Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

¿Yatiyätati?

¿Yatiyätati?

¿Jesusajj ‘anuqallunakat’ parlkasajj jaqenakar chuym ustʼayañti munpachäna?

Estatuilla griega o romana, mä imill wawaw mä anoqallumpiski (100 a.C 200 d. C. maranakan luratawa)

Jesusajj Israel markat anqäjjankkäna ukhajja, romankir Siria markat mä griega warmiw Jesusar yanaptʼa mayïna. Jesusasti jan judiöpki uka jaqenakajj anuqallunakampi sasiwa sasaw uka warmir säna. Moisesan Leyiparjamajja anunakajj qʼañu animalat uñjatäpjjänwa (Levítico 11:27). Ukhamasti, ¿Jesusajj uka warmirusa jan judiöpki ukanakarus chuym ustʼayañti munpachäna?

Janiwa. Kunjamtï discipulonakapar siskänjja jupajj judionakar yanaptʼañwa uka tiempon munäna. Ukatwa uka warmirojj akham säna: “Wawanakat tʼantʼa aparasin anoqallunakar churañajj janiw walïkiti” sasa (Mateo 15:21-26; Marcos 7:26). Grecia ukat Roma uksa toqenakanjja, mä anojj wali munatänwa wawanakampis anatirirakïnwa jaqenakajj uywasipjjapunirïnwa. Ukhamasti Jesusajj ‘anoqallunaka’ sasinjja jan judiöpki uka jaqenakarojj munasiñamp uñjatapwa uñachtʼayaskäna. Uka griega warmejj kuntï Jesusajj sañ munkäna uk amuyänwa, ukatwa akham Jesusar säna: “Niyas ukhamaw Tata. Ukampis anoqallunakajj jaqepan mesapat jalaqtir puchunakwa manqʼasipjje” sasa. Jesusajja Diosar taqe chuym confiyatapat uka warmir jachʼañchänwa, phuchaparus waliptayänwa (Mateo 15:27, 28).

¿Kunatsa apóstol Pablojj barcot jan saraskakiñatak ewjjtʼäna?

Qʼepinak apiri mä barco (100 maranakana)

Pablojj barcot Italiar saraskäna ukhajja, wayrajj walpun thaytʼaniskäna. Mä lugarar saytʼapkäna ukhajja, Pablojj jan saraskakiñatakiw ewjjtʼäna (Hechos 27:9-12). ¿Kunatsa?

Nayra tiemponjja, barco apnaqerinakajj thaya tiempon Mediterráneo qotnam viajiñajj jan walïtap yatipjjänwa. 15 de noviembre urut 15 de marzo urukamajja, janiw uka qotnam barcot añch sarapjjerïkänti. Pablojj barcot sarkäna ukhajja, septiembre jan ukajj octubre phajjsinakanwa. Khä 400 maranakanjja, Compendio de técnica militar libropan akham sasaw Flavio Vegecio romano chachajj qellqäna: “Yaqhep phajjsinakanjja Mediterráneo qotnam barcot viajiñajj janiw chʼamäkiti, yaqhep phajjsinakansti kunjamakis purïta ukajj janiw yatiskiti, awisajj janirakiw sarañjamäkiti” sasa. Flavio chachajja, 27 de mayo urut 14 de septiembre urukamajj sarañjamäskiwa sasaw säna. 15 de septiembre urut 11 de noviembre urukamajja, ukhamarak 11 de marzo urut 26 de mayo urukamajja, barcot viajiñajj janiw walïkänti. Ukhamasti Pablojj walja maranak barcot viajitapatwa ukanak sum yatïna, ukatwa jan viajiñatak ewjjtʼpachäna. Barco apirisa barcon dueñopasa uk yatipjjpachänwa ukampis janiw Pablor istʼapkänti. Sarasipkakitapat barcojj umaruw chhaqaranttäna (Hechos 27:13-44).