Ala o mambo mena me

Ala o ebambu a mongo

BELĒDI 4

Ne̱ni be̱ moto ńou

Ne̱ni be̱ moto ńou

BE̱ MOTO ŃOU NJE NIKA E MAPULANO̱ KWALA E?

Bato bena bou be nde ba bena beno̱ ná ba lakisane̱. Ba mabola bebolo ba bake̱no̱ babo̱ o mbad’a bwam, na o ponda ni te̱se̱be̱.

Muna e ná a botea jokwa o be̱ moto ńou, to̱ a be̱ne̱ nde mimbu misadi. Kalati Parenting Without Borders e makwala ná: “Botea na ponda bana ba mabe̱ne̱no̱ dom la myo̱di na mitanu, ba mabola nje bayedi ba malangweano̱ babo̱ ná ba bole. Ba po̱i te̱ dom la myo̱di na lo̱mbi, ba mawasa o jembilane̱ bayedi babu. O jita la bepolo, ponda bana ba mabe̱ne̱no̱ mbu mitanu to̱ samba, bayedi babu ba mabotea bola babo̱ bebolo ba mboa. To̱ná ba diano̱ ba salo, bana be ná ba bola bebolo bō̱ o mbad’a bwam.”

OŃOLA NJE BE̱ LA MOTO ŃOU LENO̱ MWEŃA E?

O bepolo bō̱, beso̱mbe̱ jita be mase̱le̱ wala ja na babo̱me̱ne̱, nde ombusa ponda be timba pe̱te̱ ja omboa bayedi babu. Ponda iwo̱, nik’e mapo̱ nde ońolana be beso̱mbe̱ be s’oko ne̱ni bolane̱ mo̱ni, ne̱ni bongwa mboa, to̱ bola mambo mape̱pe̱ ma longe̱ la buńa te̱.

Ońola nika, ye so̱ mweńa ná wokwe̱le̱ mun’ango̱ o bambe̱ m’bē̱ a me̱nde̱no̱ be̱ne̱ ke̱ a mákoka. Kalati How to Raise an Adult e makwala ná: “O s’angame̱n bolea babo̱ mambo me̱se̱ natē̱ ba po̱ dom la mbu na lo̱mbi, nde buńa bō̱ o loma babo̱ ná bale bule̱le̱ ńolo na babo̱me̱ne̱.”

NE̱NI JOUSE̱ BANA

Bake̱ babo̱ bebolo o mboa.

BETE̱SEDI BA BIBE̱L: “Ntu na ntu mu mawana muse̱ṅ.”​—Minia 14:23.

Bana basadi ba to̱ndi o bola ebolo na bayedi babu. We ná o bolane̱ ni ńo̱ngi ná o bake̱ babo̱ bebolo o mboa.

Bayedi bō̱ ba mabanga o bola nika. Ba makwala ná kana bana ba matimbane̱no̱ bebolo b’esukulu jita o mboa buńa te̱, ba s’angame̱n so̱ pe̱ batea babo̱ bebolo bepe̱pe̱.

Nde, bana bena ba mabole̱ bebolo o mboa ba matongwe̱le̱ o esukulu, ebanja bola la bebolo o mboa di mongwane̱ babo̱ o jemea na o bola nje ba mengane̱no̱ babo̱. O mbat’a nika, kalati Parenting Without Borders e makwala ná: “Di si boli te̱ bana basu epolo o jongwane̱ biso̱ ke̱ ba dia ba salo na ke̱ ba dia ba be̱n ni ńo̱ngi, be ná bo̱nge̱le̱ ná e titi mweńa ná bongwane̱ bane̱ . . . na ná bane̱ nde bangame̱n boleye̱ babo̱.”

Ka nje te̱ be byala be malee̱no̱, bana ba mabola te̱ bebolo o mboa, ba mokwa ne̱ni jongwane̱ bane̱, o mulopo ma jombwea babo̱me̱ne̱ buka te̱. Nik’e mongwane̱ pe̱ babo̱ o so̱ṅtane̱ ná be mweńa o ndabo a mbia, na ná ba mengane̱ babo̱ ná ba bole mambo mō̱.

Ongwane̱ bana bo̱ngo̱ o lembe̱ betune̱ ba mawuse̱ mabu.

BETE̱SEDI BA BIBE̱L: “Senga malea, kasa pe̱ jome̱le̱, ná o tate be̱ dibie̱ ombusa ponda.”​—Minia 19:20.

Bana bo̱ngo̱ ba boli te̱ lambo la bobe, o si wasa o kudumane̱ nje ba bolino̱. K’eyembilan mun’ango̱ a ńamse̱ te̱ lambo la moto, angame̱n baise̱ milakisan, na yen ebe sawa to̱ po̱ngulane̱ nje a ńamse̱no̱.

Bana bo̱ngo̱ boko te̱ o lembe̱ betune̱ ba mawuse̱ mabu, nik’e me̱nde̱ jongwane̱ babo̱

  • ná ba langwe mbale̱, bembe pe̱ mawuse̱ mabu

  • ná ba si sa bato bape̱pe̱

  • ná ba si wasa o sunga ńolo

  • ná ba baise̱ milakisan yete̱na nik’e mapula