Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

¿Yatiyätati?

¿Yatiyätati?

Babilonia markan laqayanakapan jikjjataski uka ladrillonakasa, kunjams uka ladrillonakajj lurasïna ukasa, ¿kunjamsa Biblian cheq parlatap uñachtʼayi?

NAYRA Babilonia markanjja, arqueologonakajj qhatiyat walja millón ladrillonakwa allsupjjäna, uka lladrillonakampiw mark lurapjjerïna. Robert Koldewey arqueologon aruparjamajja, marka ­anqäjjan utjkäna uka hornonakaruw ladrillonak ­lurapjjerïna, “uka marka anqäjjan suma ñeqʼew ­utjäna, phäñas waljarakïnwa”.

Nayra qellqatanakarjamajja, Babilonia markan reyitak trabajirinakajj hornonakanïpjjarakïnwa, ukampis jan walinakwa uka hornonakampejj lurapjjerïna. Paul-Alain Beaulieu chachajj Toronto markankir Universidadan Asiriología toqet yatichiriwa, jupajj akham siwa: “Babilonionakan walja documentonakapanjja, […] reyin ordenaparjamajj rey contra saytʼiri jan respetiri jaqenakaruw phichantapjjerïna” sasa. Nabucodonosor reyin urunakapat parlir mä documentonjja, aka juchañchir arunak qellqatawa: “Tukjapjjam, phichantapjjam, kankantapjjam, […] manqʼa phayirin hornopana […], jewqʼer tukuyapjjam. Aqaskir ninan colerasiñapajj qʼal jupanakar tukjpan” sasa.

Taqe ukanakajja, Biblia liytʼirinakarojj kuna toqenakattï Daniel capítulo 3 ukan parlki ukanakwa amtayi. Daniel libron parlki ukarjamajja, Nabucodonosor reyejj Babilonia marka anqäjjanwa Dura sat pampan mä jachʼa qori estatua lurayäna. Sadrac, Mesac, Abednego uka kimsa hebreo waynanakajja, janiw uka estatua nayraqatan altʼasiñ munapkänti. Ukatwa Nabucodonosor reyejj wal colertʼasisajj “parintayasirïkäna ukat sipansa paqallqo kutimpi horno parintayapjjañapatak” mä orden churäna, ukatjja uka kimsa waynanakar “aqaskir hornor jaqontapjjañapatakiw mä orden churarakïna”. Ukampis wali chʼaman mä angelaw jiwañat jupanakar salväna (Dan. 3:1-6, 19-28).

© The Trustees of the British Museum. Licensed under CC BY-NC-SA 4.0. Source

Nabucodonosor reyin sutipajj uñstki uka ladrillo.

Babilonia markan jikjjataskäna uka ladrillonakajja, Bibliajj confiykañätapwa uñachtʼayi. Walja ladrillonakanjja, reyir jachʼañchir qellqatanakaw utji. Uka qellqatanakat mayajj akham siwa: “Nabucodonosor, Babilonia markan reyipa […]. Nayaw palacio saytʼayta, aka utajj nayar jachʼañchasiñapatakiwa […]. Nayat jutirinakay wiñayatak ukan apnaqapjjpan” sasa. Uka arunakajja, Daniel 4:30 texton jikjjataski uka arunakampejj niya pachpakiwa, ukanjja Nabucodonosor reyejj akham sasaw jachʼañchasi: “Aka Jachʼa Babiloniarojj ¿janit reyin utapäñapatakisa nayar wal jachʼañchasiñapatakis pachpa chʼamajampi lurktjja?” sasa.