Nahuman na ang gubat, ug nahilom na ang Walog sa Elah. Hapon na kadto, ug gipalidpalid sa hangin ang mga tabil sa tolda sa nagkampong mga sundalo. Si Haring Saul nakigtigom sa pipila sa iyang mga sundalo. Ang iyang panganayng anak, si Jonatan, apil sa mga nagtigom, ug dihay batan-on nga magbalantayg karnero nga eksayted nga nag-estorya sa nahitabo. Ang batan-on mao si David, ug dasig kaayo siyang nag-estorya. Si Saul naminaw pag-ayo kang David. Pero unsay gibati ni Jonatan? Daghan na siyag nadaog nga gubat kay dugay na siyang sundalo ni Jehova. Pero niining higayona, ang kadaogan dili iyaha, kondili sa batan-ong si David. Napatay ni David ang higanteng si Goliat! Nasina ba si Jonatan sa pagdayeg nga gihatag kang David?

Tingali dili ka makatuo sa reaksiyon ni Jonatan. Atong mabasa: “Pagkahuman sa panagsultihanay ni David ug Saul, si Jonatan ug David nahimong suod nga managhigala, ug si Jonatan nahigugma kaniya sama sa iyang kaugalingon.” Gihatag ni Jonatan kang David ang iyang kaugalingong mga hinagiban, apil ang iyang pana. Dili ni bastabasta nga regalo, kay ilado si Jonatan nga hawod mopana. Gawas pa niana, si Jonatan ug David naghimog pakigsaad, o seryosong kasabotan, nga nakapasuod nila ingong managhigala nga andam magtinabangay.​—1 Samuel 18:1-5.

Kanay sinugdanan sa usa sa pinakanindot nga panaghigalaay nga gihisgotan sa Bibliya. Ang panaghigalaay importante sa mga tawo nga dunay pagtuo. Kon mopili tag maayong mga higala ug kon pamatud-an sab nato nga kita matinabangon ug maunongong higala, mapalig-on nato ang atong pagtuo niining panahon nga menos kaayo ang gugma. (Proverbio 27:17) Busa tan-awon nato kon unsay atong makat-onan kang Jonatan bahin sa panaghigalaay.

Nganong dali ra kaayong naporma ang maong panaghigalaay? Tungod sa pundasyon niini. Tagda kini. Lisod kadto nga panahon para kang Jonatan. Ang iyang amahan, si Haring Saul, nausab pag-ayo paglabay sa katuigan, ug misamot ka ngil-ad ang iyang kinaiya. Sa una, si Haring Saul mapaubsanon, matinumanon, ug may pagtuo sa Diyos, pero nahimo siyang hambogiro ug masinupakon.​—1 Samuel 15:17-19, 26.

Seguradong naguol pag-ayo si Jonatan niini nga mga kausaban kay suod siya sa iyang amahan. (1 Samuel 20:2) Tingali naghunahuna siya kon unsang kadaot ang mahimo ni Saul sa piniling nasod ni Jehova. Mahisalaag kaha ang mga Israelinhon ug mawad-an sa pabor ni Jehova tungod sa pagkamasinupakon sa hari? Lisod gyod to nga panahon para sa tawong may pagtuo sa Diyos sama kang Jonatan.

Base niini, masabtan nato kon nganong nasuod si Jonatan sa batan-ong si David. Nakita ni Jonatan ang dakong pagtuo ni David. Hinumdomi nga dili sama sa ubang sundalo ni Saul, si David wala mahadlok sa kadako ni Goliat. Naghunahuna siya nga ang pagpakig-away dala ang ngalan ni Jehova naghimo niyang mas gamhanan kay kang Goliat nga daghag hinagiban.​—1 Samuel 17:45-47.

Katuigan una pa niini, mao sab nay hunahuna ni Jonatan. Segurado siya nga ang duha ka tawo​—siya ug ang iyang tigdalag armadura—​makapildi sa tibuok kampo sa armadong mga sundalo. Ngano? “Walay makababag kang Jehova,” miingon si Jonatan. (1 Samuel 14:6) Busa pareho kaayo si Jonatan ug David; sila lig-on ug pagtuo kang Jehova ug nahigugma pag-ayo kaniya. Kana ang pinakamaayong pundasyon sa ilang panaghigalaay. Bisag si Jonatan gamhanan nga prinsipe ug hapit nang mag-50 anyos, unya si David usa lang ka magbalantayg karnero ug tingali wala pay 20 anyos, wala ni makababag sa ilang panaghigalaay. *

Ang pakigsaad nga ilang gihimo nanalipod gyod sa ilang panaghigalaay. Ngano? Hinumdomi nga si David nahibalo kon unsay gusto ni Jehova para niya: Siya mahimong sunod nga hari sa Israel! Iya ba nang gisekreto kang Jonatan? Imposible! Ang managhigala sama nilang Jonatan ug David magpabiling suod kon dili sila mamakak ug wala silay itago sa usag usa. Unsa kahay reaksiyon ni Jonatan dihang nahibaloan niya nga mahimong hari si David? Unsa kaha kon nangandoy si Jonatan nga mahimong hari ug siyay motul-id sa mga kasaypanan sa iyang amahan? Walay giingon ang Bibliya nga nalain si Jonatan. Ang giingon lang niini mao ang butang nga pinakaimportante sa tanan​—ang pagkamaunongon ug pagtuo ni Jonatan. Nakita niya nga ang espiritu ni Jehova naa kang David. (1 Samuel 16:1, 11-13) Busa gituman ni Jonatan ang iyang gipanumpa ug padayon niyang giisip si David dili ingong karibal, kondili ingong amigo. Gustong makita ni Jonatan nga matuman ang kabubut-on ni Jehova.

Ang ilang panaghigalaay miresultag dakong panalangin. Unsay atong makat-onan sa pagtuo ni Jonatan? Maayong makita sa bisan kinsang alagad sa Diyos nga importante ang panaghigalaay. Ang atong mga higala dili kinahanglang kaedad nato o parehas natog kagikan, apan importante nga duna silay tinuod nga pagtuo aron makahatag silag dakong kaayohan kanato. Sa daghang higayon, naglig-onay ug nagdinasigay si Jonatan ug David. Ug gikinahanglan kaayo nila kana nga tabang kay ang ilang panaghigalaay mas masulayan pa.

Sa primero, si Saul ganahan kaayo kang David ug siyay iyang gipadumala sa iyang kasundalohan. Pero wala madugay, nabiktima si Saul sa kaaway nga wala makapildi kang Jonatan​—ang kasina. Sunodsunod ang kadaogan ni David batok sa kaaway sa Israel, ang mga Filistehanon. Busa gidayeg siya ug gipasidunggan. Dihay mga babaye sa Israel nga nanganta: “Si Saul nakapatay ug linibo, ug si David tinagpulo ka libo.” Wala malipay si Saul nianang kantaha. Atong mabasa: “Sukad niadtong adlawa, gibantayan kanunay ni Saul ang mga lihok ni David.” (1 Samuel 18:7, 9) Nahadlok siya nga ilogon ni David ang iyang pagkahari. Nasayop gyod si Saul. Tinuod, nahibalo si David nga siyay manunod sa trono ni Saul, pero wala gyod mosantop sa iyang hunahuna nga pulihan ang dinihogang hari ni Jehova samtang nagmando pa kini!

Giplano ni Saul nga mamatay si David sa gubat pero wala ni molampos. Si David padayong nakadaog sa mga gubat ug misamot ang pagmahal ug pagtahod sa mga tawo kaniya. Kini ang sunod nga gihimo ni Saul: Naningkamot siya sa paghiusa sa iyang panimalay​—ang tanan niyang alagad ug ang iyang panganay—​aron planohon ang pagpatay kang David! Imadyina kon unsa ka guol si Jonatan sa gihimo sa iyang amahan! (1 Samuel 18:25-30; 19:1) Si Jonatan maunongon nga anak, pero maunongon pod siya nga higala. Kay di man magsilbi nga duha ang iyang unongan, kinsa may iyang palabihon?

Si Jonatan misulti: “Dili angayng magpakasala ang hari batok sa iyang sulugoon nga si David, kay wala siya makasala kanimo ug ang iyang mga gihimo nakahatag kanimog kaayohan. Gipameligro niya ang iyang kinabuhi sa pagpatay sa Filistehanon, mao nga si Jehova naghatag ug dakong kadaogan sa tibuok Israel. Nakita nimo kadto, ug nalipay ka pag-ayo. Busa nganong magpakasala ka batok sa inosenteng dugo pinaagi sa pagpapatay kang David sa wala lamay hinungdan?” Niining higayona nga tagsa rang mahitabo, si Saul nagpakitag pagkamakataronganon kay iyang gipaminawan si Jonatan ug nanumpa pa gani nga dili niya unsaon si David. Pero wala tumana ni Saul ang iyang gisaad. Human sa dugang nga kadaogan ni David, nasina ug nasuko kaayo si Saul nga iya siyang gibangkaw! (1 Samuel 19:4-6, 9, 10) Pero nakalikay si David ug miikyas siya gikan sa palasyo.

Diha pod bay higayon nga naglibog ka kon kinsay imong unongan? Seguradong sakit kini. Sa maong mga situwasyon, may mga tawo nga motambag nga kinahanglang unahon gyod nimo ang imong pamilya. Pero nahibalo si Jonatan nga dili nâ ang hustong buhaton. Nganong modapig man siya sa iyang amahan, nga si David maunongon ug masinugtanon man nga alagad ni Jehova? Busa ang pagkamaunongon ni Jonatan kang Jehova maoy naggiya sa iyang desisyon. Kanay hinungdan nga gilabanan niya si David. Pero bisag mas miunong si Jonatan kang Jehova, gipakita niya nga maunongon sab siya sa iyang amahan pinaagig prangkang pagtambag kaniya imbes sultihan siya kon unsay gusto niyang madungog. Ang matag usa nato makabenepisyo kon atong sundogon ang paagi ni Jonatan sa pagpakitag pagkamaunongon.

Si Jonatan misulay na sab nga magkauli si Saul ug David, pero wala siya molampos. Si David sekretong miadto kang Jonatan, ug miingon nga nahadlok siya para sa iyang kinabuhi. Miingon siya: “Usa na lang ka lakang ang kulang, mamatay na gyod ko!” Misugot si Jonatan nga hibaloon kon unsay gibati sa iyang amahan ug ingnon niya si David kon si Saul andam bang makig-uli kaniya. Samtang magtago si David, si Jonatan mogamit ug pana ingong signal aron pahibaloon siya sa resulta. Ang gihangyo lang ni Jonatan mao nga manumpa si David nga iyang tumanon kini nga sabot: “Hinaot nga pakitaan nimog maunongong gugma ang akong panimalay hangtod sa hangtod, bisan pag laglagon ni Jehova ang tanang kaaway ni David.” Misugot si David nga kanunay niyang atimanon ug protektahan ang panimalay ni Jonatan.​—1 Samuel 20:3, 13-27.

Si Jonatan naningkamot sa pagsultig maayo kang Saul bahin kang David, pero haskang sukoa sa hari! Iyang gitawag si Jonatan nga “anak sa usa ka rebelyosong babaye” ug giingnan siya nga ang iyang pag-unong kang David kaulawan sa ilang pamilya. Iyang giaghat si Jonatan nga maghunahuna sa kaugalingon: “Hangtod nga buhi ang anak ni Jese, ikaw ug ang imong pagkahari dili unya magpabilin.” Si Jonatan wala magpadala, ug mihangyo na pod siya sa iyang amahan: “Nganong patyon man siya? Unsay iyang nabuhat?” Wa na gyod kapugong si Saul! Bisag edaran na, banggiitan gihapon siyang sundalo. Iyang gibangkaw ang iyang anak! Bisag hawod siyang mobangkaw, wala siya makaigo. Kay grabeng nasakitan ug naulawan, si Jonatan suko nga mibiya.​—1 Samuel 20:24-34.

Pagkaugma sa buntag, si Jonatan miadto sa gawas sa siyudad duol sa gitagoan ni David. Sumala sa ilang gikasabotan, mitira siyag pana aron pahibaloon si David nga desidido gyod si Saul nga patyon siya. Unya gipabalik ni Jonatan sa siyudad ang iyang tig-alagad. Kay sila na lang duha ni David, nakahigayon sila sa pag-estorya kadiyot. Nanghilak silang duha, ug si Jonatan naguol sa pagpanamilit sa iyang batan-ong amigo kay si David kinahanglan nang magtagotago.​—1 Samuel 20:35-42.

Niining lisod nga kahimtang, gipamatud-an ni Jonatan nga maunongon gyod siya ug wala maghunahuna sa kaugalingon. Si Satanas, ang kaaway sa tanang matinumanong tawo, gusto gyong makakita nga sundogon ni Jonatan si Saul ug unahon ang iyang ambisyon para sa gahom ug himaya. Hinumdomi, naningkamot si Satanas nga mahimong hakog ang mga tawo. Iya ning nahimo kang Adan ug Eva, ang atong unang ginikanan. (Genesis 3:1-6) Pero wala niya ni mahimo kang Jonatan. Seguradong naglagot gyod si Satanas! Suklan pod ba nimo ang mga paningkamot ni Satanas? Sa atong panahon, komon kaayo ang kahakog. (2 Timoteo 3:1-5) Ato bang sundogon si Jonatan nga maunongon ug dili hakog?

Ang pagdumot ni Saul kang David migrabe hangtod nga kontrolado na siya niini. Si Jonatan way mahimo samtang nagtan-aw sa iyang papa nga morag nawad-an nag saktong pangisip, kay gitigom ni Saul ang iyang kasundalohan ug gilibot ang tibuok nasod aron patyon ang usa ka inosenteng tawo. (1 Samuel 24:1, 2, 12-15; 26:20) Miapil ba niana si Jonatan? Matikdi nga ang Bibliya wala maghisgot nga miapil siya sa sayop nga paghanting kang David. Imposible gyod nga iya tong himoon kay siya maunongon kang Jehova, kang David, ug sa iyang panumpa nga magpabilin silang higala.

Ang iyang pagbati para sa iyang batan-ong amigo wala gyod mausab. Sa ulahi, nakakita siyag paagi nga magkita sila pag-usab ni David. Nahitabo to sa Hores, nga nagkahulogang “Kakahoyan.” Ang Hores nahimutang sa mingaw nga kabukiran nga lagmit pipila ka kilometro habagatan-sidlakan sa Hebron. Nganong gipameligro man ni Jonatan ang kaugalingon sa pagpakigkita sa tawong patyonon sa hari? Ang Bibliya nag-ingon nga tuyo niyang tabangan si David nga ‘malig-on ang [iyang] pagsalig kang Jehova.’ (1 Samuel 23:16) Giunsa nâ paghimo ni Jonatan?

“Ayawg kahadlok,” miingon si Jonatan sa iyang batan-ong amigo. Unya iya siyang gipasaligan: “Dili ka makaplagan sa akong amahan nga si Saul.” Asa gibase kana nga pasalig? Sa lig-ong pagtuo ni Jonatan nga matuman gyod ang katuyoan ni Jehova. Siya midugang: “Ikaw mahimong hari sa Israel.” Sa milabayng katuigan, si propetang Samuel gisugo sa pagsulti niana, ug karon gipahinumdoman ni Jonatan si David nga kanunayng kasaligan ang pulong ni Jehova. Ug unsa may nakita ni Jonatan nga iyang kaugmaon? “Ako mahimong ikaduha kanimo.” Talagsaon kaayo ang iyang pagkamapaubsanon! Kontento siya sa pag-alagad ug pagsuportar niining tawhana nga manghod niyag 30 ka tuig. Unya si Jonatan miingon: “Ang akong amahan nga si Saul nahibalo usab niini.” (1 Samuel 23:17, 18) Sa hunahuna ni Saul, nahibalo siya nga wala gyod siyay dag-anan sa tawo nga gipili ni Jehova nga mahimong sunod nga hari!

Sa misunod nga mga tuig, segurado nga pirmeng hinumdoman ni David kadto nga hitabo. Mao na to ang kataposan nilang panagkita. Ikasubo, wala matuman ang pangandoy ni Jonatan nga mahimong ikaduha kang David.

Si Jonatan miuban sa iyang amahan sa pagpakiggubat sa mga Filistehanon, kinsa mideklarar nga kaaway sila sa Israel. Hinlo ang iyang konsensiya nga makiggubat uban sa iyang amahan kay kanunay niyang giuna ang iyang pag-alagad kang Jehova bisan pa sa kasaypanan nga gihimo sa iyang amahan. Maisogon siyang nakig-away dapig kang Jehova sama sa iyang gihimo kaniadto, pero napildi gihapon ang Israel. Si Saul daotan na kaayo nga naghimo na siyag mga buhat sa espiritismo, sala nga silotag kamatayon ubos sa Balaod sa Diyos, maong wala na panalangini ni Jehova si Saul. Ang tulo sa mga anak ni Saul, apil si Jonatan, namatay sa gubat. Si Saul nasamdan ug nagpakamatay.​—1 Samuel 28:6-14; 31:2-6.

Puwerteng guola ni David. Kining buotan kaayo nga tawo naguol pa gani sa kamatayon ni Saul, kinsa naghatag niyag grabeng kaguol ug kalisdanan. Misulat si David ug awit sa pagbangotan sa kamatayon ni Saul ug Jonatan. Lagmit ang labing makapatandog nga mga pulong niini maoy bahin sa iyang minahal nga magtutudlo ug amigo: “Naguol kaayo ko nga wala na ka, igsoon kong Jonatan; duol kaayo ka sa akong dughan. Ang imong gugma kanako mas labaw pa kay sa gugma sa kababayen-an.”​—2 Samuel 1:26.

Si David wala malimot sa iyang panumpa kang Jonatan. Katuigan sa ulahi, iyang gipangita ug giatiman ang baldadong anak ni Jonatan, si Mepiboset. (2 Samuel 9:1-13) Klaro nga si David daghag nakat-onan sa pagkamaunongon ug integridad ni Jonatan ug sa iyang pag-unong kaniya ingong amigo bisag nalisdan kaayo siya. Mokat-on ba sab ta sa maong mga leksiyon? Mangita ba tag mga higala nga parehas kang Jonatan? Masundog ba nato si Jonatan ingong higala? Kon tabangan nato ang atong mga higala nga molig-on ang ilang pagtuo kang Jehova, kon mas mounong ta kang Jehova, ug kon magpabilin tang maunongon imbes unahon ang kaugalingong interes, masundog nato si Jonatan. Masundog sab nato ang iyang pagtuo.