YƐ KAARA VELAA!
Teɛroŋ Gyɛre Yɛlɛ Dɔɔnɛɛ Baapaalba Kpoŋ Zie Zaa—Wala Ka A Baabole Yeli Kyaare A Yɛlɛ Ŋa?
Atɛnɛɛ Daare, February 13, 2023, Centers for Disease Control and Prevention (CDC) tomazie naŋ be United States paaloŋ sɛgɛɛ duoro mine a kyaare baapaalba naŋ be United States of America paaloŋ teɛroŋ poɔ laafeeloŋ yɛlɛ. Ba yeleeŋ ka baapaalba naŋ be high school kɔɔ poɔ lezaayi poɔ maŋ sããmeŋ ka ba enne meŋ kyoɔre yaga zaa wagre kɔɔroo mine poɔŋ.
Dr. Kathleen Ethier, naŋ e director of CDC’s Division of Adolescent and School Health (DASH) yeleeŋ ka, “Aneazaa ka baapaalba taaɛ teɛroŋ gyɛre yɛlɛ naŋ dɔɔnɔ ba aŋa yuomo 10 naŋ pare, kyɛ pampana ŋa la saŋa na pɔgsaree naŋ taa teɛroŋ gyɛre yɛlɛ a gaŋ saŋa zaa naŋ pare. A pɔgsaree ŋa mine maŋ boɔrɔŋ ka ba ko ba menne, ka ba mine meŋ maŋ mɔɔ faaŋ ka ba e lɛ.”
A duoro ba naŋ sɛge na yeleeŋ ka:
A yi pɔgsaree pie zaa poɔŋ, ba maŋ ferɛɛ ba bonyeni a gaŋ ne o saŋa na oŋ ba boɔrɔ lɛ. Dr. Ethier yeleeŋ ka, “A yɛlɛ ŋa ba soma fẽẽ zaa. Pɔgsaree 10 zaa ho naŋ baŋ, ba fere gaŋnɛɛ ba bonyeni kyɛbee a gaŋ lɛ gba.”
A kyɛre fẽẽ ka pɔgsaraa 1 naŋ be pɔgsaree 3 poɔŋ maŋ teɛrɛ o meŋɛ nyɔvore iribo yɛlɛ nimizeɛ̃.
A kyɛre fẽẽ ka pɔgsaree 3 naŋ be pɔgesaree 5 poɔŋ maŋ taa posããnaa kyɛbee eŋkyoɔre wagre zaa.
A yɛlɛ ŋa zaa eɛ posãã yɛlɛ. Baapaaloŋ saŋa seŋ ka o e eŋyuo ane popeɛloŋ saŋa. Boŋ na toɔ̃ soŋ baapaalba ka ba toɔ̃ are teɛroŋ gyɛre noɔreŋ zenɛ ŋa? Wala ka a Baabole yeli?
A Baabole taaɛ kawane naŋ na toɔ̃ soŋ baapaalba
A Baabole yeleeŋ peɛlaaŋ ka te saŋa ŋa na eɛ wagre kpeɛne saŋa. A Baabole yeleeŋ ka “zie na maaleŋ eɛ kpeɛŋaa yaga zaa” te saŋa ŋaŋ. (2 Timoti 3:1-5) Kyɛ, a Baabole taaɛ kawaŋ-sonne naŋ toɔ̃ soŋ baapaalba turituri naŋ be a donɛɛ lombori zaa baŋ toɔ̃ are yelkpeɛne ba naŋ tuoro noɔreŋ. Ho na baŋ kannɛɛ a Baabole kawane yi a yelzuri ŋa poɔŋ.
Yɛlɛ naŋ na toɔ̃ soŋ baapaalba naŋ teɛrɛ ba nyɔvore iribo yɛlɛ
What if I Don’t Want to Live Anymore? (Wala Aŋ Seŋ Ka N E Ka Maaŋ Wa Teɛrɛ N Nyɔvore Iribo Yɛlɛ?)
I Want to Die—Can the Bible Help Me When I Have Suicidal Thoughts? (A Baabole Na Toɔ̃ Soŋ Maŋ Ka Maaŋ Teɛrɛ N Nyɔvore Iribo Yɛlɛ Bee?)
Why Go On? (Bonso Aŋ Seŋ Ka N Naŋ Bebe A Voorɔ?)
Yɛlɛ naŋ na toɔ̃ soŋ baapaalba naŋ taa teɛroŋ gyɛre, posããna, kyɛbee ka yɛlɛŋ wa dɔɔnɔ ba
How Can I Deal With Depression? (Boŋ Na Toɔ̃ Soŋ Ma Ka N Toɔ̃ Are N Teɛroŋ Gyɛre Noɔreŋ?)
How Can I Avoid Negative Thinking? (Wala Maŋ Na Toɔ̃ E A Tage N Meŋɛ Yi Teɛroŋ Faare Eŋɛŋ?)
How Can I Deal With Anxiety? (Wala Maŋ Na Toɔ̃ E A Are Eŋkyere Noɔreŋ?)
How Can I Control My Emotions? (Wala Maŋ Na Toɔ̃ E A Toɔ̃nɔ Nyɔgrɔ N Meŋɛ?)
From Sad to Glad (vidio ba naŋ drɔɔ boma a de maale neŋ)
Yɛlɛ naŋ na toɔ̃ soŋ baapaalba ba taaba naŋ dɔgrɔ kyɛbee a maŋ tu intanɛt zu kyɛ dɔgrɔ ba
What if I’m Being Bullied? (Wala Aŋ Seŋ Ka N E Ka Neɛ Kaŋaŋ Wa Iri O Nimiri Eŋ Ma A Dɔgrɔ Ma?)
What if I’m Being Cyberbullied? (Wala Aŋ Seŋ Ka N E Ka Neɛ Kaŋaŋ Wa Tu Intanɛt Zu A Erɛ Ma Yɛlɛ Naŋ Ba Seŋ Neŋ?)
Beat a Bully Without Using Your Fists (vidio ba naŋ drɔɔ boma a de maale neŋ)
Yɛlɛ naŋ na toɔ̃ soŋ baapaalba noba naŋ boɔrɔ ka ba fere gaŋne ba
How Can I Deal With Sexual Harassment? (Wala Aŋ Seŋ Ka N E Ka Neɛ Kaŋaŋ Wa Boɔrɔ Ka O Fere Gaŋne Ma?)
What Should I Know About Sexual Assault?—Part 1: Precautions (Bo Yɛlɛ Aŋ Seŋ Ka N Baŋ A Kyaare Noba Naŋ Na Boɔrɔ Ka Ba Fere Gaŋne Ma?—Kyɛlee 1: Yɛlɛ Naŋ Seŋ Ka Ho Daŋ De Weɛ E)
What Should I Know About Sexual Assault?—Part 2: Recovery (Bo Yɛlɛ Aŋ Seŋ Ka N Baŋ A Kyaare Noba Naŋ Na Boɔrɔ Ka Ba Fere Gaŋne Ma?—Kyɛlee 2: Yɛlɛ Naŋ Na Toɔ̃ Soŋ Bo)
A Baabole taaɛ kawaŋ-sonne naŋ na toɔ̃ soŋ bidɔgreba
A Baabole taaɛ kawaŋ-sonne naŋ na toɔ̃ soŋ bidɔgreba ka ba de sommo naŋ seŋ neŋ ko ba biiri naŋ tuoro yelkpeɛne. Ho na baŋ nyɛɛ a Baabole kawane ŋa yi a yelzuri ŋa poɔŋ.
Teen Depression—Why? What Can Help? (Bonso Ka Baapaalba Teɛroŋ Maŋ Gyɛre? Boŋ Na Toɔ̃ Soŋ Ba?)
When Your Teenage Daughter Is Stressed Out (Saŋa Na Yɛlɛ Naŋ Wa Dɔɔnɔ Ho Pɔgeyaa Naŋ E Baapaalaa)
What if My Child Is Being Bullied? (Wala Aŋ Seŋ Ka N E Ka Neɛ Kaŋaŋ Wa Iri O Nimiri Eŋ N Bie A Dɔgroo?)
When Your Teenager Self-Injures (Saŋa Na Ho Bie Naŋ E Baapaalaa Naŋ Wa Baŋ Kyɛ Pere O Meŋɛ)
Children and Social Media—Part 1: Should My Child Use Social Media? (Bibiiri Ane Intanɛt Zu Dama Diibu Ziiri—Kyɛlee 1: Aseŋ Ka N Bie Maŋ Gɛrɛ A Intanɛt Dama Diibu Ziiri Ŋa Bee?)
Children and Smartphones—Part 1: Should My Child Have a Smartphone? (Bibiiri Ane Smartphones—Kyɛlee 1: Aseŋ Ka N Tere Sori Ka N Bie Taa Smartphone Bee?)