SI Jose masulub-ong milingi sa sidlakan, nga nangandoyng makaikyas sa panon sa mga negosyante. Anaa ra sa luyo sa mga bungtod ang iyang pinuy-anan sa Hebron. Ang iyang amahang si Jacob mopahulay nianang gabhiona nga wa gyoy kalibotan sa nahitabo sa iyang paboritong anak. Apan dili na makauli si Jose; basin ganig dili na gyod niya makita pag-usab ang iyang minahal nga amahan. Gibantayan siya sa mga negosyante samtang ilang gipasubay ang ilang mga kamelyo diha sa naandang dalan pahabagatan. Sila nay nanag-iya kang Jose, ug kanunay silang nagtan-aw niya. Para nila, kini nga batan-on samag bili sa humot nga mga tagok ug lana nga ilang ikabaligyag mahal sa Ehipto.

Lagmit mga 17 anyos si Jose niadto. Handurawa siya nga midiyong pagtan-aw sa kasadpan, sa mosalopay nga adlaw sa Dakong Dagat. Samag nahugno ang iyang kalibotan. Dili siya katuo nga hapit siya patya sa iyang mga igsoon ug dayon gibaligya ingong ulipon. Tingali wa gyod kapugngi ni Jose ang iyang mga luha. Wala siya mahibalo kon unsay mahitabo niya.

Nganong nahitabo man ni kang Jose? Unsay atong makat-onan sa pagtuo niini nga batan-on nga gidumtan ug gisalikway sa kaugalingon niyang mga igsoon?

Gikan si Jose sa dako kaayong pamilya, apan dili malipayon ug walay panaghiusa. Ang paghubit sa Bibliya sa pamilya ni Jacob maoy klarong ebidensiya nga dili maayog epekto ang poligamiya—kostumbre nga dugay nang gitugot sa Diyos sa iyang katawhan, hangtod nga gibalik sa iyang Anak ang orihinal nga sukdanan sa pagbaton ug usa lang ka asawa. (Mateo 19:4-6) Si Jacob may mga 14 ka anak sa upat ka babaye—sa iyang duha ka asawa nga si Lea ug Raquel, ug sa ilang mga sulugoon, si Zilpa ug Bilha. Sa sinugdan pa lang, ang maanyag nga si Raquel gyod ang gihigugma ni Jacob, dili si Lea, ang magulang ni Raquel kinsa napugos siya sa pagpakigminyo. Ang duha ka babaye nagsinahay, mao nga apektado sab ang ilang mga anak.—Genesis 29:16-35; 30:1, 8, 19, 20; 37:35.

Dugayng panahon nga baog si Raquel, ug sa pagpanganak niya kang Jose, kini nahimong paboritong  anak sa tigulang nang si Jacob. Pananglitan, dihang ang pamilya nakigkita kang Esau, ang igsoon ni Jacob nga buot mopatay niya, gibutang ni Jacob si Raquel ug ang batang si Jose sa labing luwas nga puwesto, sa luyo sa iyang dakong pamilya. Lagmit di gyod malimtan ni Jose kadtong adlawa nga gikulbaan sila. Hunahunaa sab ang iyang gibati nianang buntaga, nga natingala kon nganong nagtakiang ang iyang baskog pa nga amahan. Seguradong nahingangha siya pagkahibalo nga sa miaging gabii ang iyang amahan nakiglayog sa usa ka kusgang anghel! Ngano kaha? Kay buot ni Jacob nga panalanginan siya ni Jehova nga Diyos. Ingong ganti, ang ngalan ni Jacob giilisan ug Israel. Usa ka nasod ang magdala sa iyang ngalan! (Genesis 32:22-31) Ngadtongadto, nahibaloan ni Jose nga ang mga tribo nianang nasora maggikan sa mga anak ni Israel!

Sa ulahi, nasinati sa batan-ong si Jose ang kasakit dihang sayong namatay ang iyang minahal kaayong inahan. Namatay kini dihang nanganak sa iyang manghod, si Benjamin. Naguol pag-ayo ang iyang amahan. Handurawa si Jacob nga nagpahid sa mga luha ni Jose samtang naghupay niya sa paglaom nga nakapahupay sab kaniadto sa lolo ni Jacob nga si Abraham. Natandog gyod si Jose pagkahibalo nga may adlaw ra nga banhawon ni Jehova ang iyang inahan! Lagmit mas milalom pa ang gugma ni Jose sa mahinatagon nga “Diyos . . . sa mga buhi.” (Lucas 20:38; Hebreohanon 11:17-19) Pagkamatay sa iyang asawa, mas gipangga pa ni Jacob ang iyang duha ka anak kang Raquel.—Genesis 35:18-20; 37:3; 44:27-29.

Daghang bata ang mag-abusar o ma-spoiled kon pakitaag espesyal nga pagtagad. Apan nakakat-on si Jose sa daghang maayong kinaiya sa iyang ginikanan. Naugmad niya ang lig-ong pagtuo ug lalom nga pagsabot kon unsay husto ug sayop. Sa edad nga 17, siya nagtabang sa uban niyang magulang sa pagbantay ug karnero. Apan namatikdan niya nga duna silay gihimong dili maayo. Ihilom na lang kaha niya kini aron makuha ang ilang pabor? Kon unsa may iyang gibati, gihimo niya kon unsay husto. Misumbong siya sa iyang amahan. (Genesis 37:2) Lagmit nga tungod sa maong kaisog mas nakadayeg si Jacob sa iyang pinanggang anak. Pagkamaayong panig-ingnan para sa Kristohanong mga batan-on! Kon buot nimong isekreto ang seryosong sala sa imong igsoon o higala, maalamong sundogon si Jose ug seguroang mahibalo niini kadtong anaa sa posisyon nga motabang sa nakasala.—Levitico 5:1.

Makakuha sab tag leksiyon sa pamilya ni Jose. Bisag dili daghag asawa ang tinuod nga mga Kristohanon karon, daghan nila ang may mga stepfamily tungod sa ilang pagminyo pag-usab. Atong makita sa pamilya ni Jacob nga ang paboritismo ug pagpihigpihig dili makapahiusa sa pamilya.  Angayng ipakita sa maalamong mga ginikanang may stepfamily nga ilang gihigugma ang tanan nilang anak, nga ang matag usa may talagsaong mga hiyas, ug ang matag usa makaamot sa kalipay sa pamilya.—Roma 2:11.

Posible nga kay gibarogan ni Jose kon unsay husto, gipasidunggan siya ni Jacob. Iya kining giregalohan ug espesyal nga besti. (Genesis 37:3) Bisag nailhan kini nga may badlisbadlis o daghag kolor, posible nga usa kini ka taas ug eleganteng besti, nga motabon sa mga bitiis ug bukton. Lagmit kining klaseha sa besti ang ginasul-ob sa mga prominente o prinsipe.

Maayog intensiyon si Jacob, ug natandog gyod si Jose sa pagtagad ug pagmahal sa iyang amahan. Apan kini nga besti maghatag niyag dakong problema. Hunahunaa nga ang batan-on tigbantayg karnero, usa ka hago nga trabaho. Handurawa siya nga nagsul-ob ug harianong besti samtang naglakawlakaw sa kasagbotan, nagsakasaka sa kabatoan, o nagtangtang ug karnero nga nasangit sa kasampinitan. Ang nakalisod pa, unsa kahay bation sa mga magulang ni Jose inigkakita nila sa espesyal nga besti?

Ang Bibliya mitubag: ‘Pagkakita sa iyang mga igsoong lalaki nga gihigugma siya sa ilang amahan labaw sa tanan niyang mga igsoon, sila nagsugod sa pagdumot kaniya, ug sila wala makahimo sa pagsulti kaniya nga madinaiton.’ * (Genesis 37:4) Masabtan ra man nganong masina sila kang Jose, pero dili maalamon nga magpadaog sila nianang makadaot nga pagbati. (Proverbio 14:30; 27:4) Duna bay higayon nga nasina sab ka dihang nadawat sa uban ang pagtagad o pasidungog nga imong gitinguha? Hinumdomi ang mga igsoon ni Jose. Tungod sa ilang kasina nakahimo silag butang nga gibasolan nila sa ulahi. Ang ilang ehemplo magpahinumdom sa mga Kristohanon nga mas maalamong “magmaya uban sa mga tawong nagmaya.”—Roma 12:15.

Seguradong namatikdan ni Jose ang kasuko sa iyang mga igsoon. Nakahunahuna kaha siya nga tagoan na lang ang iyang besti kon naa sila? Posible. Apan hinumdomi nga buot ni Jacob nga ang besti magsilbing ilhanan sa iyang pag-uyon ug gugma. Gusto ni Jose nga magpabilin ang pagsalig sa iyang amahan kaniya, busa pirme niya kining gisul-ob. Makakat-on kita sa iyang gihimo. Bisag way pinalabi ang atong langitnong Amahan, usahay hatagan niyag linaing pagtagad ug panalangin ang iyang maunongong mga alagad. Dugang pa, gisugo niya sila nga magpalahi gikan niining daotan ug imoral nga kalibotan. Sama sa espesyal nga besti ni Jose, ang panggawi sa tinuod nga mga  Kristohanon maoy nakapalahi nila sa uban. Usahay ang maong panggawi makapukawg kasina ug kasuko. (1 Pedro 4:4) Angay bang tagoan sa usa ka Kristohanon ang iyang tinuod nga ilhanan ingong alagad sa Diyos? Dili, sama nga wala tagoi ni Jose ang iyang besti.—Lucas 11:33.

Wala madugay, may duha ka talagsaong damgo si Jose. Sa unang damgo, nakita ni Jose ang iyang kaugalingon ug ang iyang mga igsoon nga tagsatagsang nagbugkos ug mga uhay. Apan ang uhay sa iyang mga igsoon milibot sa iyang uhay ug nangyukbo niini samtang kini nagpabiling nagbarog. Sa ikaduhang damgo, ang adlaw, bulan, ug 11 ka bituon nangyukbo kang Jose. (Genesis 37:6, 7, 9) Unsay buhaton ni Jose niining katingalahan ug tin-awng mga damgo?

Gikan kang Jehova nga Diyos ang maong mga damgo. Kini maoy mga tagna ug gusto sa Diyos nga ipahibalo ni Jose ang mensahe niini. Sa diwa, himoon ni Jose ang ginabuhat sa mga propeta dihang magpahayag ug mga mensahe ug paghukom sa Diyos ngadto sa Iyang daotang katawhan.

Mataktikanhong miingon si Jose sa iyang mga igsoon: ‘Palihog, pamati niining akong damgo.’ Nasabtan sa iyang mga igsoon ang iyang damgo, ug wala gyod sila makaangay niini. Sila mitubag: “Ikaw ba gayod diay magahari ibabaw kanamo?” Ang asoy nagpadayon: “Busa sila nakakaplag ug bag-ong hinungdan sa pagdumot kaniya tungod sa iyang mga damgo ug tungod sa iyang mga pulong.” Dihang gisulti ni Jose sa iyang amahan ug mga igsoon ang iyang ikaduhang damgo, wala gihapon sila makaangay niini. Atong mabasa: “Ang iyang amahan nagbadlong kaniya ug nag-ingon kaniya: ‘Unsay kahulogan niining damgo nga imong gidamgo? Ako ba diay ug ingon man ang imong inahan ug ang imong mga igsoong lalaki manganhi gayod ug mangyukbo sa yuta kanimo?’” Hinuon, nagsigeg hunahuna niini si Jacob. Nakigkomunikar ba kaha si Jehova kang Jose?—Genesis 37:6, 8, 10, 11.

Dili si Jose ang una o ulahing alagad ni Jehova nga gilutos tungod sa pagpahayag ug mensahe nga dili madawat sa mga tawo. Si Jesus ang kinalabwan sa mga tigpahayag niana. Giingnan niya ang iyang mga sumusunod: “Kon sila naglutos kanako, sila magalutos usab kaninyo.” (Juan 15:20) Ang tanang Kristohanon daghag makat-onan sa pagtuo ug kaisog sa batan-ong si Jose.

Wala madugay human niadto, gisugo ni Jacob si Jose nga adtoon ang iyang mga magulang. Sila nagbantay ug mga karnero didto sa amihanan duol sa Sekem, diin sila bag-o pang nakig-away. Siyempre nabalaka si Jacob sa iyang mga anak maong iyang gipadala si Jose sa pagsusi kanila. Unsa kahay gibati ni Jose? Nahibalo siya nga mas nagdumot sila kaniya karon! Unsa kahay reaksiyon nila kon siyay moadto didto ingong tigpamaba sa ilang amahan? Bisan pa niana, misugot si Jose.—Genesis 34:25-30; 37:12-14.

Layo kadto nga pagbaktas—upat o lima ka adlaw tanan. Ang Sekem maoy mga 80 kilometros amihanan sa Hebron. Pero pag-abot sa Sekem, namalhin diay ang iyang mga igsoon sa Dotan, mga 22 kilometros o kapin pa paamihanan. Sa nagkaduol na si Jose sa Dotan, nakita siya sa iyang mga igsoon. Misurok dayon ang ilang dugo. Ang asoy nag-ingon: “Sila miingon sa usag usa: ‘Tan-awa! Ania na kanang magdadamgo. Ug karon dali ug atong patyon siya ug ihulog siya ngadto sa usa sa mga gahong-sa-tubig; ug kita magaingon nga usa ka mapintas nga ihalas nga mananap ang mitukob kaniya. Unya atong tan-awon kon unsay mahitabo sa iyang mga damgo.’” Apan gikombinsir ni Ruben ang iyang mga igsoon nga ihulog lang nga buhi si Jose sa gahong, kay plano niyang luwason ra kini.—Genesis 37:19-22.

Si Jose miduol kanila ug nanghinaot nga maayo ra ilang pagtagad. Pero giatake na hinuon siya sa iyang mga igsoon—gihukasan siya sa iyang espesyal nga besti, giguyod paingon sa gahong nga way tubig, ug gihulog! Nakugang kaayo si Jose; naningkamot siyang motindog ug mokatkat pero dili siya makahimo. Gamayng kahayag lang ang iyang makita samtang nagkahinay ang tingog sa iyang mga igsoon. Siya misinggit ug nagpakiluoy nila  apan wala siya tagda. Nakaako pa silag kaonkaon sa duol. Samtang wala pa si Ruben, nagplano na sab silang patyon si Jose, pero gikombinsir sila ni Juda nga ibaligya na lang siya sa molabay nga mga negosyante. Duol ang Dotan sa ruta sa mga negosyante paingon sa Ehipto, ug pagkataudtaod nangagi ang mga Ismaelinhon ug Midianhon. Sa wala pa makabalik si Ruben, gibaligya nila ang ilang igsoon ingong ulipon sa kantidad nga 20 ka siklo. *—Genesis 37:23-28; 42:21.

Balikan nato ang sinugdanan niini nga asoy. Samtang si Jose gidala paingon sa Ehipto, daw nawala kaniya ang tanan. Siya napugos nga mabulag sa iyang pamilya! Sa daghang tuig, wala siyay kasayoran bahin nila—sa kaguol ni Ruben nga wala na si Jose sa iyang pagbalik; sa kasubo ni Jacob dihang gipatuo siyang namatay ang iyang pinanggang anak; sa iyang lolo nga si Isaac nga buhi pa; ug sa iyang pinanggang manghod nga si Benjamin. Apan wala na ba gyoy nahibilin kang Jose?—Genesis 37:29-35.

Naa pay nahibilin kang Jose nga di gyod makuha sa iyang mga igsoon: ang iyang pagtuo. Nakaila siya pag-ayo sa iyang Diyos, si Jehova, ug walay makawala niana—dili ang pagkabulag sa pamilya, ang kalisdanan sa pagkabihag samtang nagpanaw paingon sa Ehipto, ug bisan ang kaulawan nga ibaligya ingong ulipon sa datong Ehiptohanon nga si Potipar. (Genesis 37:36) Ang pagtuo ug determinasyon ni Jose nga magpabiling suod sa iyang Diyos mas milig-on pa bisan sa maong mga kalisdanan. Sa umaabot nga mga artikulo, atong tan-awon kon sa unsang paagi ang maong pagtuo naghimo kang Jose nga mas mapuslanon sa iyang Diyos, si Jehova, ingon man sa iyang nagkalisod nga pamilya. Pagkamaalamon nga atong sundogon ang pagtuo ni Jose!