MÔTA BINAM A NE NGUM AVAL ABUI MEZEN: BI NE NGULE YA TILI, E KAÑ, E TÉ BIÔM, A BI NE NGULE YA FASE BETA MINSILI Y’ÉNYIÑ: Amu jé émo milañ é nga téban? Aval avé bi nga téban? Nsôñane ya ényiñ ô ne ôvé? Jé bia yange melu ma zu?

Abui bôte da sa’ale minsili mite, amu ba simesan na biyalane ya été bi nji bo tyi’ibi ya wôk. Bevo’o ki ba jô na avale minsili ete é nji bo mfi amu ényiñ é nga so atemetem. William Provine, ñye’ele sikôlô a jô na: “zambe éziñ a nji bo, nge nsôñan ényiñ.” A ke ôsu a jô na: “Metiñe méziñ me nji jôô ényiñe ji, a ényiñ ébien é ne zezé.”

Ve jame da, bôte befe be lôô na, e yene mame nalé a nji bo mbamba mfasan nge zene ya fek. Ba yene na émo é bili metiñ me ne nta’an avale da yian, a atyeñ ése. Be ne fe’e ne vema éyoñ ése ba yen ane mam me ne nkômane si va, a ba jeñe na be belane fatan ñyeman éte éyoñe ba kôme biôm. A nde fe, mame ba yene môs ane môs ma liti be na, môt a dañe fek a ntyetyeñ nnye a ne mvuse biôme bise bi lôô, biôm bite bi nji so atemetem.

Mfasan ôte ô nga volô abui bôte da jô na biôme bi nga so atemeteme na, be beta yene mam aval afe. Bi tame yene bive’ane bibaé.

DOKITA ALEXEI MARNOV, NEUROCHIRUGIEN. A nga jô na: “Vôm ase me nga bo sikôlô, be nga too be ye’ele na Zambe a nji bo a na, biôme bise bi nga so atemetem. Nge môt a mbe a buni’i na Zambe a ne vevee, be nga too be yene nye ane ndiman.” Ve, mbu 1990, Alexei a nga taté na a fas aval afe.

A jô na: “Me nga jeñ a ngul ése na me wô’ô beamu ya mam ma bômane bia, ja’a boo môta binam. Be nga yeme fo’o loon ébu’a ya nyul éte na, jôme ja dañ ayaé ya wôk e mam mese bi lôô si va. Ve, ye boo a nga tébane na, a mane nyoñ abui ñyeman, a bo ngule ya kuli beta be mam, mvuse ya valé vee jañ? Nalé a nji wô’é melo, nge bo mbamba mfasan. Nde me nga taté na ma sili mamiene na: ‘Amu jé bi ne si va? Nsôñane y’ényiñ ô ne ôvé?’ Éyoñe me nyoñeya mon éyoñe ya kôme fas, nde me nga su’ulane yene na, Nté biôm a yiane bo.”

Mbôl a mbe a jeñe nsôñane y’ényiñ, Alexei a nga taté na a yé’é Bible. Mvuse ya valé, minga wé a mbe fe dokita, a buni’i fe na Zambe a nji bo, a nga taté na a yé’é Bible​—ve ôsusua a mbe a yéké’é asu na a liti nnôme wé na, ba du’u nye! Ve éyoñe ji, bese bebaane ba buni na Zambe a vee, a ba yeme nsôñan a bili asu môta binam, avale Kalate Zambe a liti.

DOKITA HUABI YIN, ÑYEME MAM. Huabi Yin a nga yé’é physique, a a nga nyoñ abui mimbu na a yeme mam ma lat a jôp.

Huabi a jô na: “Éyoñ ése bia, beyeme mam, bia fase mam ma bômane bia, bia yene kom ése na, me ne nta’an avale da yian, ma tôñe fe ngumba avale metiñ. Nde me nga sili mamiene na, ‘Metiñe mete me nga so vé?’ Nge é ne mfi na be bo ntyel éyoñe ba bo’é nduan ba kômbô belane je asu bidi, za nnye a ne mvuse metiñe mese ma jôô jôp?’ Ane éyoñ é mbe é lôtôk, ane me nga su’ulane yene na, bifia bi ôsu bia koone Bible été, mbie bia ve nya éyalan: ‘Atata’a Zambe a nga té yôp a si.’”​—Metata’a 1:1.

E ne été na, ñyemane mam ô vôlôya bia na, bi bi abui biyalane ya minsili mia taté a “aval avé,” ane: Aval avé be cellule ya boo ba wulu? Aval avé jôp da ve vian a éfufup? Ve, aval ane Alexei a Huabi be nga su’ulane yen, Kalate Zambe a ve biyalane ya beta minsili mia taté a “amu jé,” ane: Amu jé émo minlañ é nga téban? Amu jé metiñe ma jôô je? A amu jé bia nyiñ?

Kalate Zambe a jô a lat a si na: ‘[Zambe] a nga telé je a té je, sa na é bo ne sangañ, ve a nga kôme je na é tabe bôt.’ (Ésaïe 45:18) Ôwé, Zambe a bili nsôñan asu si, a avale bia zu yene nlô ajô wo zu tôé valé, nsôñan ôte ô tii a ndi nlem bi bili asu melu ma zu.