Kele vôm ô ne lañe de

Kele tep

Édidi’a nnôme mvulekane kalate

Édidi’a nnôme mvulekane kalate

Be nji kui na ba lañe édidi’a mvulekane kalate ya Ein Gedi éyoñ be nga some wô mbu 1970. Scanner 3-D a nga volô na be yemelane na a ne bifuse ya Lévitique bi be’e jôé Zambe

MBU 1970, bearchéologue be nga some nnôme mvulekane kalate ô too ndi’an Ein Gedi, tisone ya Israël, fefel Éwuwua mañ, mfa’a ya vôme jôbe da dim. Be nga koone wô wôé éyoñe be vunu’u synagogue a nga dik éyoñe be nga zu tyame nlam ôte; jam ete e nga yiane bobane ntete mimbu samane É.J. Be nji be ngule ya lañe mvulekane kalate ôte amu ô nga too ndi’an abui, nde fe be nji be ngule ya kui wô, amu be mbe be koo woñe ya tu’a ndamane wô. Ve Scanner 3-D a nga volô na be bise mam me mbe ntilan été. Wônaa mfefé logiciel éziñe ki wo volô na be beta lañe mam me ne mvulukane kalate ôte.

Nde jé be nga koone je mvulekane kalate ôte été? Bifuse ya Kalate Zambe. A mbe bifuse ya atata’a kalate Lévitique. Bifuse bite bi mbe bi bili bikanga binyine ya éyôlé Zambe bia koone je ngabe Bible é nga tilibane nkobô Hébreu. A ne ve ane be nga some mvulekane kalate ôte zia biyoñe ja taté mbu 50 É.J. akekui mbu 400 É.J.; nalé a nga bo na bi jô na mvulekane Kalate Zambe ôte ô ne nnôm adañe bekalate be Qumran bese be someya. Gil Zohar a nga tili kalate mefoé éziñ (The Jerusalem Post) na: “Mimbu toyini jia mi ne zañ éyoñ be nga lañe mvulekane kalate ya Ein Gedi (ñwô ôte ô ne kalate wua ya ba ya be nga som Éwuwua mañe memane ya Temple baa) a Codex médiéval Alep.” Beyeme mam ba jô na, mvulekane kalate ôte wo bo’olô na ‘be nga kôme ba’ale mintilane ya Torah (Bekalate be Moïse betane ba taté Bible) mimbu betoyini den, a na betili kalate be nji kui na be nyiñeli bivuse miñye’elan été.”