Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

Aka revista liytʼirinakan jisktʼäwinakapa

Aka revista liytʼirinakan jisktʼäwinakapa

¿Israelitanakajj khullunakampi maná tʼantʼampikti wasaran manqʼapjjpachäna?

Israelitanakajj 40 maranak wasarankkasajj maná tʼantʼak jilapartejj manqʼapjjäna (Éx. 16:35). Pä kutirakiw Jehová Diosajj khullunak manqʼapjjañapatak churäna (Éx. 16:12, 13; Núm. 11:31). Ukampis janiw ukak manqʼapkänti, yaqha manqʼañanakat mä jukʼakam manqʼapjjarakïnwa.

Awisanakajja, Jehová Diosajj yaqha lugaranakaruw “samartʼañatak” jupanakar irpäna, ukanwa umasa yaqha manqʼañanakas utjäna (Núm. 10:33). Uka lugaranakat mayajj Elim satänwa, wali suma lugararakïnwa, “uka cheqanjja 12 uma jalsurinakampi 70 palmera qoqanakampiw utjäna”, dátil sat achunakanirakïnwa (Éx. 15:27). Mä librojja, dátil sat achunakani palmerat akham siwa: “Ukajj walja toqenakanwa utji, [...] jilapartejj wasaran ukanakakwa manqʼasispa, millón millón jaqenakaw ukanak manqʼapjje, aceite apsupjje, jarkʼaqasipjjaraki” sasa (Plants of the Bible).

Inas israelitanakajj wali suma yaqha lugaran quedasipjjarakchïna, jichha tiempon uka lugarajj Farán satawa, Farán sat vallenkiwa. a Mä librojja, uka vallejj “largorojj 130 kilometronakaniwa. Sinaí lugaranjja, largor wali jachʼa, wali suma, wali uñtʼata, wali jachʼa vallenakat maynïrirakiwa” sasaw qhanañchi (Discovering the World of the Bible). Uka librojj akham sarakiwa: “Vallenjja, 45 kilometronak tukuyarojj Farán sat wali suma lugaraw utji, walja palmeranakaw ukan utjaraki. Uka lugarajj largorojj 4,8 kilometronakaniwa, lamar qotat 610 metronak altonkiwa. Sinaí lugaran Edén jardinapawa. Nayra tiempotpachaw walja jaqenakajj palmeranakan dátil sat achunakap laykojj ukar sarañ yatipjje” sasa.

Farán sat suma oraqenkir dátil sat achunakan palmeranaka

Egipto markat mistupkäna ukhajja, israelitanakajj jakʼut lurat masanakampi, chaptʼañataki jan ukajj ñatjañatak fuentenakamp apasipjjäna, granonaksa aceitsa apasipjjarakpachänwa. Cheqas janiw ukanakajj walja tiempo aguantkpachänti. Jupanakajj “walja tama ovejanakapsa, cabranakapsa, vacanakapsa anakisjjapjjarakïnwa” (Éx. 12:34-39). Ukampis niyakejjay wasaran jakañajj wali chʼamächïnjja, inas uka animalanakat waljajj jiwarjjchïna. Inas israelitanakajj yaqhep uywanakap manqʼantjjapjjchïna, sacrificiot loqtapjjchïna, falso diosanakarus loqtapjjarakpachänwa (Hech. 7:39-43). b Ukhampachas israelitanakajj ovejanaks vacanaks uywapjjarakïnwa. Kuntï Jehová Diosajj jan istʼasirïpjjatapat jupanakar siskäna uka arunakatwa uk yattanjja, Diosajj akham sänwa: “Yoqanakamajj 40 maranakaw uywanakap wasaran awatipjjani” sasa (Núm. 14:33). Ukhamajj inas lechesa mä jukʼa aychas jupanakan utjchïna, ukampis janiw 40 maranak mä kimsa millón jaqenakar manqʼayañatak alcanzkaspänti. c

¿Kawkitsa animalanakapatakejj umsa manqʼsa apsupjjäna? d Inas uka tiempon jukʼamp jallojj purchïna, ukatwa wasaran kunayman alinakajj jilarakpachäna. Perspicacia para comprender las Escrituras, sat librojja, 3.500 maranak nayrajj “janiw Arabia toqen jichhürunakjamajj umajj sint pistʼirïkänti” sasaw “Arabia” sat yatichäwin qhanañchi. Ukatjja akham sarakiwa: “Kawkjantï jawiranakajj utjkäna uka walja waña manqha vallenak utjatapajja, kunjamsa nayra tiempon jallojj purintäna, wal um sartayarakïna ukwa uñachtʼayistu” sasa. Ukhamäkchïnsa, wasaranakajj wali ajjsarkañ chʼalla oraqenakänwa (Deut. 8:14-16). Janitï Jehová Diosajj milagro lurasajj um churkaspänjja, israelitanakas animalanakapas jiwarapjjaspänwa (Éx. 15:22-25; 17:1-6; Núm. 20:2, 11).

Moisesan arunakaparjamajja, Jehová Diosajj ak yatipjjañapatakiw israelitanakar maná tʼantʼa churäna: “Jaqejj janiw tʼantʼa sapampikejj jakkiti, jan ukasti Jehová Diosan lakapat mistki taqe uka arunakampiw jaki” (Deut. 8:3).

a La Atalaya del 1 de mayo de 1992, páginas 24 y 25 liytʼäta.

b Bibliarjamajja, israelitanakajj pay kutiw Jehová Diosarojj animalanak wasaran sacrificiot loqtapjjäna. Nayrïr kutinjja, sacerdotenakajj uttʼayaskäna ukhaw loqtapjjäna, payïr kutinjja, Pascua fiestanwa loqtapjjarakïna. Uka sacrificionak 1512 antes de Cristo maranwa loqtapjjäna, israelitanakajj Egiptot mistunipkäna ukhat mä maraw pasjjpachäna (Lev. 8:14-9:24; Núm. 9:1-5).

c Israelitanakajj niya 40 maranak wasarankjjapjjäna ukhajja, guerran nuwasisajj walja waranqa animalanak enemigonakapat aparasajj apasipjjäna (Núm. 31:32-34). Ukhamäkchïnsa, Suma Oraqer mantañkamajj maná tʼantʼa manqʼasipkakïnwa (Jos. 5:10-12).

d Animalanakan maná tʼantʼa manqʼapjjatap janiw kunas qhanañchkiti, ukhamarus Jehová Diosajj qhawqtï sapa maynejj manqʼkaspa ukhak apthapisipjjañapwa israelitanakar mayïna (Éx. 16:15, 16).