Kele vôm ô ne lañe de

Kele tep

Ye wo too ô yeme’ek?

Ye wo too ô yeme’ek?

Ye Beromain be mbe ve kañese’e na môt a nga wu élé mintaé, aval ane Yésus, a bi soñe jé?

ABUI bôte da yeme nkañete Yésus éyoñ be nga tyelé nye élé mintaé yôp, ézezañe bebo mam abé bebaé. (Mt. 27:35-38) Bôte béziñ be nga jô na Kalate Zambe a kobô ki benya mejôô éyoñ a jô na be nga kômesane mbime Yésus asu éjambim, a na be nga futi wô soñ.​—Marc 15:42-46.

Beyeme mam ba fas ajô ya nkañete Yésus be nji be be too ndi na, môte ba te wôé a ne bi soñe jé. Ve be mbe be yeme’e na éyoñe ba te wôé môt amu a te bo mbia jam, be nji be be jame’e nye ane bôte bevok. Journaliste a too jôé na Ariel Sabar, a nga tili kalate mefoé Smithsonian, asu na a kate amu jé beyeme mam be mbe be simesa’ane nalé: “Mbia be bôt étam mbe be mbe be tyelé’é élé mintaé yôp asu na be foñôsô be. Ajô te, beyeme mam be mbe be kpwe’ele’e bôte ba simesane na Beromain be mbe ve ve avale bôt ete mbamba éjambim.” Beromain be mbe be yi na bôte ba te bo mbia be mam be kôme same. Ajô te, be mbe be li’i mimbim miap mi tyele élé yôp, asu na betit be zu mie di. Mvuse ya valé, be mbe be za’a nyoñe mebuka’a ya mimbim mite, a ke wua mie zezé ébé.

Beyeme mam ba vune bilik be nga some jôm éziñ é nga bo na, be simesan aval afe. Mbu 1968, be nga some bivese bi môt éziñ be nga wôé ntete mimbu ôsu. Be nga some bie soñe ya nda bôte Bejuif éziñ fefele Jérusalem. Bives bite bi mbe bi bôô éwolo. Be nga koon évese ya étimekili été. Be nga bômôlô je abam a sen é too centimètre 11,5. Sabar a jô na : “Évese ya étimekili éte é mbe ji môt éziñ a too jôé na Yehochanan. É mbe ndem ja liti na nkañete Yésus wo jô na be nga jame nye soñ ô ne benya mejôô. Évese Yehochanan é mbe é liti’i na môt a mbe ve wu élé mintaé yôp melu me Yésus, ve Beromain be kañese na Bejuif be jame nye.”

Bôte ba jô mam mevale meval a lat a jam évese ya étimekili Yehochanan ja ye’ele mfa’a ya avale Yésus a mbe a tyele élé yôp. Ve jam e ne été e ne na, bôte béziñ be nga wu élé yôp be nga jambe soñ, a be nji wua be zezé ébé. Bia yene fo’o na éyoñ Bible a jô na be nga jame Yésus mfañe soñ, a kobô benya mejôô. Bivese beyeme mam be nga som bia bo’olô jame Bible a jô.

Jame da dañe mfi e ne na, Yéhôva a nga kuli ajô na Yésus é jambe soñe mfañe môt, a teke môt éziñ a ne bo na Mejô me Yéhôva me bo teke tôéban.​—És. 53:9; 55:11.