Bisag bata pa ang imong anak, makamatikod tingali siya nga gigamit sa pipila ang kolor sa panit o nasyonalidad ingong rason sa pagtratar sa uban sa lahi nga paagi. Unsaon nimo pagtabang ang imong anak aron dili maimpluwensiyahan sa uban nga naay diskriminasyon sa rasa? Unsay puwede nimong himoon kon mahimo siyang biktima sa diskriminasyon sa rasa?

Niining artikuloha

•  Kon unsaon nimo pagpakig-estorya sa imong anak bahin sa rasa

•  Kon unsaon nimo pagpatin-aw sa imong anak ang bahin sa diskriminasyon sa rasa

•  Kon unsaon nga mahimong maayong ehemplo

•  Kon ang imong anak biktima sa diskriminasyon

 Kon unsay imong isulti. Ang mga tawo sa tibuok kalibotan lainlaig hitsura ug kostumbre. Tungod niini, naay mga tawo nga dili maayog pagtratar sa uban tungod sa ilang hitsura ug linihokan.

 Pero ang Bibliya nagtudlo nga ang tanang tawo usa rag kagikan. Sa ato pa, paryente ra tang tanan.

 “Among nakat-onan nga kon ang mga anak makig-uban sa mga tawo nga lainlain ug rasa, sila mismo makakat-on nga ang matag tawo angayng higugmaon ug tahoron.”—Karen.

 Moabot ang panahon nga ang imong anak makadungog ug balita bahin sa mga hate crime o ubang panghitabo bahin sa diskriminasyon sa rasa. Unsaon nimo pagpatin-aw kon unsay nagakahitabo? Nagdepende na sa edad sa imong anak.

•   Preschooler. “Ang gagmayng bata makamatikod na kon unsay patas ug dili patas,” miingon si Dr. Allison Briscoe-Smith, nga gikutlo sa magasing Parents. “Maayo na nga kahigayonan nga hisgotan uban nila ang bahin sa inhustisya.”

•   Dili pa tin-edyer. Ang mga bata nga nag-edad ug 6 hangtod 12 daghag pangutana, ug usahay lisod ang ilang pangutana. Paningkamoti nga matubag ni kutob sa imong maarangan. Pakig-estorya sa imong anak bahin sa ilang nakita sa eskuwelahan, TV, ug Internet, ug gamita ni nga kahigayonan aron ipatin-aw nga sayop ang diskriminasyon sa rasa.

•   Tin-edyer. Ang mga tin-edyer makasabot na sa komplikadong mga isyu. Busa maayo ni nga kahigayonan nga maestoryahan ninyo sa imong anak ang mga balita bahin sa diskriminasyon sa rasa.

 “Giestoryahan namo ang among mga anak bahin sa diskriminasyon sa rasa kay posibleng ila ning makita o maeksperyensiyahan pag-abot sa panahon, bisag asa pa sila magpuyo. Kon dili nila ni makat-onan sa balay, basin masundog nila ang panghunahuna sa uban. Daghang sayop nga impormasyon ang puwedeng itudlo sa uban ngadto sa among mga anak ug patuohon sila nga mao ni ang husto.”—Tanya.

 Ang mga anak makakat-on sa ehemplo sa mga ginikanan, maong importante nga hunahunaon nimo pag-ayo kon unsay imong isulti ug buhaton. Pananglitan:

•   Ginahimo ba nimong kataw-anan ang mga tawo nga lahig rasa o ginainsulto sila? “Ang imong mga anak nagtan-aw ug naminaw nimo ug seguradong sundogon ka nila,” miingon ang American Academy of Child and Adolescent Psychiatry.

•   Ganahan ba kang makig-uban sa mga tawo nga lahig rasa? Ang pediatrician nga si Alanna Nzoma miingon: “Kon gusto nimo nga ang imong mga anak . . . [maayog] relasyon sa mga tawo nga lahig kagikan, kinahanglang makita nila nga ingon ana ka.”

 “Sulod sa daghang tuig, ang among pamilya nag-abiabig mga bisita gikan sa lainlaing bahin sa kalibotan. Nahibaloan namo ang bahin sa ilang pagkaon ug musika, ug nakasul-ob pa gani mi sa ilang tradisyonal nga sinina. Dihang makig-estorya mi sa among mga anak bahin sa mga tawo, dili mi magpokus sa ilang rasa. Ug dili namo ipanghambog ang among kultura.”—Katarina.

 Bisag daghan ang maghisgot bahin sa pagkapatas, grabe gihapon ang diskriminasyon sa rasa. Nagpasabot ni nga ang imong anak posibleng makasinatig dili maayong pagtratar, ilabina kon giisip sa uban nga bahin siya sa usa ka gamayng tribo o grupo. Kon mahitabo na . . .

 Sayra ang tanang detalye. Gituyo ba sa maong tawo ang iyang gihimo o wala lang niya hunahunaa ang epekto niini? (Santiago 3:2) Kinahanglan ba siyang estoryahon sa iyang gihimo o puwede ra ning palabyon?

 Klaro nga kinahanglang makataronganon ta. Ang Bibliya naghatag ug maalamong tambag: “Ayawg kasuko dayon.” (Ecclesiastes 7:9) Ang diskriminasyon sa rasa dili angayng ibalewala, pero wala na magpasabot nga kon naay manginsulto o magtratar nimo sa dili maayong paagi gidumtan na niya ang imong rasa.

 Siyempre, ang matag situwasyon managlahi, busa sayra ang tanang detalye sa dili pa ka modesisyon kon unsay angayng himoon.

 Dihang mahibaloan na nimo ang tanang detalye, pangutan-a ang kaugalingon:

•   ‘Makaayo ba sa akong anak kon hunahunaon niya nga ang tanang tawo naay diskriminasyon sa rasa ug nga matag higayon nga naay manginsulto niya tungod na sa iyang rasa?’

•   ‘Makaayo ba sa akong anak kon sundon niya ang tambag sa Bibliya: “Ayawg tagda ang matag pulong nga gisulti sa mga tawo”?’—Ecclesiastes 7:21.

 Komosta kon gituyo kini? Tabangi ang imong anak nga masabtan nga ang situwasyon puwedeng moarang-arang o mosamot depende sa iyang reaksiyon. Usahay ang tawo nga nangyagayaga, nang-bully, o nanginsulto gusto lang makakita kon unsay imong reaksiyon. Niini nga mga situwasyon, mas maayo nga maghilom na lang.

 Sa laing bahin, puwedeng estoryahon sa imong anak ang maong tawo kon dili ra siya mameligro sa pagbuhat niini. Puwedeng isulti sa imong anak (sa buotang paagi), “Dili man to maayo ang imong gisulti (o gihimo).”

 Komosta kon gusto nimong ireport ang nahitabo? Kon ang imong anak nameligro o kon para nimo dili angayng palabyon ang nahitabo, puwede nimo ning ireport sa mga opisyales sa eskuwelahan o bisan sa mga polis kon gikinahanglan.