntu.” Be ná ba si be̱ne̱ pe̱ ponda to̱ ngudi o bwane̱ bepuma ba ebol’abu muńe̱nge̱.

  • Be̱ne̱ je̱ne̱ la mambo di te̱nge̱n jombwea ebolo na mo̱ni. Mo̱ni ma jita mu si mabata bonam, to̱ bole̱ mutaka. Diwengisan nde le ná le̱ne̱ne̱. Mulangwedi 5:12 mo̱ ná “Tut’a ńam’bwaṅ e si makwese̱ mo̱ iyo̱.” Ońola nika o si wasa busise̱ mo̱ni buka na nje o be̱nno̱.

  • Te̱se̱ ponda o longe̱le̱ ńolo. Mutaka mu mawo̱ye̱ ke̱ we o bola lambo o to̱ndino̱. Ja la wuma iwo̱, k’eyembilan jombwa la television, le ná di s’ongwane̱ wa.

  • O si bolane̱ belongisan tomba moyo. O si wasa son son te̱ o jombwa nga o kusi mwe̱ndi o telefon, to̱ wasa so̱lo̱ o milongwa ma bekwali o inte̱rne̱t ponda ye̱se̱. O s’ombwa mye̱ndi m’ebolo ke̱ pond’ebolo e mátomba, o sumo te̱ ke̱ lambo la tobotobo nde le.

Ombwea ja lo̱ngo̱ la bwam

“Tuna la ńolo di . . . matombwane̱.”​—1 TIMOTEO 4:8.

Beteledi: Tuna la ńolo la ponda ye̱se̱ di mongwane̱ o be̱ne̱ ja la bwam.

  • Ko̱lo̱ngo̱ne̱ o bola mambo ma mawane̱ ja la bwam. Tuna la ńolo le ná di bola ná o senge bwam, ńol’ango̱ pe̱ ńanane̱ mutaka. Da nje e mabole̱ wa ngudi, o we̱ pe̱ ná o de o ponda ńangame̱n. Wumse̱ pe̱ eyeka.

  • O si wasa bo̱le̱ mutaka tongwea na duta sika to̱ banga, to̱so̱ ńo̱ belam buka dime̱ne̱, ońolana nika ńe nde ná e batea wa mitakisan ka diboa, o ńamse̱ pe̱ mo̱ni o wasino̱ na eńang’ango̱ ya mbo̱mbo̱.

  • Mutaka mu ni pula te̱ buka wa, ala je̱ne̱ do̱kita. O si bwa iso̱n o baise̱ jongwane̱.

Te̱se̱ mambo me mweńa

‘Emba ma mena ma te̱nge̱n.’​—FILIPI 1:10.

Beteledi: No̱ngo̱ ponda o te̱se̱ mambo me wa mweńa.

  • Te̱se̱ bebolo bo̱ngo̱ bupisane̱ mweńa mao. Nik’e me̱nde̱ jongwane̱ wa o bia njika bebolo weno̱ ná o bola dibokime̱ne̱, njika mo̱ weno̱ ná o bola ombusa ponda, njika mo̱ weno̱ ná o bake̱ moto nupe̱pe̱, na njika mo̱ weno̱ ná o sumwa o mudango mo̱ngo̱.

  • Maka ne̱ni o mabolane̱no̱ pond’ango̱ ońola woki po̱. Ombusa nika, wasa ne̱ni bata bolane̱ mo̱ bwam. Etum te̱ o bino̱ ne̱ni bolane̱ pond’ango̱, mutaka mo̱ngo̱ pe̱ mu mawo̱ye̱ nde.

  • Te̱se̱ ponda ońola wumse̱. To̱ pond’ango̱ ńa wumse̱ e be̱ nde isungu, nik’e me̱nde̱ te̱ nde jongwane̱ wa o kenjise̱ ńol’ango̱ na sibise̱ pe̱ mo̱nge̱le̱.

Baise̱ jongwane̱

“Ndutu ńe moto o mulema e mańo̱so̱ mo̱, nde eyal’a muyao e makenjisane̱.”​—MINIA 12:25.

Beteledi: Byala ba muyao bena bane̱ ba malangweano̱ wa be malo̱ko̱ wa teten.

  • Kwala na moto nu maso̱ṅtane̱ wa. E ná ongwane̱ wa o be̱ne̱ je̱ne̱ la mambo le diwengisan, to̱ mo̱me̱ne̱ so̱ mwano mwe ná mongwane̱ wa. O busise̱ te̱ nje ye wa oteten, nik’e me̱nde̱ bola ná o senge bwam.

  • Wasa jongwane̱. Mo̱ we ná o bake̱ moto ebolo ewo̱, to̱ jaba ebol’ango̱ na moto nupe̱pe̱ e?

  • Mwenj’ango̱ ń’ebolo a matakise̱ te̱ wa, keka ná o po̱ngulane̱ be bete̱medi. K’eyembilan, we ná o langwea mo̱ na muyao ná nje a mabolano̱ e matakise̱ wa e? (Minia 17:27) Mambo ma si tuko te̱, we ná o wutise̱ ponda o matombise̱no̱ na mo̱ e?

Ombwea wame̱ne̱ o mbad’a mudī

“Bonam na ba be tue o mudī, ebanja janea la mo̱ń je labu.”​—MATEO 5:3.

Beteledi: Di si be̱n buka te̱ ńo̱ng’a da, mbo̱ti, na wum’a boja. Di be̱n pe̱ ńo̱ngi o mbad’a mudī. Ná di be̱ bonam, jangame̱n jemba nika, nde di wasa pe̱ londise̱ ni ńo̱ngi.

  • Muka mu mongwane̱ jita . Loba a mapula ná “o bambe̱le̱ mo̱ mutaka [mo̱ngo̱], ebanja a mombwea [wa].”(1 Petro 5:7) We ná o be̱ne̱ musango ma teten yete̱na o kane̱, nde o dutea pe̱ mambo ma mabole̱ ná o be̱ne̱ mo̱nge̱le̱ ma bwam.​—Filipi 4:6, 7.

  • Langa mambo ma masise̱le̱ wa be̱be̱ na Loba. Bete̱sedi be maso̱be̱ o nin kalati be mabusa nde o Bibe̱l ńena ni tilabe̱ o bwam ba londise̱ ńo̱ng’asu ńa mudī. Nika e mabola pe̱ “dibie̱ na so̱ṅtane̱.” (Minia 3:21) Mo̱ we ná o no̱ngo̱ bedomsedi ba langa Bibe̱l e? We ná o botea na Kalat’a Minia.