Za aha birimu

Za ahari Ebirimu

Etawuni ya Nineve ekaba erimu ebyombeko birungi

Waba nokimanya?

Waba nokimanya?

Ni enki ecahikire ahari Nineve bwanyima y’obwire bwa Yona?

OMU myaka ya za 670 M.Y., Ashuri ekaba obugabe buhango omu nsi. Ibikiro ry’omuri Bungereza rikagamba ngu: “Obwo bugabe bukaba niburuga omu burengerwizoba bwa Kupuro buhika omu burengerwizoba bwa Irani kandi hariho obwire obu yabire eri kutegeka na Misiri.” Etawuni yayo nkuru, eyabire eri kwetwa Nineve, ni yo eyabire eri mpangu omu nsi. Hakaba hariyo obusitani burungi, ebyombeko birungi, n’amabikiro mahango g’ebitabo. Ebyabire bihandikire aha bisika by’omuri Nineve ya kare, bikaba nibyereka ku omugabe Ashurbanipal, na we yabire ari kweyeta omugabe w’ensi nk’abandi bagabe bona ba Ashuri. Omuri obwo bwire abantu bakaba nibareba ku hatine ori kubasa kusingura Ashuri na Nineve.

Obugabe bwa Nyinensi bwa Ashuri bukaba buri obugabe buhango omu nsi omuri obwo bwire

Konka Ashuri ku yamazire kugira amani mingi munonga, omuhanuzi wa Yehova ori kwetwa Zefaniya akagamba ati: ‘[Yehova] azacwecereza [Ashuri], ahindure Nineve amatongo, ebe ensi ekarangatine nk’obutayo bw’omushenyi.’ Omuhanuzi wa Yehova ori kwetwa Nahumu na we akongeraho ati: ‘Nimunyage efeza, munyage n’ezabu! Etawuni yashenyuka, yaba amatongo! Kandi abari kureba bona baryakunuga, bakuhunge, bagire bati: Nineve ebire amatongo!’ (Zef 2:13; Nah 2:9, 10; 3:7) Abantu ku bahurire obwo buhanuzi, bakebuza ngu: ‘Mbehi eco kikabasika? Mbehi hine ori kubasa kusingura Ashuri?’ Bakaba nibareba ku eco kitari kubasika.

Nineve ekahinduka amatongo!

Konka bwanyima, hakabaho ekintu eki babire batetegwire! Aha muheru gw’ekinyigana ca mushanju M.Y., Ashuri ekasingurwa n’Abanyababuloni n’Abamedi. Abantu bakafuruka baruga omuri Nineve kandi bwanyima bakebwa ku habireho eyo tawuni! Tukuratize oku ekitabo c’omu ibikiro ry’ebitabo ry’omuri New York cabigambire, “etawuni ya Nineve abantu bakayebwa, basigara bari kuyishoma omuri Bibuli.” Tukuratize ebi ekitongore kimwe ekiri kugamba aha bya Bibuli cagambire omu myaka ya za 1800, “tihariho omuntu n’omwe owabire ari kwijuka ahu etawuni ya Ashuri yabire eri.” (Biblical Archaeology Society Online Archive) Konka omu mwaka gwa 1845, omunyabwenge ori kwetwa Austen Henry Layard akatandika kurondesa ahu amatongo g’etawuni ya Nineve gabire gari. Ebi yabwine bikereka ku Nineve yabire eri etawuni ndungi.

Okuhikirira k’obuhanuzi oburi kugamba ahari Nineve nikutuma twayesiga tutari kubanganisa ku n’obuhanuzi bw’omuri Bibuli, oburi kugambwa ku obutegeki oburiho omuri obu bwire burije kucwecerezibwa, na bwo burije kuhikirira.—Dan 2:44; Kush 19:15, 19-21.